Konsekwencje nieprawidłowego gospodarowania wodą
DOI:
https://doi.org/10.15584/pjsd.2024.28.2.10Słowa kluczowe:
gospodarka wodna, odpady, zapory wodne, katastrofyAbstrakt
Artykuł jest zestawieniem kilku przykładów następstw nieprawidłowego gospodarowania wodą. Przy wyborze opisanych przypadków posłużono się kluczem różnorodności typu obszaru gospodarki wodnej (zapory wodne, użytkowanie wody, zanieczyszczenia), poprzez zasięg odczuwania skutków decyzji, do zwrócenia uwagi na wpływ na dziedziny życia społecznego. W artykule poruszono zagadnienie katastrofy ekologicznej Jeziora Aralskiego, Zapory Trzech Przełomów, kompleksu tam w Turcji, katastrofy przerwania tamy w brazylijskiej kopalni żelaza oraz Wielkiej Pacyficznej Plamy Śmieci.
Downloads
Bibliografia
Anonim 2016. Największa katastrofa ekologiczna - Sowieci doprowadzili do zagłady swojego ekosystemu. [dok. elektroniczny: https://tech.wp.pl/najwieksza-katastrofa-ekologiczna-sowieci-doprowadzili-do-zaglady-swojego-ekosystemu-6035082564138113g/2/. data dostępu 12.12.2024].
Anonim 2019a. Sewan – jezioro, którego mogło już nie być. [dok. Elektroniczny: https://idealbonieide.com/2019/02/02/sewan-jezioro-ktorego-moglo-juz-nie-byc/. Data dostępu 12.12.2024].
Anonim 2019b. Brazylia: 121 ofiar śmiertelnych przerwania tamy w stanie Minas Gerais. [dok. elektroniczny: https://polskieradio24.pl/artykul/2253260,Brazylia-ponad-50-ofiar-pozawaleniu-sie-tamy-setki-zaginionych. data dostępu 10.12.2024].
Anonim 2019c. Brazylia: Kolejna tama w kopalni „Córrego do Feijão” zagrożona. [dok. elektroniczny: https://naszdziennik.pl/polska/205337,brazylia-kolejna-tama-w-kopalni-corregode-feijao-zagrozona.html. data dostępu 10.12.2024].
Anonim 2022a. The Brumadinho tailings dam failure (Minas Gerais, Brazil). [dok. elektroniczny: https://wise-uranium.org/mdafbr.html. data dostępu 12.12.2024].
Anonim 2022b. The history of Turkey's unpopular hydroelectricity projects in Southeastern Anatolia. [dok. elektroniczny: https://globalvoices.org/2022/07/19/the-history-of-turkeys-unpopular-hydroelectricity-projects-in-southeastern-anatolia/. data dostępu 12.12.2024].
Anonim 2023. Climate Migration Explainer [dok. Elektroniczny: https://www.climatemigrationcouncil.org/explainer. data dostępu 16.12.2024].
Anonim 2024a. Garbage Patches. [dok. elektroniczny: https://marinedebris.noaa.gov/discover-marine-debris/garbage-patches. data dostępu 12.12.2024].
Anonim 2024b. 11 faktów o Tamie Trzech Przełomów. [dok. Elektroniczny: https://radartechnologiczny.pl/11-faktow-o-tamie-trzech-przelomow/. data dostępu 12.12.2024].
Bahar A. 2024. From “Living in History” to “Ghost Town”: Hasankeyf’s Lost Social Values. Heritage & Society. doi.org/10.1080/2159032X.2024.2409048.
Bilgen A. 2018. The Southeastern Anatolia Project (GAP) in Turkey: An Alternative Perspective on the Major Rationales of GAP. Journal of Balkan and Near Eastern Studies. 21(5). 532-552. doi.org/10.1.080/19448953.2018.1506287.
Capanema C. 2021. Mining and Environmental Destruction in Minas Gerais: A Historical Comparison. Environment & Society Portal, Arcadia (Spring 2021). no. 6. Rachel Carson Center for Environment and Society. DOI:10.5282/rcc/9217.
Carylsue. 2018. Once Written Off for Dead, the Aral Sea Is Now Full of Life. [dok. elektroniczny: https://blog.education.nationalgeographic.org/2018/03/21/once-written-off-for-dead-the-aral-sea-is-now-full-of-life/. data dostępu 13.12.2024].
Cosgrove W.J., Loucks D.P. 2015. Water management: Current and future challenges and research directions. Water management research challenges. 51. 4823-4839.doi.org/10.1002/2014WR016869.
Duan Z., Wang X., Sun L., Zhou M., Luo Y. 2024. An insight into effect of soil salinity on vegetation dynamics in the exposed seafloor of the Aral Sea. Science of the Total Environment. 951. 175615. doi.org/10.1016/j.scitotenv.2024.175615.
