Grzyby w ankiecie Józefa Rostafińskiego (1850-1928) ogłoszonej w 1883 r.
Słowa kluczowe:
historical ethnomycology, edible mushrooms, poisonous mushrooms, medicinal mushrooms, fungiAbstrakt
In 1883, Józef Rostafinski (1850-1928), a botanist and professor at the Jagiellonian University in Kraków (then Austria-Hungary), produced a survey regarding the names and uses of plants in the former Polish territories, which was printed in around 60 newspapers. Two questions concerned also the names and uses of mushrooms. We analyzed the contents of thirty letters containing information on mushroom names and uses from the present territory of Poland, Belarus and Ukraine. Four responses contained very little information (on single taxa or general statements). Twenty-one responses contained the names of, mainly edible, taxa used in an area (sometimes toxic taxa were also listed). The number of edible taxa listed ranged from 5 to 27 taxa per letter (mean 14, median 13). Altogether 37 edible and 4 medicinal taxa were identified to genus or species level using ethnolinguistic data (several other taxa were not identified). Names of poisonous mushrooms usually have a general character apart from Amanita muscaria names.
Downloads
Bibliografia
Bartnicka-Dąbkowska B 1964. Polskie ludowe nazwy grzybów. Prace Językoznawcze 42: 1–142
Burda PR 1998. Zatrucia ostre grzybami i roślinami wyższymi. PWN, Warszawa
Chlebicki A 2010. Zawiłości etymologiczne i znaczeniowe nazw „huba” i „hubka”. Wiadmości Botaniczne 54(1/2): 35–40
Chmiel MA 2006. Checklist of Polish larger Acomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski. In: Mirek Z (ed.), Biodiversity of Poland, Vol. 8. Instytut Botaniki PAN im. W. Szafera, Kraków
Dekowski JP 1968. Z badań nad pożywieniem ludu łowickiego. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Etnograficzna 12: 1–245
Dekowski JP 1973. Rośliny dziko rosnące w tradycyjnym pożywieniu chłopów kozienickich. In: Kowalska-Lewicka inicjał H. (ed.), Pożywienie ludności wiejskiej. Muzeum Etnograficzne w Krakowie, Kraków, pp. 247–256
Günther K 1971. Kubaszewski Adam (1847-1927). Polski Słownik Biograficzny 16: 12–13
Kłodnicki Z, Drożdż A 2008. Dzikie rośliny jadalne – materiały, mapy i opracowania tekstowe Pracowni Polskiego Atlasu Etnograficznego. In: Łuczaj Ł (ed), Dzikie rośliny jadalne: zapomniany potencjał przyrody. Mat. konf. Przemyśl-Bolestraszyce 13 września 2007. Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach, Bolestraszyce, pp. 109–124
Kopczyński K, Ławrynowicz M 2000. Polskie regionalne nazwy grzybów. In Lisiewska M, Ławrynowicz M (ed), Monitoring grzybów. Polskie Towarzystwo Botaniczne Sekcja Mikologiczna, Unidruk S.C. Poznań-Łódź, pp. 133–142
Köhler P 1986. Józefa Rostafińskiego „Odezwa do nie botaników o zbieranie ludowych nazw roślin”. Wszechświat 87(1): 13–16
Köhler P 1993. Ankieta Józefa Rostafińskiego z 1883 roku dotycząca ludowego nazewnictwa roślin w Polsce. Analecta – Studia i Materiały z Dziejów Nauki 2(2): 89–119
Kutrzeba-Pojnarowa A 1960-1961. Hemplówna Maria (1834-1904). Polski Słownik Biograficzny 9: 387
Łuczaj Ł 2010. Plant identification credibility in ethnobotany: a closer look at Polish ethnographic studies. Journal of Ethnobiology and Ethnomedicine 6: 36
Łuczaj Ł 2011. Dziko rosnące rośliny jadalne użytkowane w Polsce od połowy XIX w. do czasów współczesnych. Wild food plants used in Poland from the mid-19th century to the present. Etnobiologia Polska 1: 57–125
Łuczaj Ł, Köhler P 2011. Liście i inne zielone części dziko rosnących roślin w pożywieniu mieszkańców ziem polskich na podstawie ankiet Józefa Rostafińskiego (XIX w.) i Józefa Gajka (XX w.). Przegląd Historyczny 52(4): 733–770
Łuczaj Ł, Nieroda Z 2011. Collecting and learning to identify edible fungi in Southeastern Poland: age and gender differences. Ecology of Food and Nutrition 50(4): 319–336
Marciniak M 2008. Dzikie rośliny jadalne w kulturze wsi wschodniej części polskich Karpat. In: Łuczaj Ł (ed), Dzikie rośliny jadalne: zapomniany potencjał przyrody. Mat. konf. Przemyśl-Bolestraszyce 13 września 2007. Arboretum i Zakład Fizjografii w Bolestraszycach, Bolestraszyce, pp. 125–132
Marczyk M 2003. Grzyby w kulturze ludowej. Atla 2, Wrocław
Pawłowska J, Gajek J 1981a. Zbieranie i spożywanie grzyba mleczaj chrząstka Lactarius vellereus. In: Gajek J (ed), Polski Atlas Etnograficzny, zeszyt VI. Polska Akademia Nauk, Instytut Historii Kultury Materialnej, Warszawa, mapa 314
Pawłowska J, Gajek J 1981b. Zbieranie i spożywanie grzyba mleczaj smaczny Lactarius volemus. In: Gajek J (ed), Polski Atlas Etnograficzny, zeszyt VI. Polska Akademia Nauk, Instytut Historii Kultury Materialnej, Warszawa, mapa 315
Szulczewski JW 1996. Pieśń bez końca: Zbiór tekstów folkorystyczno-etnograficznych pod redakcją Wojciecha Łysiaka. PSO, Poznań
Trojanowska A 2008. Wiedza o grzybach leczniczych w polskiej literaturze naukowej XIX wieku. Seria: Rozprawy z Dziejów Nauki i Techniki 18. Retro, Warszawa
Tync B 1994. Żywność. In: Udziela S (ed), Ziemia Biecka. Sądecka Oficyna Wydawnicza, Nowy Sącz, pp. 83–92
Wojewoda W 2003. Checklist of Polish larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. In: Mirek Z (ed), Biodiversity of Poland, Vol. 7. Instytut Botaniki PAN im. W. Szafera, Kraków
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2014 Etnobiologia Polska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
