Problem tzw. tradycyjnych wartości a przemiany społeczno-polityczne w XIX-wiecznej Europie w świetle publicystyki krakowskiego konserwatysty, Henryka Lisickiego
DOI:
https://doi.org/10.15584/galisim.2023.9.22Słowa kluczowe:
Galicja, konserwatyzm, stańczycy, tradycyjne wartości, Henryk LisickiAbstrakt
Artykuł dotyczy rozważań publicysty i historyka Henryka Lisickiego na temat „tradycyjnych wartości” kształtujących tzw. tradycyjny ład w kontekście przemian społeczno-politycznych w XIX-wiecznej Europie. Jako zbliżony pod względem ideowym do krakowskich konserwatystów poświęcał mu wiele miejsca na łamach swych prac, co wynikało z obaw przed zagrożeniami dla historycznego porządku społeczno-politycznego. Lisicki – analogicznie jak stańczycy – wskazywał na konieczność obrony „tradycyjnych wartości” i „tradycyjnego ładu” w ramach szerokiej platformy sfer o poglądach umiarkowanych, zarówno ziemiaństwa, a także burżuazji i inteligencji.
Downloads
Bibliografia
Archiwum Państwowe w Kielcach [dalej: APK], Archiwum Ordynacji Myszkowskiej [dalej: AOM], sygn. 81, s. 420; sygn. 82, s. 906.
Alexis de Tocqueville. Dawny ustrój i rewolucja, wstęp J. Szacki, Warszawa 1970.
Bobrzyński M., Jeszcze o nowej doktrynie M. Bobrzyńskiego, „Przegląd Powszechny” 1885, t. 76, z. 11, maj, s. 319.
Bobrzyński M., Stanisław Zborowski [w:] tegoż, Szkice i studia historyczne, t. 2, Kraków 1922, s. 90–109.
Bobrzyński M., Z chwili „rozstroju”, „Przegląd Polski” [dalej: „PP”] 1889, R. 24, t. 1, z. 2, sierpień, s. 331–354.
Jarochowski K., Cesarstwo Niemieckie. Dawniejsze i dzisiejsze stronnictwa polityczne, „PP” 1877, R. 12, t. 2, z. 5, listopad, s. 190.
Kalinka W., Charakterystyka panowania Stanisława Augusta, „PP” 1867, R. 2, t. 1, z. 1, lipiec, s. 71.
Kalinka W., O książce prof. M. Bobrzyńskiego „Dzieje Polski w zarysie” słów kilka, Kraków 1879.
Kalinka W., Przegrana Francji i przyszłość Europy [w:] tegoż, Dzieła, t. 3–4, Kraków 1892, s. 239–248.
Kalinka W., Sejm Czteroletni, Kraków 1880.
Kasparek F., Narodowość i jej stanowisko wobec państwa, „PP” 1877, R. 11, t. 4, z. 11, maj, s. 222–238.
Koźmian S., List otwarty do posła Bobrzyńskiego z 6 września 1889 r., Kraków 1889, s. 9–11.
Koźmian S., Wstęp [w:] tegoż, Pisma polityczne, Kraków 1903, s. 13.
Lisicki H., Aleksander Wielopolski (1803–1877), t. 1–2, Kraków 1878; t. 3–4, Kraków 1879.
Lisicki H., Alfred książę Windisch-Graetz, feldmarszałek austriacki 1787–1862, Kraków 1887.
Lisicki H., Antoni Zygmunt Helcel 1808–1870, t. 1–2, Lwów 1882.
Lisicki H., Błędne ogniki, cz. 1, „PP” 1870, R. 5, t. 2, z. 4, październik, s. 5, 24; Błędne ogniki (dokończenie), „PP” 1871, R. 5, t. 3, z. 7, s. 88.
Lisicki H., Klemens książę Metternich, 1775–1859, cz. 2, „Przegląd Powszechny” 1884, R. 1, t. 2, nr 1–3, styczeń–luty–marzec, s. 232; cz. 3, „Przegląd Powszechny” 1884, R. 1, t. 3, nr 7–9, lipiec–sierpień–wrzesień, s. 398–399.
Lisicki H., Kometa, Kraków 1869.
Lisicki H., Napoleon III i Włochy, Kraków 1892.
Lisicki H., Notatki podróżne, cz. 1, „PP” 1871, R. 6, t. 2, z. 4, październik, s. 116–128; cz. 2,
„PP” 1871, R. 6, t. 2, z. 5, listopad, s. 280–297; cz. 3, „PP” 1871, R. 6, t. 2, z. 6, grudzień, s. 497–512.