Gibbs S.E., Salgado K., Chandra P., Slat B., Morales D., Fouda L., Reisser J. 2019. Cetacean sightings within the Great Pacific Garbage Patch. Marine Biodiversity. 49(40). 2021-2027. DOI: 10.1007/s12526-019-00952-0.
Glantz M.H., Rubinstein A.Z., Zonn I. 1993. Tragedy in the Aral Sea basin: Looking back to plan ahead? Global Environmental Change. 3(2). 174-198. doi.org/10.1016/0959-3780(93)90005-6.
Greenfield N. 2022. Climate Migration and Equity. [dok. Elektroniczny: https://www.nrdc.org/stories/climate-migration-equity/. data dostępu 13.12.2024].
Lebreton L., Slat B., Ferrari F., Sainte-Rose B., Aitken J., Marthouse R., Hajbane S., Cunsolo S., Schwarz A., Levivier A., Noble K., Debeljak P., Maral H., Schoeneich-Argent R., Brambini R., Reisser J. 2018. Evidence that the Great Pacific Garbage Patch is rapidly accumulating plastic. Scientific reports . 8. 4666. DOI:10.1038/s41598-018-22939-w.
Lele S., Bene D., Avcı D., Roa-Avendaño T., Roy B., Sahu G., Harris M., Moore D. 2023. Values and knowledges in decision-making on environmentally disruptive infrastructure projects: insights from large dams and mines. Current Opinion in Environmental Sustainability. 64. 101346. doi.org/10.1016/j.cosust.2023.101346.
Lwowicz M.I. 1979. Zasoby wodne świata. Wyd. Naukowe. INBS 83-01-00951-9. Mikulski Z. 1998. Gospodarka wodna. Wydawnictwo Naukowe PWN. INBS 83-01-12599-3.
Miszczak I. 2008. Projekt GAP. [dok. elektroniczny: https://turcjawsandalach.pl/content/projekt-gap. data dostępu 09.12.2024].
Mahmoodzadeh D., Morid S., Ketabchi H., Safaee A. 2024. Conflict and Cooperation Monitoring Components in the Transboundary Basins and Implementation in the Euphrates and Tigris Basin. Geopolitics Quarterly. 20(73). 268-306. DOI: 10.22034/igq.2024.391487.1758.
Morrison E., Shipman A., Shrestha S., Squier E., Whitney K.S. 2019. Evaluating the Ocean Cleanup, a marine debris removal project in the North Pacific gyre, using SWOT analysis. Case Studies in the Environment. 3(1). DOI: 10.1525/cse.2018.001875.
Sarrazin Lima V.H., Leal Pacheco F.A., Moura J.P., Tarlé Pissarra T.C., do Valle Junior R.F., Abreu Pires de Melo Silva M. M., Carlos Alberto Valera C. A., Carvalho de Melo M., Sanches Fernandes L. F. 2024. Role of backwater effects on the attenuation of metal spreading in rivers: A study in the Paraopeba River after the B1 tailings dam collapse in Brumadinho, Case Studies in Chemical and Environmental Engineering 9. 100740.doi.org/10.1016/j.cscee.2024.100740.
da Silva Souza T., da Silva Figueira Barone L., Lacerda D., dos Santos Vergilio C., Vaz de Oliveira B.C., Gomes de Almeida M., Thompson F., de Rezende C.E. 2021. Cytogenotoxicity of the water and sediment of the Paraopeba River immediately after the iron ore mining damdisaster (Brumadinho, Minas Gerais, Brazil). Science of the Total Environment. 775.145193. doi.org/10.1016/j.scitotenv.2021.145193.
Torabi Haghighi A., Akbari M., Noori R., Danandeh Mehr A., Gohari A., Emin Sönmez M., Abou Zaki N., Yilmaz N., Kløve B. 2023. The impact of Turkey’s water resources development on the flow regime of the Tigris River in Iraq. Journal of Hydrology: Regional Studies. 48. 101454. doi.org/10.1016/j.ejrh.2023.101454.
Warner J. 2012. The struggle over Turkey’s Ilısu Dam: domestic and international security linkages. International Environmental Agreements: Politics, Law and Economics. 12. 231-250. DOI: 10.1007/s10784-012-9178-x.
WIG. 2019. Górnictwo: tragiczny bilans katastrofy w kopalni rudy żelaza. [dok. Elektroniczny: https://nettg.pl/gornictwo/155389/gornictwo-tragiczny-bilans-katastrofy-w-kopalni-rudy-zelaza. data dostępu 10.12.2024].
Wilkinson I.P. 2020. Lake Sevan: Evolution, Biotic Variability and Ecological Degradation. In: Mischke S. (eds) Large Asian Lakes in a Changing World. Springer Water. Springer, Cham. doi.org/10.1007/978-3-030-42254-7_2.
Yuksel I., 2015. South-eastern Anatolia Project (GAP) factor and energy management in Turkey. Energy Reports. 1. 151-155. doi.org/10.1016/j.egyr.2015.06.002.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Polish Journal for Sustainable Development
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
