Przekład libretta operowego: status i rola tłumacza. Kognitywna myśl językoznawcza w interpretacji i przekładzie didaskaliów – studium przypadku

Autor

  • Agnieszka Muszyńska-Andrejczyk The Fryderyk Chopin University of Music

DOI:

https://doi.org/10.15584/muzpsk.2024.4.7

Słowa kluczowe:

libretto, didaskalia, przekład, językoznawstwo kognitywne, obrazowanie

Abstrakt

Artykuł dotyczy przekładu libretta operowego oraz omawia status i rolę tłumacza libretta w procesie tworzenia całościowej wizji przedstawienia operowego. Autorka wspomina także o roli, jaką w teatrze operowym pełni dramaturg oraz wskazuje na pewne zbieżności zachodzące między funkcją dramaturga i tłumacza. W artykule pojawia się odniesienie do językoznawstwa kognitywnego jako metody użytecznej w badaniu tekstu przeznaczonego do przekładu. Autorka, zainspirowana pracami polskiej językoznawczyni i tłumaczki Elżbiety Tabakowskiej, odwołała się do kluczowego dla kognitywnej myśli językoznawczej terminu „obrazowanie” (imagery) oraz jego aspektów takich jak: wyróżnienie (trajektor/ landmark), uszczegółowienie (ziarnistość/ rozdzielczość) oraz ogniskowanie (plan pierwszy/ tło), biorąc za obiekt krótkiej analizy didaskalia z jednoaktowej opery Suor Angelica Giacoma Pucciniego.

Bibliografia

Korwin-Piotrowska Dorota, Powiedzieć świat. Kognitywna analiza tekstów literackich na przykładach, Kraków 2006.

Lakoff George, Women, Fire, and Dangerous Things: What Categories Reveal About the Mind, Chicago 1987.

Langacker Ronald, Foundations of Cognitive Grammar, Volume I, Theoretical Prerequisites Stanford, California 1987.

Langacker Ronald, Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie, Kraków 2009.

Puccini Giacomo, Il Trittico. Il tabarro, Suor Angelica, Gianni Schicchi. Libretti, ed. Eduardo Rescigno, Milano 2004.

Suor Angelica (Sister Angelica). Opera in One act. Music by G. Puccini. Italian libretto by Giovacchino Forzano. English version by Edoardo Petri, New York1918.

Tabakowska Elżbieta, Językoznawstwo kognitywne w teorii i praktyce przekładu: oleodruk i symfonia na dwa fortepiany [in:] „Między oryginałem a przekładem”, t. I, ed. J. Konieczna-Twardzikowa, U. Kropiwiec, Kraków 1995, p. 31-42.

Tabakowska Elżbieta, Myśl językoznawcza z myślą o przekładzie. Wybór prac, ed. P. de Bończa Bukowski, M. Heydel, Kraków 2015.

Targoń Joanna, Wirus, strażnik, negocjator, partner, „Didaskalia - Gazeta Teatralna”, nr 2, 30. 06. 2007, [Online] Available from: http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/ 128524, druk.html. [Accessed: 13th November 2023].

Tokarz Bożena, Kognitywne możliwości przekładu artystycznego, [in:] Przekład artystyczny a współczesne teorie translatologiczne, ed. P. Fast, Katowice 1998, p. 73-81.

Tokarz Bożena, Przekład w dialogu międzykulturowym [in:] Dialog czy nieporozumienie, eds. Piotr Fast, Przemysław Janikowski, Katowice 2006, p. 7-19.

Tomaszkiewicz Teresa, Przekład audiowizualny, Warszawa 2008

Opublikowane

2024-10-10

Numer

Dział

Artykuły