Mały miecz Grettira: banicja, dzieciństwo i męskość w średniowiecznej Islandii
Abstrakt
Grettir „silny” Ásmundarson był prawdopodobnie najsilniejszym człowiekiem wymienionym w całym korpusie islandzkich sag. Jest znany ze swojej apodyktycznej siły i niezwykłych czynów przeciwko nadprzyrodzonym stworzeniom (trolle, draugar, berserkir). Jednak jego męskość jest kwestionowana przez niewolnicę w niezwykłej – i często pomijanej – scenie (Saga o Grettirze, rozdział 75), w której omawia wielkość jego atrybutów. Wcześniej w tej sadze jego odwaga poddana jest również próbie, kiedy opuszcza idealną kryjówkę w Þórisdalr z powodu gniewnych zjaw dręczących go w nocy. Dlatego możemy zapytać: czy Grettir był w końcu uważany za spełniającego męski ideał? Poprzez opis młodzieńczej banicji (fjörbaugsgarðr) jako rytuału przejścia i skupieniu się na dzieciństwie banitów ten artykuł ma na celu zbadanie cech męskości związanej z banitami. Tylko mężczyźni są wymieniani w sagach jako wyjęci spod prawa: czy to ma coś wspólnego z ich męskością? W szerszej perspektywie, ten artykuł ma na celu zbadanie islandzkiego wyjęcia spod prawa, mężczyzn, którzy nie spełnili kryteriów rytuału przejścia w dorosłość, gdyż dwóch z nich (Grettir i Gísli Súrsson) ma dziecinną słabość: strach przed ciemnością. Wreszcie, jeśli wyjęci spod prawa są postaciami, którym nie udaje się stać się ludźmi w sensie społecznym, narracje o wyjętych spod prawa mogą dać nam wskazówki, poprzez przeciwstawienie, co pojęcie męskości oznaczało w świecie sagi.
Downloads
Bibliografia
Ahola J., Outlaws, women and violence. In the social margins of saga literature, [in:] Austrvega. Saga and East Scandinavia. ed. by A. Ney, H. Williams, F. Ljungqvist, Gävle 2009.
Ariès P., L’Enfant et la vie familiale sous l’Ancien Régime, Paris, Plon, 1960. Transl. by Robert Baldick into English, Centuries of Childhood: A Social History of Family life, New York 1962.
Ármann Jakobsson, Masculinity and Politics in Njáls saga, “Viator”, Vol. 38:1 (2007), pp. 191–215
Ármann Jakobsson, The Fearless Vampire Killers: A Note about the Icelandic Draugr and Demonic Contamination in Grettis saga, “Folklore” 120 (2009), pp. 307–316.
Ármann Jakobsson, Troublesome children in the Sagas of Icelanders, “Saga-book” 27 (2003), pp. 5–24.
Ascione F., Children Who are Cruel to Animals: A Review of Research and Implications for Developmental Psychopathology, “Anthrozoös: A myltidisciplinary journal of interactions of people and animals” 6:4 (1993), pp. 226–247.
Barreiro S., Genealogy, Labour and Land: The Settlement of the Mýramenn in Egils saga, “Network and Neighbours” 3:1 (2015), pp. 22–44.
Brennu-Njáls saga, ed. by Einar Ól. Sveinsson, Íslenzk Fornrít XII, Reykjavík 1954.
Callow C., Transitions to Adulthood in Early Icelandic Society, [in:] Children, Childhood and Society, ed. by S. Crawford, G. Shepherd, Bar International: IAA Interdisciplinary Series Studies in Archaeology, History, Literature and Art, 1, University of Birmingham, 2007, pp. 45–55.
Cook R., The reader in Grettis saga, “Saga-Book” 21:3–4 (1984–85), pp. 133–54.
Egils saga, ed. by Bjarni Einarsson, London 2003.
Eiríks saga rauða, [in:] Eyrbyggja saga, ed. by Einar Ól. Sveinsson, Matthías Þórðarson, Íslenzk Fornrit IV, Reykjavík 1935.
Fóstbræðra saga, [in:] Vestfirðinga sögur, ed. by Björn Þórólfsson, Guðni Jónsson, Íslenzk Fornrít VI, Reykjavík 1943.
Freud S., A General Introduction to Psychoanalysis, authorized translation with a preface by G.S. Hall, New York 1920.
Gísla saga Súrssonar, [in:] Vestfirðinga sögur, ed. by Björn Þórólfsson, Guðni Jónsson, Íslenzk Fornrít VI, Reykjavík 1943.
Grettis saga Ásmundarsonar, Bandamanna saga, Odds þáttr Ófeigssonar, ed. by Guðni Jónsson, Íslenzk Fornrit VII, Reykjavík 1936.
Hansen A., The Precocious Child: A Difficult Thirteenth-Century Saga Ideal, [in:] Papers of the Twelfth International Saga Conference, ed. by R. Simek, J. Meurer, Bonn, 2003.
