Koncepcja ekonomicznej niemożliwości świadczenia w odniesieniu do wykonania zobowiązań umownych

Abstrakt

Przedmiotem analizy w niniejszym opracowaniu jest koncepcja ekonomicznej (gospodarczej) niemożliwości świadczenia. W systemie polskiego prawa prywatnego obok klauzuli rebus sic stantibus spełnia ona funkcję szeroko rozumianego uwzględniania wpływu zmiany okoliczności na zobowiązania. Jej skutki w postaci zwolnienia dłużnika z obowiązku świadczenia i wygaśnięcia zobowiązania dokonują się z mocy prawa. Zastosowanie znajduje poprzez analogię z następczej niemożliwości świadczenia do przypadków, gdy zobowiązanie odrywa się od swego gospodarczego i ekonomicznego celu, który był przyczyną sprawczą jego powstania, tj. w sytuacji rażącej nieproporcjonalności między wartością przedmiotu świadczenia, połączoną z oczekiwanymi przez strony korzyściami, a kosztami, które należałoby ponieść, aby wykonać zobowiązanie. Jest użyteczna w czasach głębokich przemian społeczno-gospodarczych, przy masowym występowaniu utrudnień w stosunkach gospodarczych w spełnianiu świadczeń i wykonywaniu umów.