Uwagi odnośnie do zasadności zmian regulacji normatywnej dotyczącej zwrotu kosztów postępowania administracyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, w postępowaniu administracyjnym

Abstrakt

W Kodeksie postępowania administracyjnego przyjęto, że koszty postępowania dowodowego najczęściej obciążają organ administracji, co związane jest z jego obowiązkiem ustalenia prawdy materialnej. Pomimo istnienia regulacji przewidującej obciążanie stron kosztami postępowania poniesionymi w jej interesie lub z jej winy jest ona stosowana przez organy z dużymi oporami. Nie istnieje natomiast żaden przepis ani nawet nie jest dyskutowane rozwiązanie dotyczące zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu administracyjnym, co wobec licznych przypadków reprezentacji stron przez profesjonalnych zastępców procesowych wydaje się być istotną luką i co z kolei obciąża budżety stron, nie dając im szansy na odzyskanie nakładów na pełnomocnika. W postępowaniach sądowych sprawy te są uregulowane kompleksowo, a ugruntowana praktyka pozwala obciążać strony kosztami, jeśli sprawę przegrały, zaś stronom odzyskiwać koszty pomocy prawnej, którą opłacały w toku postępowania. O ile różnice w rozliczeniach kosztów postępowania między postępowaniem cywilnym a administracyjnym są, choć jedynie częściowo, uzasadnione odmiennym modelem spraw administracyjnych (brak kontradyktoryjności, model inkwizycyjny), o tyle brak podstaw prawnych zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w Kodeksie postępowania administracyjnego autor uważa za poważną lukę prawną i anachronizm. W artykule zamieszczona jest argumentacja uzasadniająca postulat zmian "de lege ferenda" w przedstawionym wyżej zakresie.