Obraz likwidacji Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie w ówczesnej prasie lokalnej 3 . Część 1: Prasa polska
DOI:
https://doi.org/10.15584/johass.2025.2.1Słowa kluczowe:
Uniwersytet Stefana Batorego, Wilno, prasa lokalna, stosunki międzynarodowe, II wojna światowa, II Rzeczpospolita, Republika LitwyAbstrakt
Likwidacja Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie po zajęciu miasta przez wojska sowieckie w 1939 r. miała kilka etapów. Sowieci niszczyli to, co mogli, materialnie, ale samo Wilno postanowili oddać na chwilę Litwinom. Litwa, wierząc w swoją wyjątkową pozycję, dążyła do „sprawiedliwości dziejowej”, czyli unicestwienia polskości Wilna i Wileńszczyzny. Celem szczególnie ważnym była kasacja Uniwersytetu ‒ najważniejszego polskiego ośrodka nauki i kultury tych ziem. Proces ten wywoływał spore poruszenie w mieście i miał swój oddźwięk w prasie lokalnej. Jak przedstawiała go prasa polska? Jakie kwestie były dla niej szczególnie ważne i na ile można dzięki zachowanemu materiałowi źródłowemu odtworzyć strategię niszczenia polskiej uczelni przez nowe władze litewskie? Swoimi działaniami Litwini przygotowali grunt dla Sowietów, którzy już za moment zajęli całą Litwę.
Instytucje finansujące
Badania i kwerendy naukowe sfinansowane zostały w ramach stypendium „Straty wojenne Polski” przyznanego przez Instytut Strat Wojennych im. J. Karskiego w Warszawie na lata 2023‒2024.Downloads
Bibliografia
Alma Mater Vilniensis [1949]. Prace Społeczności Akademickiej Uniwersytetu Stefana Batorego na obczyźnie, t. 1: W dziesiątą rocznicę przerwania normalnej pracy USB. Sprawozdania i dokumenty, Londyn.
Łossowski P., 2012, Ostatnie dni Uniwersytetu Stefana Batorego. Świadectwo dokumentalne, Warszawa.
Górski K., 1995, Divide et impera, Białystok.
Ilgiewicz H., 2024, Biblioteka Uniwersytecka w Wilnie (1919‒1939), Toruń.
Janicki P., 2024, Czołgi na wprost Pal. Środki przeciwpancerne w bitwie miejskiej o Wilno 1939, „Technika Wojskowa Historia”, nr 1, s. 4‒19.
Łossowski P., 1991, Likwidacja Uniwersytetu Stefana Batorego przez władze litewskie w grudniu 1939 roku. Dokumenty i materiały, Warszawa.
Srebrakowski A., 2002, Polacy w Litewskiej SRR 1944‒1989, Toruń.
Supruniuk A., Supruniuk M.A., 2017, Archiwum Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (1919‒1939/1942). Historia, stan i perspektywy badawcze, „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi”, tom specjalny, s. 147‒169.
Tomaszewski L., 2010, Wileńszczyzna lat wojny i okupacji 1939‒1945, Warszawa.
Zgorzelski C., 1996, Przywołane z pamięci, Lublin.
Wołłejko M., 2014, Koniec Batorowej Wszechnicy, http://www.wilnoteka.lt/artykul/koniec-batorowej-wszechnicy (dostęp 10.06.2023).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
