Inicjowanie kontroli konstytucyjności ustaw przez Prezydenta RP w latach 1997–2020

Abstrakt

Prezydent RP na mocy art. 122 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. został wyposażony w wyłączną kompetencję do inicjowania prewencyjnej kontroli przepisów przed Trybunałem Konstytucyjnym, mającej na celu zbadanie ich zgodności z Konstytucją RP. Istotą tego działania jest dążenie do weryfikacji tych przepisów, które budzą wątpliwości głowy państwa w zakresie ich zgodności z ustawą zasadniczą. Regulacje prawne dotyczące procedury usuwania niezgodności znajdują się zarówno w Konstytucji RP, jak i w Regulaminie Sejmu. Z kolei legitymacja podmiotowa w zakresie występowania do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawach wymienionych w art. 188 Konstytucji RP – tj. przepisu określającego właściwość rzeczową Trybunału Konstytucyjnego – została wskazana w art. 191 Konstytucji RP. Zgodnie z tym przepisem Prezydent RP jest jednym z podmiotów posiadających uprawnienie umożliwiające inicjowanie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawach następczej kontroli hierarchicznej zgodności norm, jak również w kwestii konstytucyjności celów, a także działalności partii politycznych. Głowa państwa należy zatem do grona podmiotów posiadających szczególną legitymację – tj. legitymację nieograniczoną. Jej istota polega na uprawnieniu do kwestionowania wszystkich aktów normatywnych, które zostały objęte właściwością Trybunału Konstytucyjnego3. W niniejszym artykule podjęto próbę dokonania wstępnej analizy w zakresie inicjowania kontroli konstytucyjności ustaw przez polskich prezydentów w latach 1997–2023.