Postępowanie sumaryczne w prawie rzymskim na przykładzie obowiązku alimentacyjnego
DOI:
https://doi.org/10.15584/iuseta.2023.1.8Słowa kluczowe:
obowiązek alimentacyjny, prawo rzymskie, summatim cognoscereAbstrakt
Obowiązki alimentacyjne i odpowiadające im roszczenia alimentacyjne związane są ściśle z osobą zobowiązanego i uprawnionego. Uprawniony do alimentacji jest nie tylko chroniony przed ryzykiem pozbawienia go środków utrzymania w następstwie wprowadzenia jego wierzytelności alimentacyjnych do obrotu, ale także korzysta z istotnych ułatwień w dochodzeniu i egzekwowaniu zasądzonych z tego tytułu świadczeń. Tak było już w prawie rzymskim, gdzie dochodzenie roszczenia alimentacyjnego podlegało istotnym uproszczeniom, w ramach tzw. summatim cognoscere. Postępowanie w sprawach o ustalenie i realizację obowiązku alimentacyjnego odbywało się bez actio i iudicium, przed sędzią państwowym (konsulem), który po causa cognitio wydawał wyrok i go egzekwował. Poza tym spór o realizację roszczenia alimentacyjnego mógł się zakończyć także poprzez zawarcie ugody (transactio), kończącej spór bez wyroku.
Downloads
Bibliografia
Briegleb H.K., Summatim cognoscere quid et quale fuerit apud Romanos: disputatio quam pro loco in Senatu Academico rite obtinendo, Erlangae 1843.
Coretti M., Del summatim cognoscere al proceso de plano: la sumariedad en el derecho romano y en la edad media, Vergentis. Revista de Investigación de la Cátedra Internacional Conjunta Inocencio III, Vol. 1.
Dajczak W., Giaro T., Longchamps de Bérier F., Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2009.
Gołębiowska J., Przysporzenia majątkowe w stosunkach konkubenckich w ustawodawstwie Justyniana [w:] Wokół problematyki małżeństwa w prawie rzymskim. Henrico Insadowski (1888–1946) in memoriam, red. A. Dębiński, M. Wójcik, Lublin 2007.
Kosior W., Kategorie wieku w prawie rzymskim okresu królewskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego, Seria Prawnicza, Prawo” 2015, 17.
Kosior W.J., Kategorie i granice wieku oraz ich znaczenie w rzymskim prawie prywatnym, Rzeszów 2022.
Litewski W., Rzymski proces cywilny, Kraków 1988.
Litewski W., Słownik encyklopedyczny prawa rzymskiego, Kraków 1998.
Longchamps de Bérier F., Niektóre przykłady nadużycia prawa w rzymskim prawie prywatnym: władza ojcowska, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2001, 53.
Longchamps de Bérier F., Niektóre przykłady nadużycia prawa w rzymskim prawie prywatnym – władza ojcowska [w:] Przez tysiąclecia: państwo – prawo – jednostka, red. A. Lityński, M. Mikołajczyk, t. 2, Katowice 2001.
Łoś A., Wyzwoleńcy w Pompejach. Studium stosunków ekonomicznych w kampańskim mieście, Wrocław 1991.
Łoś A., Życie prywatne wyzwoleńców w Pompejach, „Acta Universitatis Wroclavianis” 1992, t. 1263.
Miklaszewski W., Wykład postępowania cywilnego rzymskiego w zarysie historycznym, Warszawa 1885.
Nowak A., Pojęcie władzy ojcowskiej w rzymskim prawie klasycznym, „Studia Prawonustrojowe” 2002, 1.
Pérez Ragone A., La ‘summatim cognoscere’ y los procesos sumarios en la doctrina germana del derecho común: hipótesis de sus horígenes entre el proceso romano y el Medievo, Estudios jurídicos en homenaje al profesor Alejandro Guzmán Brito, 2014, Vol. 3.
Simon D., Summatim cognoscere Zwölf Exegesen, Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte: Romanistische Abteilung Vol. 83, Issue 1.
Sondel J., Słownik łacińsko polski dla prawników i historyków, Kraków 1997.
Świrgoń-Skok R., Kategorie wieku w prawie rzymskim, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego, Seria Prawnicza, Prawo” 2013, 12.
Świrgoń-Skok R., Kilka uwag na temat alimentacji w prawie rzymskim [w:] Prawo alimentacyjne. Zagadnienia systemowe i proceduralne (I), red. J.M. Łukasiewicz, I. Ramus, Toruń 2015.
Świrgoń-Skok R., Arkuszewska A., Wybrane zagadnienia dotyczące ułatwiania i przyspieszania realizacji obowiązku alimentacyjnego w prawie rzymskim oraz we współczesnym prawie polskim, „Studia Prawnicze. Rozprawy i Materiały” 2017, nr 2.
Wiliński A., Maior trimo. Granica wieku trzech lat w prawie rzymskim, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 1955, t. 7, z. 1.
Wójcik M., Fundacje dobroczynne w rzymskim prawie poklasycznym, Lublin 2003.
Wójcik M., Pojęcie i typy fundacji w prawie rzymskim, „Roczniki Nauk Prawnych” 2000, t. 10, z. 1.
Wycisk F., Rodzicielski obowiązek wychowania potomstwa w prawie rzymskim okresu republikańskiego, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1965, 12.
Wycisk F., Obowiązek alimentacyjny i wychowawczy w prawie rzymskim okresu królewskiego, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1963, 10.
Wycisk F., Pojęcie alimentów w rzymskim prawie klasycznym, Warszawa 1968.
Wycisk F., Z zagadnień alimentacji w rzymskim prawie klasycznym, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” 1970, 17.
Zabłocka M., Polityka dynastii julijsko-klaudyjskiej wobec wyzwoleń i wyzwoleńców, „Prawo Kanoniczne” 1984, t. 27, nr 1–2.
Zabłocki J., Kompetencje pater familias i zgromadzeń ludowych w sprawach rodziny w świetle Noctes Atticae” Aulusa Gelliusa, Warszawa 1990.
Zabłocki J., Rodzina rzymska w świetle “Noctes Atticae” Aulusa Gelliusa [w:] Rodzina w społeczeństwach antycznych i wczesnym chrześcijaństwie. Literatura, prawo, epigrafika, sztuka, red. J. Jundziłł, Bydgoszcz 1995.
Zabłocki J., The Imane of a Roman Family in „Noctes Atticae” by Aulus Gellius, Pomoerium 1996, t. 2.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Ius et Administratio
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
