Bitwa Warszawska i jej bohater. Wyobrażenia artystyczne

Autor

  • Janusz Polaczek Rzeszów

Słowa kluczowe:

Ksiądz Ignacy Skorupka, Kult bohaterów narodowych, Legenda bitwy warszawskiej, Polska ikonografia narodowa, Polskie malarstwo batalistyczne

Abstrakt

The cult of national heroes enriched the national tradition of the Polish people during the partitions. After regaining independence, new heroes appeared (with the contribution of the state propaganda). The legend of priest Skorupka, a military chaplain, gained a special significance among them. Artistic images greatly influenced it. Some of the painting imageries have found their place in the canon of national imagination. They managed to capture the priest's heroic-sacrificial, but at the same time triumphant character. When it comes to the legend of Father Skorupka and the spectacular victory in 1920, the image of Jerzy Kossak "the Miracle at the Vistula" is a symbolic work. This painting is also perceived as the arc of the kitsch with a patriotic and national expression. The title of this vision, which placed it in a specific political and ideological context, was very meaningful as well. It was not the only image of the battle of Warsaw displaying the figure of the heroic chaplain of Polish soldiers that has become very recognizable thanks to countless reproductions, including on postcards. A separate category of images showing priest Skorupka in the context of the defense, or even the salvation of Western civilization (understood as Christian one) are the paintings of Jan Henryk Rosen and Arturo Gatti. They are an important part of iconographic programmes in the chapel in the summer papal residence in Castel Gandolfo (a programme arranged in strict accordance with the instructions of Pope Pius XI) and the Polish chapel in the Basilica of Santa Casa in Loreto. The most significant symbolic motif of the painting legend of Father Skorupka seems to be the fact that it became the expression of the political dispute between Piłsudskiites (the followers of Marshal Józef Piłsudski) and the nationalists. This legend clearly distinguished the roles of Piłsudski and priest Skorupka in the history of Poland. Although Pilsudski is considered as a "genius of independence", Father Skorupka is associated with the Battle of Warsaw. He became the symbol of that event and painters had significantly contributed to it.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Muzeum Narodowe w Krakowie, inw. MNK II-b-737 (138 742).

Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, inw. 40559.

Narodowe Archiwum Cyfrowe, Zespół: Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny – Archiwum Ilustracji, sygn. 1-U-7015-1, 1-U-7015-2.

Barwy Polskiego Oręża [katalog], Warszawa 1998.

Bij bolszewika. Rok 1920 w przekazie historycznym i literackim, wybór i oprac. C. Brzoza, A. Roliński, Kraków 1990.

Bitwa Warszawska 13–28 VIII 1920. Dokumenty operacyjne, cz. 1, red. M. Tarczyński, Warszawa 1995.

Helsztyński S., Bohater Warszawy ksiądz kapelan Ignacy Skorupka, Warszawa 1923 – w reedycji, Warszawa 1990.

I podaje wiek wiekowi. Tradycje chrześcijańskie w dziejach polskiego oręża [katalog], red. J. Macyszyn, Warszawa 2001.

Kakowski A., Z niewoli do niepodległości. Pamiętniki, red. i oprac. T. Krawczak, R. Świętek, Kraków 2000.

Makłowicz J., Ks. Ignacy Skorupka, obrońca Warszawy, New York 1921.

Nałęcz-Dobrowolski M., W dniach obrony Warszawy, Warszawa 1920.

Waligóra B., Bitwa Warszawska 1920. Bój pod Ossowem i Leśniakowizną w dniu 14 VIII 1920 r., „Przegląd Piechoty”, 5(1932), nr 12, s. 43–76.

Za ojczyznę. Bitwa warszawska 1920 r. w dokumentach, literaturze i pieśniach, wybór i oprac. L. Łochowski, t. 1: Dokumenty, ikonografia; t. 2: Literatura i pieśni, Warszawa 2001.

Bartnik J.M., Storożyńska E.J.P., Matka Boża Łaskawa a cud nad Wisłą. Dzieje kultu i łaski, Warszawa 2011.

D’Abernon E.V., Osiemnasta decydująca bitwa w dziejach świata – pod Warszawą 1920 r., Warszawa 1990.

