Dziko rosnące rośliny jadalne użytkowane w Polsce od połowy XIX w. do czasów współczesnych
Słowa kluczowe:
wild food plants, wild edible plants, herbophobia, herbophilia, ethnobotanyAbstrakt
The aim of the work is to summarize the archival ethnobotanical studies concerning wild food plants carried out between 2006 and 2011, and to create a check-list of wild food plants used in Poland since the mid-19 th century. A history of studies concerning the use of wild food plants in Poland is included. The use of 159 taxa was recorded (green parts of plants – 92 taxa, fruits – 53, flowers – 23, and underground parts – 16). This constitutes around 5.5% of the flora.
Downloads
Bibliografia
Bohdanowicz J (ed) Polski Atlas Etnograficzny. Zeszyt VII. – Rękopis przechowywany w archiwum Polskiego Atlasu Etnograficznego, Uniwersytet Śląski w Cieszynie.
Bohdanowicz J 1996. Pożywienie. Zbieractwo – pożywienie głodowe. In: Bohdanowicz J (ed), Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego t. III. Pożywienie i sprzęty z nim związane. – Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław, pp. 10-21.
Bonet MA, Vallès J 2002. Use of non-crop food vascular plants in Montseny biosphere reserve (Catalonia, Iberian Peninsula). – International Journal of Food Sciences and Nutrition 53: 225-248.
Butură V 1979. Enciclopedie de etnobotanică românescă. – Editura Ştiinţifică şi Enciclopedică, Bukareszt.
Chętnik A 1936. Pożywienie Kurpiów. Jadło i napoje zwykłe, obrzędowe i głodowe. – Prace Komisji Etnograficznej 16: 1-134.
Cieślak J 1978. Od abboccato do żubrówki. – Warszawa.
Coart E, Van Glabeke S, De Loose M, Larsen AS, Roldán-Ruiz I 2006. Chloroplast diversity in the genus Malus: new insights into the relationship between the European wild apple (Malus sylvestris (L.) Mill.) and the domesticated apple (Malus domestica Borkh.). Mol. Ecol. 15(8): 2171-82.
Cordain L, Brand Miller J, Eaton SB, Mann N, Holt SHA, Speth JD 2000. Plant-animal subsistence ratios and macronutrient energy estimations in worldwide hunter-gatherer diets. – American Journal of Clinical Nutrition 71(3): 682-692.
Couplan F 1989. Le régal végétal. Plantes sauvages comestibles. Encyclopédie des plantes comestibles de l’Europe. Volume 1. – Flers, Equilibres.
Cybulski N 1894. Próba badań nad żywieniem się ludu wiejskiego w Galicyi. – Towarzystwo Opieki Zdrowia, Kraków.
Czerniecki S 1682. Compendium ferculorum, albo zebranie potraw, przez Urodzonego, Stanisława Czernieckiego I. K. M. Sekretarza. A Iaśnie Wielmoznego Iego Mośći Pana Alexandra Michala Hrabie na Wiśńiczu i Iarosławiu Lubomirskiego, Woiewody Krakowskiego, Sandomirskiego, Zatorskiego, Niepołomskiego, Lubaczewskiego, Ryckiego &c. &c. Starosty: Kuchmistrza. Ad usum Publicum. Napisane. – Mikołaj i Jerzy Szedlowie, Kraków.
Dekowski JP 1968. Z badań nad pożywieniem ludu łowickiego. – Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Etnograficzna 12:1-245.
Dekowski JP 1973. Rośliny dziko rosnące w tradycyjnym pożywieniu chłopów kozienickich. In: Kowalska-Lewicka A (ed), Pożywienie ludności wiejskiej. – Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Kraków, pp. 247-256.
Della A, Paraskeva-Hadjichambi D, Hadjichambis AC 2006. An ethnobotanical survey of wild edible plants of Paphos and Larnaca countryside of Cyprus. – Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine 2:34.
