Refinansowanie zobowiązań kredytowych w warunkach niewypłacalności państwa na przykładzie PRL w latach 1981–1983. Fiasko planu ograniczenia zadłużenia Polski w świetle uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych

Abstrakt

Rząd PRL utracił zdolność de regulowania bieżących zobowiązań kredytowych wobec zagranicy w marcu 1981 r. Informacja o tym fakcie przekazana bankom zachodnim oraz dyplomatom była dużym zaskoczeniem dla obserwatorów zachodnich oraz polityków państw kapitalistycznych. Gabinet gen. Jaruzelskiego starał się uspokajać kierownictwo banków wierzycieli obietnicami spłaty chociażby cząstki długów, gdy tylko zostaną odbudowane zasoby dewizowe oraz przedstawiony konstruktywny plan naprawy gospodarki. O ile jednak negocjacje dotyczące ustalenia programu naprawy przebiegały sprawnie, o tyle projekty refinansowania zadłużenia omawiane były w napięciu i dotyczyły tylko najbliższych miesięcy.
Załamanie stosunków politycznych i ekonomicznych PRL z najbliższymi sojusznikami USA po 13 grudnia 1981 r. było w pewnym stopniu zrekompensowane przez poprawę relacji z ZSRR (oraz krajami RWPG), który wsparł juntę gen Jaruzelskiego tanimi dostawami surowców oraz pożyczką dolarową. W latach 1981–1983 ważył się los PRL jako kraju wysokiego ryzyka – najwięksi wierzyciele byli gotowi ogłosić publicznie jego niewypłacalność. Zabiegi dyplomatyczne i misterna gra zapobiegły katastrofie bankructwa, ale nie ograniczono zadłużenia. Polskim negocjatorom nie powiodły się próby refinansowania zadłużenia i powstrzymania procesu kumulacji odsetek. Na niekorzyść oddziaływały takie zdarzenia jak stan wojenny i represje wobec społeczeństwa oraz ekonomiczne ciężary związane ze stanem wojennym.