Lisicki H., Notatki podróżne. Paryż i Londyn; wrzesień 1871, „Przegląd Polityczny” 1871, R. 6, t. 1, z. 2, wrzesień, s. 122.
Lisicki H., Serafina, Kraków 1869.
Lisicki H., Talleyrand, Kraków 1892.
Lisicki H., Z dziejów domu Koburgów, cz. 1, „PP” 1889, R. 23, t. 9, z. 9, marzec, s. 468–500; cz. 2, „PP” 1889, R. 23, t. 9, z. 10, kwiecień, s. 145–178.
Milewski J., O kwestii socjalnej, „PP” 1890, R. 25, t. 1, z. 1, lipiec, s. 23.
Mostowski E., Przegląd polityczny [marzec 1889], „PP” 1889, R. 23, t. 3, z. 9, marzec, s. 645.
Pawlicki S., [rec.], Mallock W., L’Egalite sociale, „PP” 1884, R. 18, t. 3, z. 8, luty, s. 335–336.
Popiel P., Antoni Zygmunt Helcel [w:] tegoż, Pisma, t. 1, Kraków 1893, s. 161–188.
Popiel P., Choroba wieku, Kraków 1880.
Popiel P., Karol hrabia Montalembert [w:] tegoż, Choroba wieku. Wybór pism, oprac. J. Kłoczkowski, Kraków 2002, s. 36–41.
Popiel P., List do księcia Jerzego Lubomirskiego [w:] tegoż, Pisma, t. 1, Kraków 1893, s. 67.
Popiel P., [Wolność i porządek] [w:] tegoż, Choroba wieku: wybór pism, wybór i oprac. J. Kłoczowski, Kraków 2001, s. 136–144.
Szujski J., Kilka prawd z dziejów naszych. Ku rozważeniu w chwili obecnej [w:] tegoż, O fałszywej historii jako mistrzyni fałszywej polityki: rozprawy i artykuły, wybór i oprac. H. Michalak, Warszawa 1991, s. 189–199.
Szujski J., O fałszywej historii jako mistrzyni fałszywej polityki, Kraków 1877.
Szujski J., Stare książki i dawni ludzie. Postrzeżenia historyczno-literackie [w:] tegoż, O fałszywej historii jako mistrzyni fałszywej polityki: rozprawy i artykuły, wybór i oprac. H. Michalak, Warszawa 1991, s. 135.
Szukiewicz A., Przegląd polityczny [grudzień 1877], „PP” 1877, R. 12, t. 2, z. 6, grudzień, s. 501.
Szukiewicz A., Przegląd polityczny, „Czas” 1885, nr 113, 20 maja, s. 1.
Tarnowski S., Królowa opinii 1869 [w:] tegoż, Studia polityczne, t. 1, Kraków 1895, s. 47.
Tarnowski S., Ksiądz Hieronim Kajsiewicz, „PP” 1873, R. 8, z. 4, październik, s. 36–37.
Tarnowski S., Obrachunek „Przeglądu Polskiego” po dziesięciu latach jego istnienia [w:] tegoż, Studia polityczne, t. 1, Kraków 1895, s. 123–124.
Stanisław Tarnowski. O literaturze polskiej XIX w., oprac. H. Markiewicz, Warszawa 1977.
Tarnowski S., Paweł Popiel. Wspomnienie pośmiertne, Kraków 1892.
Tarnowski S., Po dwudziestu pięciu latach. Z doświadczeń i rozmyślań, „PP” 1891, R. 25, t. 1, z. 3, wrzesień, s. 309–313.
Tarnowski S., Przedmowa [w:] tegoż, Studia polityczne, t. 1, Kraków 1895, s. VI.
Tarnowski S., Przegląd literacki: Opinion et croyantes, „PP” 1869, R. 3, t. 4, z. 11, maj, s. 305–310.
Tarnowski S., [rec.], Albert Sorel, L’Europe et la Révolution française. T. 2, La chute de la Royaute, Paris 1887, „PP” 1887, R. 22, t. 2, z. 4, październik, s. 184–185.
Tarnowski S., Słowo na dzisiejszą chwilę, „PP” 1877, R. 12, t. 1, z. 2, sierpień, s. 251.
Tarnowski S., Studia do historii literatury polskiej: pisarze polityczni XVI wieku, t. 2, Kraków 1886.
Wodzicki K., Zapiski ornitologiczne o Polsce i jej upadku, „PP” 1875, R. 10, t. 2, z. 5, listopad, 228–268.
