Przemiany europejskiego systemu bezpieczeństwa w kontekście współczesnych wyzwań geopolitycznych

Abstrakt

W artykule rozważa się problem modernizacji europejskiego systemu bezpieczeństwa w kontekście współczesnych wyzwań geopolitycznych, zwłaszcza agresywnej polityki Federacji Rosyjskiej. Przeprowadzono analizę kształtowania systemu europejskiego bezpieczeństwa, biorąc pod uwagę wielowymiarowość i zdolność systemu, wyznaczono czynniki zagrożenia i wyzwania, które decydują obecnie o jego funkcjonowaniu.
Autorzy zwracają uwagę na nieefektywność europejskiego systemu bezpieczeństwa, jego problemy i możliwe sposoby jego reformowania. Przeanalizowane główne instytucje europejskiego systemu bezpieczeństwa: NATO (szczególny wkład tej struktury w gwarantowanie pokoju i bezpieczeństwa na kontynencie europejskimi, z uwzględnieniem doświadczeń i potencjału tej wysoce zorganizowanej wojskowo-politycznej struktury transatlantyckiego bezpieczeństwa), Unię Europejską i jej Wspólną Polityką Zagraniczną i Bezpieczeństwa (powody powstania i rozwój WPZB EU, jej zalety i wady, które ujawniły się podczas jej stanowienia i realizacji, transformowanie WPZB na mocy Traktatu z Lizbony i perspektywy jej rozwoju). Szczególną akcent położono na kwestie jej efektywności w kontekście nowych zagrożeń regionalnego i globalnego bezpieczeństwa. W artykule uwzględniono także OBWE (jej główne zadania i funkcje, osiągnięcia i problemy).
Autorzy proponują możliwe kierunki modernizacji europejskiego systemu bezpieczeństwa, mianowicie reorientację stosunków z krajami, które odmawiają uznawania umów regulujących relacje w sferze bezpieczeństwa; wzmocnienie relacji NATO–UE; wypracowanie nowych strategicznych dokumentów dotyczących bezpieczeństwa i obrony, które odpowiadałyby współczesnym wyzwaniom bezpieczeństwa europejskiego; całkowita reorganizacja OBWE; wykorzystanie regionalnych i subregionalnych organizacji w celach wzmocnienia bezpieczeństwa europejskiego.