Doliński W 1982. Zbieractwo, łowiectwo, rybołówstwo na Polskim Spiszu w XX w. na przykładzie wsi Łapsze Niżne. Praca magisterska. – Uniwersytet Jagielloński, Wydział Etnologii Słowian, Archiwum Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej, Kraków.
Dufour DL, Wilson W 1994. Characteristics of "Wild" Plant Foods Used by Indigenous Populations in Amazonia. In: Etkin N. (ed), Eating on the Wild Side. – University of Arizona Press, Tucson.
Dydowiczowa J 1964. Zbieractwo. In: Burszta W (ed), Kultura ludowa Wielkopolski. Volume 2. – Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, pp. 299-328.
Eljasz-Radzikowski S 1897. Polscy górale tatrzańscy. – Lud 3: 225-272.
Everett D 2008. Don't sleep, there are snakes: life and language in the Amazonian jungle. – Profile Books, London.
Gajek J (ed) 1974. Polski Atlas Etnograficzny. Vol. 5. – Polska Akademia Nauk, Instytut Historii Kultury Materialnej, Warszawa.
Gajek J (ed) 1981. Polski Atlas Etnograficzny. Vol. 6. – Polska Akademia Nauk, Instytut Historii Kultury Materialnej, Warszawa.
Gajek J. [ok. 1978] Zbieractwo. Podrozdział do przygotowywanej nowej wersji monografii etnograficznej Kaszub. – Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, kilka wersji o sygn R2497-2501, rękopis.
Gaj-Piotrowski W 1975. Kultura materialna ludu z okolic Rozwadowa. Część I. – Muzeum Okręgowe w Rzeszowie, Rzeszów.
Gerarde J 1597. The Herball or Generall Historie of Plantes. – John Norton, London.
Ghirardini MP, Carli M, Del Vecchio N, Rovati A, Cova O, Valigi F, Agnetti G, Macconi M, Adamo D, Traina M, Laudini F, Marcheselli I, Caruso N, Gedda T, Donati F, Marzadro A, Russi P, Spaggiari C, Bianco M, Binda R, Barattieri E, Tognacci A, Girardo M, Vaschetti L, Caprino P, Sesti E, Andreozzi G, Coletto E, Belzer G, Pieroni A 2007. The importance of a taste: A comparative study on wild food plants consumption in twenty-one local communities in Italy. – Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine 3: 22.
Guarrera PM 2003. Food medicine and minor nourishment in the folk traditions of Central Italy (Marche, Abruzzo and Latium). – Fitoterapia 74: 515-544.
Guarrera PM, Salerno G, Caneva G 2006. Food, flavouring and feed plant traditions in the Tyrrhenian sector of Basilicata, Italy. – J ournal of Ethnobiology and Ethnomedicine 2: 37.
Gunda B 1949. Plant Gathering in the Economic Life of Eurasia. – Southwestern Journal of Anthropology 5(4): 369-378.
Hedrick UP (ed) 1919. Sturtevant’s Edible Plants of the World. – Dover Publications, New York.
Henslowa M 1962. Rośliny dziko rosnące w kulturze ludu polskiego. – Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław.
Holuby JL 1872. Domáce lieky ľudu slovenského. – Letopis Matice slovenskej 9-10: 41-55
Hosking R 1996. A dictionary of Japanese food: ingredients and culture. – Boston-Rutland, Vermont-Tokyo.
Hryniewiecki B 1952. Owoce i nasiona. – Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Hu SY 2005. Food plants of China. The Chinese University Press, Hongkong.
Janicka-Krzywda U 1993. Postać Matki Bożej w folklorze słownym polskiego Podkarpacia. – Nasza Przeszłość. Studia z Dziejów Kościoła i Kultury Katolickiej w Polsce 79: 44.
Janicka-Krzywda U 2004. Podstawowe produkty używane do przygotowania pożywienia. In: Kociołek J (ed), Kalendarz 2004 – z informacjami co się dawniej jadło i piło i z czego się pod Babią Górą strawę robiło oraz z przepisami kulinarnymi dawnymi i nowszymi. – Stowarzyszenie Gmin Babiogórskich, Zawoja, pp. 10-14.
