Wykorzystanie roślin w Wigilię Bożego Narodzenia w województwie lubelskim

Autor

  • Robert Gruszecki Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
  • Anna Myśliwiec Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
  • Katarzyna Gruszecka Katedra Warzywnictwa i Roślin Leczniczych, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie

Słowa kluczowe:

Christmas tree, bundle of cereals, hay, grain, decorating rooms, festive food

Abstrakt

The aim of the study was to determine the use of plants during Christmas Eve. Between 2011-2012 five hundred questionnaires were distributed among residents of the Lublin region, 210 of which were received back. Most of the respondents declared that the maintenance of tradition had importance to them, but half of them (50.4%) did not practice all the customs and rituals associated with this holiday. For most respondents the Christmas season is a time for family, for cultivating tradition and religious experience, but for some of them it is simply time off from work. A Christmas tree stands in the home, often a real plant, and spruce is the preferred species. It is commonly placed in the corner of the living-room on Christmas Eve or the day before. It is usually children who dress the Christmas tree, but in about a quarter of households it is an adult person. The Christmas wreath and the poinsettia plant (Euphorbia pulcherrima) are the other most popular elements used in decorating houses during Christmas time. More than half of the respondents hung mistletoe from the ceiling of the dwelling or above a door frame. Only a few persons reported the custom of bringing a cereal bundle for Christmas Eve. After Christmas this cereal bundle is most often used as animal fodder or occasionally spread across the fields. Sometimes the straw is used to tie fruit trees and the grain is added to seeds or flour. The custom of putting grain on the Christmas Eve table is rarely practiced, but the custom of putting hay under the tablecloth is widely observed. According to respondents, the number of dishes on the Christmas Eve table should be defined, and usually there are 12 dishes. Most respondents stated that dishes prepared on Christmas Eve should be made from cabbage, mushrooms, beets, dried fruits (apples, plums, pears) and poppy and only 25% of respondents also use wheat.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Baranowski I 1995. Dzienniki Ignacego Baranowskiego pisane w Lublinie przez rok 1815 i 1816. oprac. Szyndler B, Wydawnictwo UMCS

Brückner A 1990. Encyklopedia staropolska. T. II, hasło „wilja”. Wydawnictwo PWN Warszawa: 895

Bystroń JS 1947. Etnografia Polski. „Czytelnik” Spółdzielnia Wydawnicza Poznań

Fischer A 1934. Etnografia słowiańska. Z. 3: Polacy. Wydawnictwo Książnica-Atlas, Lwów-Warszawa

Gaweł A 2009. Zwyczaje, obrzędy i wierzenia agrarne na Białostocczyźnie od połowy XIX do początku XXI wieku. Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków

Gloger Z 1900. Rok polski w życiu, tradycji i pieśni. Wydawnictwo Jan Fiszer, Warszawa

Gołębiowski Ł 1830. Lud polski. Jego zwyczaje, zabobony. Wydawnictwo A. Gałęzowski i Spółka, Warszawa

Karczmarzewski A 2011. Ludowe obrzędy doroczne w Polsce południowo-wschodniej. Wydawnictwo Libra, Białystok

Kłosiewicz S, Kłosiewicz O 2011. Przyroda w polskiej tradycji. Wydawnictwo Muza, Warszawa

Kolberg O 1883. Lubelskie, cz. 1, Dzieła Wszystkie, t. 16. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków

Kolberg O 1890. Chełmskie, cz. 1, Dzieła Wszystkie, t. 33, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków

Kolosova VB 2013. From Frazer to Harry Potter: Mythology of Mistletoe (on the Slavonic material). Etnobiologia Polska 3: 10

Lebeda A 2002. Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego t. VI. Wiedza i wierzenia ludowe. Wydawnictwo Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław-Cieszyn

Łuczaj Ł 2012. Brzozowy sok, „czeremsza” i zielony barszcz – ankieta etnobotaniczna wśród botaników ukraińskich. Etnobiologia Polska 2: 15-22

Ogrodowska B 1983. Świąteczne zdobnictwo wnętrz. Polska Sztuka Ludowa - Konteksty 37, 1-2: 95-112

Paluch A 1984. Świat roślin w tradycyjnych praktykach leczniczych wsi polskiej. Acta Universitatis Wratislavensis, 752

Pawłowska J 1987. Wieś warmińska Brąswałd w województwie olsztyńskim w latach 1945-1967. Archiwum Etnograficzne 32

Petera J 1986. Obrzędy i zwyczaje ludowe w okresie Bożego Narodzenia. In: Kolędowanie na Lubelszczyźnie. Literatura Ludowa 25 (za rok 1981, wyd. 1986): 14-45

Smyk K 2009. Choinka na południowym Podlasiu. In: Adamowski J, Wójcicka M (eds) Tam na Podlasiu II. Tradycje podlaskiej obrzędowości, Lublin, pp. 124-141

Sopylak-Studziński G 2008. Zwyczaje i obrzędy adwentowe i bożonarodzeniowe w parafii Potok Górny, Biłgoraj

Tymochowicz M 2009. Systematyka współczesnych świąt rodzinnych (analiza oparta na przykładach z południowego Podlasia). In: Adamowski J, Wójcicka M (eds) Tam na Podlasiu II. Tradycje podlaskiej obrzędowości, Lublin, pp. 46-57

Zadrożyńska A 1985. Powtarzać czas początku. Wydawnictwo Spółdzielcze, Warszawa

Pobrania

Opublikowane

2014-12-31

Jak cytować

Gruszecki, R., Myśliwiec, A., & Gruszecka, K. (2014). Wykorzystanie roślin w Wigilię Bożego Narodzenia w województwie lubelskim. Etnobiologia Polska (czasopismo archiwalne), (4), 99–112. Pobrano z https://journals.ur.edu.pl/ep/article/view/8102

Numer

Dział

Artykuły