Etnobotanika Podhala na podstawie ankiety Józefa Rostafińskiego (1850-1928) z 1883 r.
Słowa kluczowe:
historical ethnobotany, Poland, Carpathian MountainsAbstrakt
In 1883, an ethnobotanical enquiry was distributed by Józef Rostafiński (1850-1928), a professor at the Jagiellonian University in Cracow (then Austro-Hungary). Among the participants of the survey, 12 people submitted data (in 14 letters) from Podhale (the region north of the Tatra Mountains in the Carpathians). They sent 296 records (24.67 records per correspondent, median – 4). In the submitted responses ca. 105 species and at least 10 genera of plants and fungi were identified. The most frequently mentioned were: Solanum tuberosum L. – 9 records, and Avena sativa L. – 7 records. Identified taxa can be included in the following groups: food, ornamental, dyeing, healing, magic, and fiber. Compared to earlier and later ethnobotanical studies in the Podhale region, the data obtained from Rostafiński’s survey are the most extensive.
Downloads
Bibliografia
Barycz H 2002. Rzeszowianin Szczęsny Morawski 15.V.1818-10.IV.1898. Wyd. II (poprawione). Rzeszów
Henslowa M 1978. Z badań nad wiedzą ludową o roślinach. IV. Sedum sp. – rozchodniki. Slavia Antiqua 25: 295–319
Jasiewicz Z 1968. „Góry i Podgórze” Oskara Kolberga. in O. Kolberg, Góry i Podgórze. [oprac. Z. Jasiewicz, D. Pawlak, red. E. Miller], Kraków, s. V–XXXIV
Klepacki P 2007. Etnobotanika w Polsce – przeszłość i teraźniejszość. Analecta 16(1-2)(31-32): 191–245
Köhler P S 1986. Józefa Rostafińskiego „Odezwa do nie botaników o zbieranie ludowych nazw roślin”. Wszechświat 87(1): 13–16
Köhler P S 1987. Nieznane materiały Józefa Rostafińskiego do badań nad historią roślin uprawnych w Polsce. Unknown materials of Józef Rostafiński concerning studies of the history of cultivated plants in Poland. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace Botaniczne 14: 141–154
Köhler P 1993a. Ankieta Józefa Rostafińskiego z 1883 roku dotycząca ludowego nazewnictwa i użytkowania roślin w Polsce. Analecta – Studia i Materiały z Dziejów Nauki, R. II, z. 2(4): 87–119
Köhler P 1993b. Nazewnictwo i użytkowanie roślin leczniczych na ziemiach polskich w XIX wieku na podstawie ankiety Józefa Rostafińskiego. [in:] B Kuźnicka (ed.). Historia Leków Naturalnych, vol. IV „Z historii i etymologii polskich nazw roślin leczniczych”, Wydawnictwo IHNOiT PAN, Warszawa, s. 61–85
Köhler P 1993c. Ziołolecznictwo na Rzeszowszczyźnie w XIX wieku w świetle ankiety Józefa Rostafińskiego. [in:] B Kuźnicka (ed.). Historia Leków Naturalnych, vol. III „Ziołoznawstwo w dawnej i współczesnej kulturze Rzeszowszczyzny”, Wydawnictwo IHNOiT PAN, Warszawa, s. 119–124
Köhler P 2010. Etnobotanika historyczna Żywiecczyzny na podstawie ankiety Józefa Rostafińskiego z 1883 roku. [in:] P M Żukowski (ed.). Verba volant, scripta manent. Księga pamiątkowa dedykowana Mieczysławowi Barcikowi. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 43–63
Köhler P 2013a. Odpowiedź Antoniego Szymańskiego na ankietę etnobotaniczną Józefa Rostafińskiego (1850–1928) ogłoszoną w 1883 r. Antoni Szymański’s response to Józef Rostafiński’s (1850–1928) ethnobotanical questionnaire from 1883. Etnobiologia Polska 3: 25–30
Köhler P 2013b. Odpowiedź Romana Gutwińskiego (1860–1932) na ankietę etnobotaniczną Józefa Rostafińskiego (1850–1928) ogłoszoną w 1883 r. Roman Gutwiński’s (1860–1932) response to Józef Rostafiński’s (1850–1928) ethnobotanical questionnaire from 1883. Etnobiologia Polska 3: 47–53
Köhler P 2014a. An involuntary ethnobotanist? Józef Rostafiński (1850–1928) and his research in Poland. [in:] I Svanberg, Ł Łuczaj (eds), Pioneers in European ethnobiology. Acta Universitatis Upsalensis. Uppsala Studies on Eastern Europe 4: 149–179
Köhler P 2014b. Odpowiedź Adama Wolińskiego (1856–1901) na ankietę etnobotaniczną Józefa Rostafińskiego (1850–1928) ogłoszoną w 1883 r. Adam Woliński’s (1856–1901) response to Józef Rostafiński’s (1850–1928) ethnobotanical questionnaire from 1883. Etnobiologia Polska 4: 117–122
