Postępowanie sumaryczne w prawie rzymskim na przykładzie obowiązku alimentacyjnego
DOI:
https://doi.org/10.15584/iuseta.2023.1.8Słowa kluczowe:
obowiązek alimentacyjny, prawo rzymskie, summatim cognoscereAbstrakt
Obowiązki alimentacyjne i odpowiadające im roszczenia alimentacyjne związane są ściśle z osobą zobowiązanego i uprawnionego. Uprawniony do alimentacji jest nie tylko chroniony przed ryzykiem pozbawienia go środków utrzymania w następstwie wprowadzenia jego wierzytelności alimentacyjnych do obrotu, ale także korzysta z istotnych ułatwień w dochodzeniu i egzekwowaniu zasądzonych z tego tytułu świadczeń. Tak było już w prawie rzymskim, gdzie dochodzenie roszczenia alimentacyjnego podlegało istotnym uproszczeniom, w ramach tzw. summatim cognoscere. Postępowanie w sprawach o ustalenie i realizację obowiązku alimentacyjnego odbywało się bez actio i iudicium, przed sędzią państwowym (konsulem), który po causa cognitio wydawał wyrok i go egzekwował. Poza tym spór o realizację roszczenia alimentacyjnego mógł się zakończyć także poprzez zawarcie ugody (transactio), kończącej spór bez wyroku.