Odrzucona propozycja produkcji napoju Coca-Cola w Polsce. Przyczynek do badań

Abstrakt

W 1957 r. dwóch repatriantów z Czechosłowacji Władysław Augustyniak i Eryk Rengarten skierowali do koncernu Coca-Cola propozycję zakładającą otworzenie państwowo-prywatnego zakładu produkcyjnego Coca-Cola w Gdańsku. W odpowiedzi dostali wstępne zainteresowanie ofertą i zaproszenie na rozmowy. Rozpoczęli zatem starania o przekonanie władz wojewódzkich i centralnych do tego projektu. W swoich założeniach uwzględnili niedobory dewiz, dlatego zaproponowali, aby import niezbędnych składników był finansowany polskim eksportem butelek dla koncernu Coca-Cola. Członkowie Wojewódzkiej Komisji Planowania Gospodarczego (WKPG) przy Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku byli entuzjastycznie nastawieni do tego pomysłu i pozytywnie zaopiniowali projekt do Warszawy. Później WKPG wielokrotnie próbowała ponaglać w Warszawie załatwienie sprawy oraz ułatwiać pokonywanie coraz to nowych przeszkód. Pozytywne zainteresowanie projektem okazała też lokalna prasa („Dziennik Bałtycki”), a także komitety przeciwalkoholowe. Cały przebieg sprawy wpisuje się w atmosferę po Październiku 1956, gdy w Polsce pojawiły się nadzieje na możliwość prowadzenia prywatnej działalności gospodarczej, jak i na lepszy dostęp oferty konsumpcyjnej. Reakcje na tę propozycję prezentują także społeczne odrzucenie propagandowego wizerunku napoju Coca-Cola. Władze centralne pod koniec 1958 r. nie wyraziły jednak zainteresowania tym projektem. Możliwymi przyczynami były: ponowny nacisk na industrializację kraju kosztem rozwoju produkcji konsumpcyjnej, propaganda z czasów stalinizmu, państwowo-prywatny charakter proponowanego przedsiębiorstwa, złe doświadczenia władz państwowych z inicjatywą prywatną od Odwilży 1956 r.