Janicka-Krzywda U 2008. Rośliny dziko rosnące zbierane w okolicach Babiej Góry. In: Ł.
Łuczaj (ed), Dzikie rośliny jadalne – zapomniany potencjał przyrody. – Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach, Bolestraszyce, pp. 151-159.
Jankowska B 1981. Ściąganie na wiosnę pitnych soków drzew. In: Gajek J (ed), Polski Atlas Etnograficzny. Vol. 6. – Polska Akademia Nauk, Instytut Historii Kultury Materialnej, Warszawa, mapa nr 311.
Jędrusik M 2004. Grzyby i rośliny dzikorosnące w pożywieniu ludności wsi (na przykładzie badań osiemdziesięciu dwóch miejscowości z obszaru Polski). – Praca Magisterska. Uniwersytet Śląski, Etnologia, Cieszyn.
Johns T 1990. With bitter herbs they shall eat it: chemical ecology and the origins of human diet and medicine. – University of Arizona Press, Tucson.
Jostowa W 1954a. Pożywienie pasterzy, zbójników i myśliwych tatrzańskich. – Wiedza i Życie 21: 96-98.
Jostowa W 1954b. Tradycyjne pożywienie ludności Podhala. – Lud 1954, 41: 703-727.
Jundziłł J 1799. Botanika Stosowana. – Wilno.
Kallio H, Teerinen T, Ahtonen S, Suihko M, Linko RR 1989. Composition and properties of birch syrup (Betula pubescens) – J. Agric. Food Chem. 37 (1): 51–54.
Karbowiak A 1900. Obiady profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego w XVI i XVII wieku. – Towarzystwo Miłośników Historyi i Zabytków Krakowa, Kraków.
Kluk K 1781. Roślin potrzebnych, pożytecznych, wygodnych, osobliwie kraiowych albo które w kraiu użyteczne być mogą; utrzymanie, rozmnożenie i zażycie. Tom II z figurami o drzewach i ziołach dzikich, lasach etc. – Drukarnia Jego Królewskiej Mości i Rzeczypospolitej w XX. Schyl. Pijar, Warszawa.
Kluk K 1786-1788. Dykcyonarz Roślinny. Tomy 1-3 [reprint 1805-1811]. – Drukarnia Xięży Piarów, Warszawa.
Kłodnicki Z, Drożdż A 2008. Dzikie rośliny jadalne – materiały, mapy i opracowania tekstowe Pracowni Polskiego Atlasu Etnograficznego. In: Łuczaj Ł (ed), Dzikie rośliny jadalne: zapomniany potencjał przyrody. – Arboretum i Zakład Fizjografii, Bolestraszyce, pp. 109-124.
Köhler P 1986. Józefa Rostafińskiego „Odezwa do nie botaników o zbieranie ludowych nazw roślin”. – Wszechświat 87(1): 13-16.
Köhler P 1993. Ankieta Józefa Rostafińskiego z 1883 roku dotycząca ludowego nazewnictwa roślin w Polsce. – Analecta – Studia i Materiały z Dziejów Nauki 2(2): 89-119.
Köhler PS, Piekiełko–Zemanek A 1986. Józefa Rostafińskiego Odezwa do nie botaników o zbieranie ludowych nazw roślin i udział w niej Marii Twardowskiej. – Kwartalnik Historii Nauki i Techniki 1986 (2): 471–480.
Kolberg O 1888a. Mazowsze. Obraz etnograficzny. Część IV. Mazowsze Stare. Mazury, Kurpie. – Akademia Umiejętności, Kraków.
Kolberg O 1888b. Mazowsze. Obraz etnograficzny. Część V. Mazury, Podlasie. – Akademia Umiejętności, Kraków; 1888.