Faryś J., „Cud Wisły” 1920 r. w ocenie polskich ugrupowań politycznych, w: Si vis pacem, para bellum. Bezpieczeństwo i polityka Polski, red. R. Majzner, Częstochowa 2013.

Ferens J., Odkrywanie fresków, http://www.niedziela.pl/artykul/117895/nd (dostęp 13 III 2019).

Giejło J., Wysocka W., Wysocki W.J., Bohater spod Ossowa. Ks. Mjr Ignacy Jan Skorupka 1893–1920, Warszawa 2010.

http: //cud1920. pl/2109/klamstwo-wladyslawa-poboga-malinowskiego-w-sprawie-smierci-ks-ignacego-skorupki).

http: //trojmiasto.wyborcza.pl/trojmiasto/1,35611,1905421.html.

http: // www.fronda.pl/a/cud-nad-wisla-matka-boza-ukazala-sie-bolszewickim-oddzialom, 113940.html (dostęp 24 II 2019).

Kalicki W., Cud nad Wisłą trzeciego Kossaka, „Ale Historia”, 2012, nr z 10 lipca, wersja elektroniczna: http: // wyborcza.pl/ alehistoria /1,121681,12104351, Cud_nad_Wisla_trzeciego_ Kossaka. html? disable Redirects = true, dostęp 18.03.2019.

Kard. Nycz: Kogo z naszego pokolenia namaluje przyszły malarz panoramy twórców Polski?

http://archwwa.pl/aktualnosci/kard-nycz-kogo-z-naszego-pokolenia-namaluje-przyszly-malarz-panoramy-tworcow-polski/#top, dostęp 10.03.2019.

Kisz J., Ksiądz Ignacy Skorupka – bohater narodowy. Cud nad Wisłą, Wrocław 2007.

Konarski S., Skorupka Ignacy Jan (1893–1920) [w:] Polski słownik biograficzny, t. 38, Warszawa–Kraków 1997–1998, s. 275–277.

Kowalewska M., 100 lat parafii na Kamionku, „Niedziela” (edycja warszawska) 2017, nr 12, s. 4.

Kozakowska S., Małkiewicz B., Malarstwo polskie od około 1890 do 1945 roku, Kraków 1997.

Nowak M., „Polonia Mater Sanctorum” – obraz Jana Rosena w Domu Arcybiskupów Warszawskich, http://maw.art.pl/?event=2314 (dostęp 10 III 2019).

Olszański K., Jerzy Kossak, Wrocław 1992.

Olszański K., Niepospolity ród Kossaków, Kraków 1996.

Pasierb J.S., Janocha M., Polonica artystyczne w zbiorach watykańskich, [Warszawa 1999].

Pobóg-Malinowski W., Najnowsza historia polityczna Polski 1864–1945, t. 2, cz. 1, Londyn 1956.

Samołucha J., Samołucha A., Loreto, Warszawa 2011.

Słowikowski M.Z., Bój w obronie Warszawy i śmierć ks. Ignacego Skorupki, Londyn 1964.

Słownik artystów polskich, t. 1, Wrocław 1971, s. 209 (J. Derwojed).

Sługocki Franciszek Piotr (1885–1964) [w:] Polski słownik biograficzny, t. 39, Warszawa–Kraków 1999–2000, s. 96–98.

Wieliczka-Szarkowa J., Panteon wielkich Polaków, Szczecinek 2017.

Wysocki W.J., Kościół polski wobec najazdu bolszewickiego w 1920 roku, w: W nieustającej trosce o polską diasporę. Tom studiów historycznych i politologicznych dedykowany Księdzu Arcybiskupowi Szczepanowi Wesołemu, red. R. Nir, M. Szczerbiński, K. Wasilewski, Gorzów Wielkopolski 2012.

Żygulski Z., Sławne bitwy w sztuce, Warszawa 1996.

Pobrania

Opublikowane

2019-12-30

Jak cytować

Polaczek, J. (2019). Bitwa Warszawska i jej bohater. Wyobrażenia artystyczne. Limes. Studia i materiały z dziejów Europy Środkowo-Wschodniej (czasopismo archiwalne), (12), 271–295. Pobrano z https://journals.ur.edu.pl/limes/article/view/11372

Numer

Dział

Kultura