Adamus J., Monarchizm i republikanizm w syntezie dziejów Polski, Łódź 1964.
Bańdo A., W „rezydencji” krakowskiego „Czasu”, „Rocznik Historii Prasy Polskiej” 2014, t. 17, z. 2, s. 85–100.
Bartyzel J., Konserwatyzm bez kompromisu. Studium z dziejów zachowawczej myśli politycznej w Polsce w XX wieku, Toruń 2001.
Bartyzel J., Nada sin Dios. Społeczne Królestwo Chrystusa jako sens i cel kontrrewolucji [w:] Panorama myśli kontrrewolucyjnej, red. J. Bartyzel, M. Bohun, J. Goćkowski, A. Woźniak, Pułtusk 2007, s. 114.
Bartyzel J., Śmiertelny bóg Demos. Pięć wykładów o demokracji i jej krytykach, Warszawa 2009.
Bartyzel J., „Umierać, ale powoli!”. O monarchistycznej i katolickiej kontrrewolucji w krajach romańskich 1815–2000, Kraków 2004.
Bartyzel J., W gąszczu liberalizmów: próba periodyzacji i klasyfikacji, Lublin 2004.
Dziadzio A., Społeczne i ideowo-polityczne oblicze „Przeglądu Polskiego” w latach 1866–1870,
„Studia Historyczne” 1988, t. 31, z. 2, s. 191–215.
Filipowicz M., Ujarzmienie rozumu politycznego: polityczne horyzonty krakowskiej szkoły historycznej, Warszawa 1984.
Gniazdowski A., Filozofia i gilotyna. Tradycjonalizm Josepha de Maistre’a jako hermeneutyka polityczna, Warszawa 1996.
Jaskólski M., Kaduceus polski. Myśl polityczna konserwatystów krakowskich 1866–1934, Warszawa 1990.
Jubileusz „Czasu”, Kraków 1899.
Głuszko M., Walka konserwatystów krakowskich z demokratami na łamach ich organów prasowych w okresie 1867–1895, Toruń 2005.
Ludwikowski R.R., Szkice na temat galicyjskich ruchów i myśli politycznej (1848–1892), Warszawa 1980.
Menz M., Z dziejów polskiego konserwatyzmu. Od Józefa Kalasantego Szaniawskiego do krakowskich stańczyków, „Galicja. Studia i materiały” 2021, t. 7, s. 233–229.
Michalak H.S., Idea moralnego szlachectwa (uwagi o ideologii Józefa Szujskiego), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica” 1981, Seria 3, s. 27–45.
Państwo i prawo w polskiej myśli konserwatywnej do 1939 roku. Antologia myśli prawnoustrojowej konserwatystów polskich, oprac. B. Szlachta, Warszawa 2002.
Pieliński K., Konserwatyzm jako oswajanie chaosu świata empirycznego (przypadek Edmunda Burke’a), Warszawa 1993.
Sellers M., The Sacred Fire of Liberty: Republicanism, Liberalism and the Law, London 1998.
Sobolewska B., Tocqueville pośród moralistów politycznych Francji pierwszej połowy XIX wieku, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1970, t. 22, nr 1, s. 57–100.
Stankiewicz M., Spis przedmiotów zawartych w stu tomach „Przeglądu Polskiego” 1866–1891, Kraków 1891.
Stankiewicz W., Lisicki Henryk (1839–1899) [w:] Polski słownik biograficzny, t. 17, Warszawa 1972, s. 450.
Strauss L., Prawo naturalne w świetle historii, Warszawa 1970.
Szacki J., Spotkania z utopią, Warszawa 2000.
Szacki J., Tradycja. Przegląd problematyki, Warszawa 1971.
Szlachta B., Edmund Burke wobec koncepcji prawa naturalnego [w:] tegoż, Szkice o konserwatyzmie, Kraków 2008, s. 42, 63.
Szlachta B., Kontrrewolucja w imię obowiązywania prawa naturalnego? Uwagi na marginesie pewnego sporu konserwatystów [w:] Panorama myśli kontrrewolucyjnej, red. J. Bartyzel, M. Bohun, J. Goćkowski, A. Woźniak, Pułtusk 2007, s. 30–48.
Szlachta B., Ład, Kościół, Naród, Kraków 1993.
Trybusiewicz J., De Maistre, Warszawa 1967.
Tudesq A.-J., Les grands notables en France (1840–1849). Étude historique d’une psychologie sociale, t. 21, Paris 1964.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Galicja. Studia i materiały
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