Harðar saga, Bárðar saga, Þorskfirðinga saga, Flóamanna saga, ed. by Þórhallur Vilmundarson, Bjarni Vilhálmsson, Íslenzk Fornrit XIII, Reykjavík 1991.
Hawes J., The Monstruosity of Heroism: Grettir Ásmundarson as an Outsider, “Scandinavian Studies” 80 (2008), pp. 19–50.
Heslop K., Grettisfærsla: The Handing of Grettir, “Saga-book” 30 (2006), pp. 65–92.
Hobsbawm E., Bandits, London 1969.
Hrafnkels saga freysgoða, [in:] Austfirðinga sögur, ed. by Jón Jóhannesson, Íslenzk Fornrít XI, Reykjavík 1950.
Langeslag P., The Dream Women in Gísla saga, “Scandinavian Studies” 81:1 (2009), pp. 47–72.
Larrington C., Awkward adolescents. Male Maturation in Norse Literature, [in:] Youth and Age in the Medieval North, ed. by Shannon Lewis-Simpson, The Northern World, Vol. 42, Brill, 2008, pp. 151–166.
Laws of Early Iceland: Grágás I, ed. and transl. by D., P. Foote, R. Perkins, 2006, Winnipeg 2006.
Laxdæla saga, ed. by Einar Ól. Sveinsson, Íslenzk Fornrít V, Reykjavík 1934.
McCreesh B., The Birth, Childhood and Adolescence of the Early Icelandic Bishops, [in:] Youth and Age in the Medieval North, ed. by Sh. Lewis-Simpson, The Northern World, Vol. 42, Brill 2008, pp. 87–102.
Merkelbach R., 2015, Monstruous Families, Familiar Monsters: On the Use of Stories about Outlaw Heroes in the Íslendingasögur. Paper presented at Miðaldastofa Háskóla Íslands, Reykjavík, Iceland, March 26, 2015.
Miðaldabörn, ed. by Ármann Jakobsson, Torfi H. Tulinius, Reykjavík 2005.
Mosher D., Sirkin M., Measuring a Macho Personality Constellation, “Journal of Research in Personality” 18 (1984), pp. 150–163.
Muris P., Normal and Abnormal Fear in Children and Adolescents, BRAT series in clinical psychology, Amsterdam 2007.
Ögmundar þáttr dytts, [in:] Eyfirðinga sögur, ed. by Jónas Kristjánsson, Íslenzk Fornrít IX, Reykjavík 1956.
Óláfur Halldórsson, Grettisfœrsla, “Opuscula” 1 (BA 20) 1960, pp. 49–77. [Repr. 1990 in Icelandic with additional material in Grettisfærsla: Safn ritgerða eftir Óláf Halldórsson gefið út á sjötugsafmæli hans 18. apríl 1990. ed. by Sigurgeir Steingrímsson et al., pp. 19–50.]
Phelpstead C., Size Matters: Penile Problems in Sagas of Icelanders, “Exemplaria” 19:3 (2007), pp. 420–437.
Poilvez M., Access to the Margins: Outlawry and Narrative spaces in medieval Icelandic outlaw sagas, “Brathair” 12:1 (2012), pp. 115–136.
Poole R., Myth, Psychology, and Society in Grettis saga, “Alvíssmál” 11 (2004), pp. 3–16.
Riisøy A.I., Outlawry: From western Norway to England, [in:] New Approaches to Early Law in Scandinavia, ed. by S. Brink, L. Collison, Turnhout 2014.
Three Icelandic Outlaw Sagas, The Saga of Gisli, The Saga of Grettir, The Saga of Hord, ed. And transl. by A. Faulkes, Anthony, G. Johnston, London 2004.
Tirosh Y., Víga-Njáll: A New Approach Toward Njáls saga, “Scandinavian Studies” 86:2 (2004), pp. 208–226.
Tulinius T.H., Framliðnir feður: um forneskju og frásagnarlist í Eyrbyggju, Eglu og Grettlu, [in:] Heiðin minni. Greinar um fornar bókmenntir, ed. by Haraldur Bessason, Baldur Hafstað, 1999, pp. 283–315.
Tulinius T.H., Saga as a myth: the family sagas and social reality in 13 th century Iceland, [in:] Proceedings of the 11 th International Saga Conference, 2–7 July 2000, ed. by G. Barnes, M. Clunies Ross, Sydney 2000.
Turner V., The Ritual Process: Structure and Anti-Structure, Ithaca 1969.
Turville-Petre G., Outlawry, [in:] Sjötíu Ritgerðir, Reykjavík 1977.
Van Gennep A., The Rites of passage, London 1960.
Víga-Glúms saga, [in:] Eyfirðinga sögur, ed. by Jónas Kristjánsson, Íslenzk Fornrít IX, Reykjavík 1956.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Limes. Studia i materiały z dziejów Europy Środkowo-Wschodniej
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