Kolberg O 1890a. Chełmskie. Obraz etnograficzny. Część I. – Akademia Umiejętności, Kraków.
Kolberg O 1890b. Chełmskie. Obraz etnograficzny. Część II. – Akademia Umiejętności, Kraków.
Kolberg O 1968. Góry i Podgórze. Część. 1. – Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław – Poznań [Jasiewicz Z, Pawlak D (ed ser.), Oskar Kolberg. Dzieła wszystkie 44].
Kołodziejska-Degórska I 2008. Z czego „uwarić harbatę”? Dzikie rośliny jadalne w polskich wsiach na południowej Bukowinie (Rumunia). In: Łuczaj Ł (ed), Dzikie rośliny jadalne: zapomniany potencjał przyrody. – Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach, Bolestraszyce, s. 219-226.
Kopacz M 1976. Prymitywne sposoby zdobywania żywności w Jurgowie na polskim Spiszu pod koniec XIX i w XX wieku. – Rocznik Muzeum Etnograficznego w Krakowie 6:197-212.
Kujawska M, Łuczaj Ł 2010. Studies of Wild Food Plants in Communist and Post-Communist Poland. Changes in use and in research methodology. In: Pochettino ML, Ladio A & Arenas P (eds), Tradiciones y Transformaciones en Etnobotánica/ Traditions and Transformations in Ethnobotany. – San Salvador de Jujuy, Edición Cyted (Programa Iberoamericano Ciencia y Técnica para el Desarrollo), Buenos Aires, pp. 539-545.
Kunkel G 1984. Plants for Human Consumption. – Koelz Scientific Books, Koenigstein.
Kurjaková E 2004. Czym żywili się mieszkańcy wsi na południe od Babiej Góry. In: Kociołek J (ed), Kalendarz 2004 – z informacjami co się dawniej jadło i piło i z czego się pod Babią Górą strawę robiło oraz z przepisami kulinarnymi dawnymi i nowszymi. – Stowarzyszenie Gmin Babiogórskich, Zawoja, pp. 14-26.
Kuzemko A 2008. Wild food plants in the meadow communities of Ukraine, In: Łuczaj Ł (ed) Dzikie rośliny jadalne: zapomniany potencjał przyrody. – Arboretum i Zakład Fizjografii, Bolestraszyce, pp. 243-251.
Lentini F, Venza F 2007. Wild food plants of popular use in Sicily. – Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine 3:15.
Leonti M, Nebel S, Rivera D, Heinrich M 2006. Wild gathered food plants in the European Mediterranean: a comparison analysis. – Economic Botany 60: 130-142.
Libera Z, Paluch A 1993. Lasowiacki zielnik. Varia Kolbuszowskie 2. – Biblioteka Publiczna Miasta i Kminy w Kolbuszowej, Kolbuszowa.
Ładowski R 1783. Historya naturalna Królestwa Polskiego. – Drukarnia Ignacego Gröbla, Kraków.
Łęga W 1960. Okolice Świecia. Materiały etnograficzne. – Gdańskie Towarzystwo Naukowe, Gdańsk.
Łęga W 1961. Ziemia Chełmińska. – Prace i Materiały Etnograficzne 17:1-494.
Łuczaj Ł 2002. Dzikie rośliny jadalne Polski. Przewodnik survivalowy. Wydanie I – Chemigrafia, Krosno.
Łuczaj Ł 2004. Dzikie rośliny jadalne Polski. Przewodnik survivalowy. Wydanie II, rozszerzone – Chemigrafia, Krosno.
Łuczaj Ł 2008a. Archival data on wild food plants eaten in Poland in 1948. – Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine 4: 4
Łuczaj Ł 2008b. Dziko rosnące rośliny jadalne w ankiecie Józefa Rostafińskiego z roku 1883. – Wiadomości Botaniczne 52: 39-50.