Köhler P 2014c. Odpowiedź Kazimierza Karasiewicza na ankietę etnobotaniczną Józefa Rostafińskiego ogłoszoną w 1883 r. dotycząca okolic miejscowości Lwówek, Opalenica i Nowy Tomyśl. Kazimierz Karasiewicz’s response to Józef Rostafiński’s ethnobotanical questionnaire from 1883 regarding the area of Lwówek, Opalenica and Nowy Tomyśl. Etnobiologia Polska 4: 113–116
Köhler P 2015a. Józef Rostafiński’s ethnobotanical enquiry of 1883 concerning Polish vernacular names and uses of plants. Archives of natural history 42(1): 140–152
Köhler P 2015b. Odpowiedź Jana Liszewskiego (1852–1894) na ankietę etnobotaniczną Józefa Rostafińskiego (1850–1928) ogłoszoną w 1883 r. dotycząca Warmii. Jan Liszewski (1852–1894) response to Józef Rostafiński’s (1850–1928) ethnobotanical questionnaire from 1883 regarding Ermland. Etnobiologia Polska 5: 41–46
Köhler P 2015c. Odpowiedź Władysława Lubomęskiego (1841–1907) na ankietę etnobotaniczną Józefa Rostafińskiego (1850–1928) ogłoszoną w 1883 r. dotycząca okolic Lwowa. Władysław Lubomęski (1841–1907) response to Józef Rostafiński’s (1850–1928) ethnobotanical questionnaire from 1883 regarding the area of Lwów. Etnobiologia Polska 5: 47–50
Köhler P 2015d. The Romantic myth about the antiquity of folk botanical knowledge and its fall: Józef Rostafiński’s case. Acta Baltica Historiae et Philosophiae Scientiarum 3(1): 99–108
Köhler P 2016. Rośliny święcone w ankiecie Józefa Rostafińskiego (1850–1928) z 1883 r. Blessed plants reported in Józef Rostafiński’s (1850–1928) questionnaire, distributed in 1883. Etnobiologia Polska 6: 129–190.
Köhler P 2017. Rośliny sepulkralne w ankiecie Józefa Rostafińskiego (1850-1928) z 1883 r. Sepulchral plants reported in Józef Rostafiński’s (1850-1928) questionnaire, distributed in 1883. Etnobiologia Polska 7: 41–74.
Köhler P S, Piekiełko–Zemanek A 1986. Józefa Rostafińskiego Odezwa do nie botaników o zbieranie ludowych nazw roślin i udział w niej Marii Twardowskiej. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 1986(2): 471–480
Kosiek Z 1972. Lubomęski Władysław Rupert (1841-1907). Polski Słownik Biograficzny 17: 623–624
Kujawska M, Łuczaj Ł, Sosnowska J, Klepacki P 2016. Rośliny w wierzeniach i zwyczajach ludowych. Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław ss. 519
Lasocki Z. 1935. Bednarski Jan (1860-1926). Polski Słownik Biograficzny 1: 396–397.
Łuczaj Ł 2008. Dziko rosnące rośliny jadalne w ankiecie Józefa Rostafińskiego z roku 1883. Wiadomości Botaniczne 52(1/2): 39–50
Łuczaj Ł 2011. Changes in Assumption Day Herbal Bouquets in Poland: a nineteenth century study revisited. Economic Botany 65(1): 66–75
Łuczaj Ł 2012. A relic of medieval folklore: Corpus Christi Octave herbal wreaths in Poland and their relationship with the local pharmacopoeia. Journal of Ethnopharmacology 142: 228–240
Łuczaj Ł, Köhler P 2011. Liście i inne zielone części dziko rosnących roślin w pożywieniu mieszkańców ziem polskich na podstawie ankiet Józefa Rostafińskiego (XIX w.) i Józefa Gajka (XX w.). Przegląd Historyczny 102(4): 733–770
Łuczaj Ł, Köhler P 2014. Grzyby w ankiecie Józefa Rostafińskiego (1850–1928) ogłoszonej w 1883 r. Mushrooms in Józef Rostafiński’s (1850–1928) questionnaire from 1883. Etnobiologia Polska 4: 7–54.
Łuczaj Ł, Köhler P, Pirożnikow E, Graniszewska M, Pieroni A, Gervasi T, 2013. Wild edible plants of Belarus: from Rostafiński’s questionnaire of 1883 to the present. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine 2013, 9:21, ss. 1–17
Skręt R, 1980. Parylak Piotr, krypt. P. P. (1846–1916). Polski Słownik Biograficzny 25: 225–226
Wołczański J, 1997. Katalog grobów duchowieństwa rzymskokatolickiego, greckokatolickiego i ormiańskiego na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. Cracovia-Leopolis 1: 323–374
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Etnobiologia Polska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
