Z dziejów kuratorii ekonomicznej Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie – o pewnym sporze prawnym (czy tylko?)

Автор(и)

  • Adam Redzik Uniwersytet Warszawski

DOI:

https://doi.org/10.15584/galisim.2017.3.2

Ключові слова:

Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów, kuratoria ekonomiczna, Ledóchowscy, dziecko nieślubne, dziecko legitymowane, spór sądowy

Анотація

Artykuł dotyczy sporu o kuratorię ekonomiczną Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie po śmierci Michała Baiera (1930). Zaangażowani weń byli dwaj przedstawiciele rodu Ledóchowskich – Mieczysław i Stanisław. Spór przeszedł wszystkie instancje sądowe, a trwał od 1931 do 1937 r. Jego istotą było ustalenie, czy pierwszeństwo w powołaniu na kuratora ekonomicznego ma – zgodnie z zasadami określonymi przez Józefa Maksymiliana Ossolińskiego – męski przedstawiciel wskazanego rodu wyłoniony w procesie ustalania primogenitury, jeżeli był on nieślubnym dzieckiem legitymowanym potem przez małżeństwo matki z ojcem. Przebieg zdarzeń oraz podnoszone przez jego uczestników argumenty pozwalają na wyrażenie wątpliwości, czy spór ów był li tylko prawny, czy też rodzinno-obyczajowy. Sądy musiały pochylić się kilkakrotnie nad kwestią praw dzieci legitymowanych. Choć ostatecznie przyznały pierwszeństwo Stanisławowi Ledóchowskiemu, uznając jego prawa dziecka legitymowanego przez późniejsze zawarcie małżeństwa matki z biologicznym ojcem, to – z powodów proceduralnych – prawo do kuratorii ekonomicznej Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie przyznały jego konkurentowi. Przedstawiona w opracowaniu historia dotycząca kuratorii ekonomicznej Zakładu nie znajduje swego miejsca w dotychczasowej literaturze dotyczącej Ossolineum.

Завантаження

Дані завантаження ще не доступні.

Посилання

Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu (ZNOss): ZNOss, Dział Rękopisów (Manuscripta Instituti Ossoliniani), sygn. III 13766 – Sprawa kuratorii ekonomicznej Zakładu Narodowego im. hr. Ossolińskich; ZNOss, Dział Rękopisów (Manuscripta Instituti Ossoliniani), sygn. II 13311.

Austriacki Kodeks Cywilny z 1811 r. – Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch, w skrócie ABGB z 1 czerwca 1811 r., obowiązuje od 1 stycznia 1812 r.

Kodeks Cywilny Królestwa Polskiego z 1825 r. – Kodex Cywilny Królestwa Polskiego – w Warszawie dnia 1 (13) Czerwca 1825 r., „Dziennik Praw Królestwa Polskiego” 1825, tom X, nr 41.

Ustawy Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, Lwów 1935.

Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich ustawy, przywileje i rzeczy dziejów jego dotyczące, zebrał i wydał W. Bruchnalski, Lwów MCMXXVIII [1928].

Allerhand M., Glosa do wyroku SN z 19 kwietnia 1937 r., „Głos Prawa” 1937, nr 5–6, s. 301–309.

Gałyga M., Status Zakładu Narodowego im. Ossolińskich w okresie zaborów i w latach międzywojennych, „Czasopismo Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich” 1992, t. 1, s. 21–44.

Ledóchowski M., …aby pozostał nasz ślad: dzieje rodu Ledóchowskich, Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, Wrocław 2002.

Matwijów M., Mieczysław Gębarowicz 1893–1984, Ossolineum, Wrocław 2013.

Matwijów M., Zakład Narodowy im. Ossolińskich w latach 1939–1946, Ossolineum, Wrocław 2003.

Minakowski M.J., Genealogia potomków Sejmu Wielkiego, http://www.sejm-wielki.pl/b/14.63.171

Orzeczenie Sądu Najw. w przedmiocie prawa kuratorii Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, „Głos Prawa” 1937, nr 5–6, s. 294–311; osobna nadbitka: Lwów 1937.

Portrety ossolińskie. Antologia wspomnień, wybrał, opracował i biogramami opatrzył E. Adamczak, Wrocław 1992.

Rappé W.E., Systemy nadzoru nad fundacjami w ustawodawstwie obowiązującem na ziemiach Polski w świetle prawa porównawczego, Lwów 1933.

Опубліковано

2017-12-15

Як цитувати

Redzik, A. (2017). Z dziejów kuratorii ekonomicznej Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie – o pewnym sporze prawnym (czy tylko?). Galicja. Studia I materiały, (3), 43–62. https://doi.org/10.15584/galisim.2017.3.2

Номер

Розділ

 ПРАЦІ ТА СТАТТІ