Łuczaj Ł 2008c. Dzikie rośliny jadalne używane w okresach niedoboru żywności we wschodniej części Karpat (powiaty Krosno, Sanok, Lesko, Nadwórna, Kosów i Kołomyja) według ankiety szkolnej z 1934 roku. In: Ł. Łuczaj (ed), Dzikie rośliny jadalne – zapomniany potencjał przyrody. – Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach, Bolestraszyce, pp. 161-181.
Łuczaj Ł 2008d. Zapomniane dzikie rośliny jadalne polskich Karpat: czyściec błotny (Stachys palustris), paprotka zwyczajna (Polypodium vulgare), bluszczyk kurdybanek (Glechoma hederacea) i ostrożeń łąkowy (Cirsium rivulare). In: Ł. Łuczaj (ed), Dzikie rośliny jadalne – zapomniany potencjał przyrody. – Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach, Bolestraszyce, pp.183-199.
Łuczaj Ł 2008e. Polska, Włochy, Japonia i Ameryka, czyli kilka kulturowych porównań dotyczących użytkowania kulinarnego dzikich roślin, In: Ł. Łuczaj (ed), Dzikie rośliny jadalne – zapomniany potencjał przyrody. – Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach, s. 5-12.
Łuczaj Ł (ed) 2008f. Dzikie rośliny jadalne – zapomniany potencjał przyrody. – Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach.
Łuczaj Ł 2008g. Problemy taksonomiczne w polskich badaniach etnobotanicznych. – Lud 92: 43-64.
Łuczaj Ł 2010a. Changes in the utilization of wild green vegetables in Poland since the 19th century: a comparison of four ethnobotanical surveys. – Journal of Ethnopharmacology, 128: 395-404.
Łuczaj Ł 2010b. Plant identification credibility in ethnobotany: a closer look at Polish ethnographic studies. – Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine 6: 36.
Łuczaj Ł 2010c. Zielsko – symbol głodu i wyrafinowania: aherbia i herbofilia w kuchniach różnych narodów. In: Stolična R, Drożdż A (eds), Historie kuchenne. Rola i znaczenie pożywienia w kulturze. – Uniwersytet Śląski w Katowicach, Cieszyn – Katowice – Brno, pp. 178-187.
Łuczaj Ł 2011. Traditional wild spice plants of Poland and Slovakia. – Acta Fytotechnica et Zootechnica 14(special issue): 40-41.
Łuczaj Ł, Köhler P. Liście i inne zielone części dziko rosnących roślin w pożywieniu mieszkańców Polski i Kresów na podstawie ankiet Józefa Rostafińskiego (XIX w.) i Józefa Gajka (XX w.). – Przegląd Historyczny, rocznik 2011, zeszyt 4, in press.
Łuczaj Ł, Kujawska M. Botanists and their childhood memories: an under-utilized expert source in ethnobotanical research. – Botanical Journal of the Linnean Society, in press.
Łuczaj Ł, Oklejewicz K, Pirożnikow E, Nowak KA 2008. Ludowe nazwy głogów (Crataegus) i róż (Rosa) w Polsce od końca XIX w. do czasów obecnych. – Rocznik Dendrologiczny 56: 115-129.
Łuczaj Ł, Svanberg I, Köhler P 2011. Marsh Woundwort, Stachys palustris L. (Lamiaceae) – an overlooked food plant. – Genetic Resources and Crop Evolution 58: 783-793.
Łuczaj Ł, Szymański WM 2007. Wild vascular plants gathered for consumption in the Polish countryside: a review. – Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine 3: 17.
Malicki Z 1971. Zbieractwo roślin i produktów dzikich na Pomorzu. – Litery 9:14-16. Marcin z Urzędowa 1595. Zielnik. Kraków.
Marciniak M 2008. Dzikie rośliny jadalne w kulturze wsi wschodniej części polskich Karpat. In: Ł. Łuczaj (ed), Dzikie rośliny jadalne – zapomniany potencjał przyrody. – Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach, Bolestraszyce, pp. 125-132.
