Zielnik Zioła lecznicze... Michała Fedorowskiego jako dokumentacja badań etnograficznych
Słowa kluczowe:
19th century manuscript, folk medicine, herbal medicine, medicinal herbs, superstition, magic, Belorussia, ethnography, ethnobotanyAbstrakt
The work entitled: Medicinal herbs and herbs used in witchcraft by Lithuanians living near Volkowysk and Słonim is a manuscript accompanied by dried plant specimens. The author, Polish ethnographer Michal Fedorowski (vel Federowski, 1853-1923), documented 19th century folk medicine in the territory of present day Belarus.
The first two volumes of this work are dated 1882-1883 and were found in the herbarium of the Faculty of Biology, University of Warsaw in 2012. This article includes: the content of two volumes of Medicinal herbs... as a source document, photos of the dried plant specimens attached to the manuscripts, a description of the herbaria and their history, a description of the conservation which was conducted in 2015, and our research paper.
These two volumes by Fedorowski include 108 herbarium specimens. Thanks to this it was possible to identify the plant species described by Fedorowski, even when he used folk names. The scientific names identified from Medicinal herbs... were compared with the scientific names included in the first volume of Fedorowski’s monograph on Lithuanian Rus. A hypothesis was formulated explaining the differences which resulted from this comparison
Downloads
Bibliografia
Broda B, Mowszowicz J 1985. Przewodnik do oznaczania roślin leczniczych trujących i użytecznych. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa
Czurak M 1998. Nie opublikowane rękopisy Michała Federowskiego. In: Lizisowa MT, Aleksandrowicz A (red.), W kręgu twórczości Michała Federowskiego, Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Kraków, pp. 9-22
Czurak M 2004. Rośliny lecznicze w zbiorze „Lud białoruski” Michała Federowskiego. Acta Baltico-Slavica 28: 271-277
Federowski M 1897. Lud białoruski na Rusi Litewskiej: materyały do etnografii słowiańskiej zgromadzone w latach 1877–1891. T. 1. Akademia Umiejętności, Kraków
Federowski M 1904. Wspomnienia. Z nad Niemna. In: Książka zbiorowa, Życie i prace Jana Karłowicza. Skład główny Wisła, Warszawa, pp. 66-84
Gančaryk MM 1927. Belaruskìâ nazowy ras’lìn. Praca Navukovaga tavarystva na vyvučèn’nû Belarusì 4: 1-28 [Ганчарык MМ 1927. Беларускія назовы расьлін. Праца Навуковага таварыства па вывучэньню Беларусі 4: 1-28]
Garèckì M, Garèckì G 1918. Ruska-belaruski sloŭnik. Atdzelo narodnae As’wety. Smalensk [Гарэцкі М, Гарэцкі Г 1918. Руска-беларускі слоўнік. Атдзелo народнае Асьветы. Смаленск]
Graniszewska M, Leśniewska H, Mankiewicz-Malinowska A, Galera H 2013. Rośliny użyteczne… Michała Fedorowskiego – dzieło odnalezione po 130 latach. Etnobiologia Polska 3: 63-120
Grenda M 2015. Konserwacja zielników Michała Fedorowskiego ze zbiorów Zielnika Wydziału
Biologii Uniwersytetu Warszawskiego: 1-25 [http://www.zielnik.biol.uw.edu.pl/wp-
content/uploads/2015/01/Fedorowski-opis-popularyzatorski.compressed.pdf (03. 01.2017)]
Jodkowski J 1932. O czarowniku Znaku na inkwizycji w Grodnie w 1691 r. Towarzystwo Ludoznawcze, Lwów
Jundziłł J 1830. Opisanie roślin w Litwie, na Wołyniu, Podolu i Ukrainie dziko rosnących, iako i oswojonych podług wydania szesnastego układu roślin Linneusza. Józef Zawadzki własnym nakładem, Wilno
Kamiński D (oprac.) 2011. Józef Leski (1845-1921) Dyrektor Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w latach 1897-1921, Centralna Biblioteka Rolnicza, Warszawa
Karłowicz J 1871. Poradnik dla zbierających rzeczy ludowe. Skład głowny M. Orgelbrand, Warszawa