Markuš M 1961. Zberné hospodárstvo na Horehroní. – Slovenský Národopis, 9(2): 190-242.
Maurizio A 1926. Pożywienie roślinne w rozwoju dziejowym. – Kasa Mianowskiego, Warszawa.
Maurizio A 1927. Geschichte unserer Pflanzennahrung, von den Urzeiten bis zur Gegenwart. – Paul Parey, Berlin.
Maurizio A 1932. Histoire de l’alimentation depuis la Préhistoire jusqu’ à nos jours. – Payot, Paris.
Menzel P, D’Aluisio F 1998. Man Eating Bugs: The Art and Science of Eating Insects. – The Speed Press, Berkeley CA.
Mirek Z, Pięknoś-Mirkowa H, Zając A, Zając M (eds) 2002. Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin kwiatowych i paprotników Polski. – Instytut Botaniki Polskiej Akademii Nauk, Kraków.
Moerman D 1998. Native American Ethnobotany. – Timber Press, Portland (Oregon).
Moszyński K 1929. Kultura ludowa słowian. Tom I. Kultura materialna. – Polska Akademia Umiejętności, Kraków.
Moszyński K 1962. O sposobach badania kultury materialnej Prasłowian. – Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Mowszowicz J 1969. Systematyczny przegląd roślin przyprawowych dziko rosnących i niektórych hodowanych w Polsce. – Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Nauki matematyczno-przyrodnicze, Seria 2, 31: 3-19.
Mowszowicz J 1970. Botaniczne zestawienie naczyniowych roślin jadalnych dziko rosnących w naszym kraju. – Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego, Seria 2, 36: 3-22.
Nieroda Z 2009. Międzygeneracyjne różnice w używaniu jadalnych dziko rosnących roślin i grzybów we wsiach Pstrągowa, Czudec i Nowa Wieś. – Praca Magisterska, Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, Kierunek Pedagogika.
Ogrodowska B 2010. Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne. – Muza, Warszawa.
Oklejewicz K, Łuczaj Ł 2008. Ludowe nazewnictwo i klasyfikacja rodzaju Rubus (malina i jeżyna) w Polsce, In: Ł. Łuczaj (ed), Dzikie rośliny jadalne – zapomniany potencjał przyrody. – Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach, Boletraszyce, pp. 201-217.
Olejník J 1969. O niektorých liečivých rastlinách v oblasti Vysokých Tatier. – Nové Obzory 10: 365-385.
Paluch A. 1984. Świat roślin w tradycyjnych praktykach leczniczych wsi polskiej. – Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław [Staniszewska M (ed serii): Acta Universitatis Wratislaviensis 752.]
Pardo de Santayana M, Tardío J, Morales R 2005. The gathering and consumption of wild edible plants in the Campoo (Cantabria, Spain). – International Journal of Food Sciences and Nutrition 56(7): 529-542.
Picchi G, Pieroni A 2005. Atlante dei prodotti tipici. Le erbe. – Rai – Agra, Roma.
Piekło S 1971. Gospodarka przyswajająca we wsi Brenna, powiat Cieszyn, w latach 1945-1970. Praca magisterska. – Uniwersytet Jagielloński, Wydział Filozofii i Etnografii, Archiwum Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej, Kraków.
Pieroni A 2001. Evaluation of the cultural significance of wild food botanicals traditionally consumed in Northwestern Tuscany, Italy. – Journal of Ethnobiology 21(1): 89-104.
Pieroni A, Nebel S, Quave C, Münz H, Heinrich M 2002. Ethnopharmacology of liakra: traditional weedy vegetables of the Arbëreshë of the Vulture area in southern Italy. – Journal of Ethnopharmacology 81:165-185.
Pieroni A, Nebel S, Santoro RF, Heinrich M 2005. Food for two seasons: culinary uses of non-cultivated local vegetables and mushrooms in a south Italian village. – International Journal of Food Sciences and Nutrition 56: 245-272.