Kielak AM 2004. Zielnik Elizy Orzeszkowej. Wydawnictwo Kontekst, Poznań
Kiselevskij AI 1967. Latino-russko-belorusskij botaničeskij slovar’. Nauka i tehnika, Minsk [Киселевский АИ 1967. Латино-русско-белорусский ботанический словарь. Наука и техника, Минск
Lastoŭski W 1923. Matèr’âly da belaruckaga zel’nìka. Krywìč 4: 40-44 [Ластоўскі В 1923. Mатэрьялы да беларускага зельніка. Крывіч 4: 40-44]
Leski J 1905. Zbiory Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie, Druk F. Karpińskiego, Warszawa
Łuczaj Ł, Köhler P, Pirożnikow E, Graniszewska M, Pieroni A, Gervasi T 2013. Wild edible plants of Belarus: from Rostafiński’s questionnaire of 1883 to the present. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine 9 [http://www.ethnobiomed.com/content/9/1/21]
Majewski E 1898. Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich, zawierający ludowe oraz naukowe nazwy i synonimy polskie, używane dla zwierząt i roślin od XV-go wieku do chwili obecnej. T. 2. Nakładem autora, Warszawa
Makowiecki S 1936. Słownik botaniczny łacińsko-małoruski. Polska Akademia Umiejętności. Kraków
Petkevičius R, Typek J, Bilek M 2014. Jan Kazimierz Muszyński (1884-1957) prekursorem badań etnobotanicznych na Litwie. Etnobiologia Polska 4: 55-82
Piękoś-Mirkowa H, Mirek Z 2006. Rośliny chronione. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa
Piwowarski JP, Granica S, Kiss AK 2015. Lythrum salicaria L. – Underestimated medicinal plant from European traditional medicine. A review. Journal of ethnopharmacology 170: 226-250
Ratcliffe S. 2010. Reading the Unseen:(offstage) Hamlet. Counterpath Press, Denver
Rostafiński J 1893. Zielnik czarodziejski to jest Zbiór przesądów o roślinach. Akademia Umiejętności, Kraków
Rutkowski L 1998. Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
Skirgiełło A 2001. Powstanie i rozwój Zakładu Systematyki i Geografii Roślin Uniwersytetu Warszawskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu warszawskiego, Warszawa
Sprawozdanie z działalności i obrotu funduszów Muzeum Przemysłu i Rolnictwa w Warszawie za 1910 rok [1911]. Zarząd Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, [Warszawa]
Szcześniak K 2013. Świat roślin światem ludzi na pograniczu wschodniej i zachodniej Słowiańszczyzny. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk
Trojanowska A 2007. Tradycyjne ziołolecznictwo białoruskie w pracy Michała Federowskiego „Lud białoruski na Rusi Litewskiej…”. Analecta 16: 7-53
Werpachowski C 2009. Storczyki Biebrzańskiego Parku Narodowego i Polski północno-wschodniej. Wydawnictwo Biebrzańskiego Parku Narodowego, Osowiec-Twierdza
Wiatr A (red.) 2013. Biebrzańskie Żywoty czyli biebrzańskie wspomnienia o tym, jak dawniej nad Biebrzą życie wyglądało. Wydawnictwo Biebrzańskiego Parku Narodowego, Osowiec-Twierdza
Wieras Z 1924. Belaruska-pol’ska-rasejska-lacìnskì sloŭnik. Wydan’ne gazety Golas Belarusa. Druk. S. Bakar, Wìl’nâ [Верас З 1924. Беларуска-польска-расейска-лацінскі батанічны слоўнік. Выданьне газеты Голас Беларуса. Друк. С. Бакар, Вільня]
Wyżycki GJ 1845. Zielnik ekonomiczno-techniczny czyli opisanie drzew, krzewów i roślin dziko rosnących w kraju, jako też przyswojonych, z pokazaniem użytku ich w ekonomice, rękodziełach, fabrykach i medycynie domowej, z wyszczególnieniem jadowitych i szkodliwych oraz mogących służyć ku ozdobie ogrodów i mieszkań wiejskich ułożony dla gospodarzy i gospodyń T.2 Drukiem Józefa Zawadzkiego, Wilno
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2016 Etnobiologia Polska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