Pignone D, Laghetti G 2010. On sweet acorn (Quercus spp.) cake tradition in Italian cultural and ethnic islands. – Genetic Resources and Crop Evolution 57(8), 1261-1266.
Piórecki J 2008. Kotewka orzech wodny zapomniana roślina jadalna In: Łuczaj Ł (ed) Dzikie rośliny jadalne – zapomniany potencjał przyrody. – Arboretum i Zakład Fizjografii, Bolestraszyce, pp. 13-17.
Pirożnikow E 2008a. Postulowany przez księdza Kluka program zdrowotnego użytkowania pokarmowego dziko rosnących roślin jako lekarstwo na nędzę jednych oraz na nadmiar zbytków innych, In: Łuczaj Ł (ed) Dzikie rośliny jadalne – zapomniany potencjał przyrody. – Arboretum i Zakład Fizjografii, Bolestraszyce, pp. 67-81.
Pirożnikow E 2008b. Tradycyjne użytkowanie dziko rosnących roślin leczniczych i pokarmowych we wschodniej części Podlasia. In: Górniak A, Poskrobko B (eds) Park krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej w systemie ochrony przyrody i edukacji środowiskowej. Materiały konferencji „Parki krajobrazowe w I połowie XXI wieku – edukacja ekologiczna wczoraj i dziś na przykładzie Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej” 27-28 maja 2008 r. – Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej, Supraśl, pp. 64-79.
Pirożnikow E 2010. Tradycja użytkowania roślin dziko rosnących na Podlasiu – poszukiwanie smaków, zdrowia i zaspokojenia głodu. In: Stolična R, Drożdż A (ed) Historie kuchenne: Rola i znaczenie pożywienia w kulturze. – Uniwersytet Śląski w Katowicach, Cieszyn, pp. 188-200 [Kłodnicki Z, Langer J (ed ser.) Bibliotheca Ethnologiae Europae Centralis 2]. Plants For A Future - 7000 useful plants [http://www.pfaf.org]
Price LL 2006. Wild food plants in farming environments with special reference to northeastern Thailand, food as functional as medicinal and the social roles of women. In: Pieroni A, Price LL (eds) Eating and Healing: traditional food as medicine. – Food Products Press, New York, pp. 65-100.
Redžić S 2006. Wild edible plants and their traditional use in the human nutrition in Bosnia-Herzegovina. – Ecology of Food and Nutrition, 45(3): 189-232.
Rivera D, Obón C, Inocencio C, Heinrich M, Verde A, Fajardo J, Llorach R 2005. The ethnobotanical study of local mediterranean food plants as medicinal resources in Southern Spain. – Journal of Physiology and Pharmacology 56(Suppl.): 97-114.
Rostafiński J 1885. Kucmerka. – Niwa 14(27/242): 95-105.
Rostafiński J 1888. Krajowe warzywo ze Stachys palustris L. – Wszechświat 7(6): 84-86.
Rostafiński J 1916. O nazwach oraz użytkach ćwikły, buraków i barszczu. – Akademia Umiejętności, Kraków.
Sarna W 1898. Opis powiatu krośnieńskiego pod względem geograficzno-historycznym. – Nakładem Autora i Prenumeratorów, Przemyśl.
Skłodowska-Antoniewicz H 1965. Zbieractwo w pow. Złotowskim. – Lud 49: 368-369.
Sulisz J 1906. Zapiski etnograficzne z Ropczyc. – Lud 12:57-81.
Svanberg I, Łuczaj Ł, Pardo-de-Santayana M, Pieroni A 2011. History and current trends of ethnobiological research in Europe. In: Anderson EN, Adams K, Pearsall D, Hunn E, Turner N (eds), Ethnobiology. Wiley-Blackwell, New York, pp. 189-212.
Syrennius S 1613. Zielnik. – Kraków.
Szafer W 1925. Parę o słów o t. zw. mannie. Orli Lot 2-3.
Szot-Radziszewska E 2005. Sekrety ziół. Wiedza ludowa, magia, obrzędy, leczenie. – Trio, Warszawa.
Szot-Radziszewska E 2008. Dziko rosnące rośliny jadalne na Kielecczyźnie w XIX i XX wieku w świetle źródeł etnograficznych. In: Łuczaj Ł (ed) Dzikie rośliny jadalne: zapomniany potencjał przyrody. – Arboretum i Zakład Fizjografii, Bolestraszyce, pp. 133-150.
Szromba-Rysowa Z 1966. Zbieranie i użytkowanie płodów naturalnych. In: Gładysz M (ed), Stare i Nowe Siołkowice. Część 2. – Instytut Historii Kultury Materialnej Polskiej Akademii Nauk, Wrocław/Warszawa/Kraków; pp. 147-159. [Dynowski W (ed ser.) Biblioteka Etnografii Polskiej 12].
Szymański W 2008. Wstępne badania nad efektywnością zbioru organów podziemnych dzikich roślin jadalnych Polski. In: Łuczaj Ł (ed) Dzikie rośliny jadalne – zapomniany potencjał przyrody. – Arboretum i Zakład Fizjografii, Bolestraszyce, pp. 19-66.
Tanaka T 1976. Cyclopaedia of Edible Plants of the World. – Keigaku Publishing, Tokyo.
Tardío J, Pardo de Santayana M, Morales R 2006. Ethnobotanical review of wild edible plants in Spain. – Botanical Journal of the Linnean Society 152: 27-72.
Tardío J, Pascual H, Morales R 2005. Wild food plants traditionally used in the province of Madrid. – Economic Botany 9(2): 122-136.
Trigg HB, Ford RI, Moore JG, Jessop LD 1994. Coprolite evidence for prehistoric foodstuffs, condiments and medicines. In: Etkin N (ed), Eating on the Wild Side. – Arizona University Press, Tucson.
Turner NJ, Łuczaj Ł, Migliorini P, Pieroni A, Dreon AL, Sacchetti L, Paoletti MG 2011.
Edible and tended wild plants, traditional ecological knowledge and agroecology. – Critical Reviews in Plant Sciences 30: 198-225.
Tutin TG, Heywood VH, Burges DM, Moore DH, Valentine SM, Walters SM, Webb DA 1964-1980. Flora Europaea, Vol. 1-5. – The University Press, Cambridge and London.
Tync B 1994. Żywność. In: Udziela S (ed.), Ziemia biecka. Lud polski w powiatach gorlickim i grybowskim. – Sądecka Oficyna Wydawnicza WOK, Nowy Sącz, pp. 83-92.
Velasco R, Zharkikh A, Affourtit J et al. 2010. The genome of the domesticated apple (Malus x domestica Borkh.). – Nature Genetics 42(10): 833.
Wacławski A. 1965. Pożywienie ludowe. In: Reinfuss R (ed), Nad Rzeką Ropą. Zarys kultury ludowej powiatu gorlickiego. – Wydawnictwo Literackie, Kraków, pp. 211-228.
Wasson RG 1957. Seeking the magic mushroom. – Life 42: 100-120.
Wasson VP, Wasson RG 1957. Mushrooms, Russia, and history. Pantheon Books, New York.
Wenerska W 2008. Dzikie rośliny jadalne w polskiej literaturze pięknej XIX wieku. In: Łuczaj Ł (ed) Dzikie rośliny jadalne – zapomniany potencjał przyrody. – Arboretum i Zakład Fizjografii, Bolestraszyce, pp. 83-94.
Wysłouchowa M 1896. Przyczynki do opisu wsi Wisły w Cieszyńskiem. – Lud 2: 126-141.
Wyżycki G 1845. Zielnik ekonomiczno-techniczny. – Wilno.
Zemanek A (ed) 2000. Józef Rostafiński. Botanik i humanista. – Polska Akademia Umiejętności, Komisja Historii Nauki, Monografie Vol. 1.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2011 Etnobiologia Polska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
