Instytucjonalne uwarunkowania modernizacji polskiego rolnictwa po 1989 r.
DOI:
https://doi.org/10.15584/johass.2025.2.5Słowa kluczowe:
instytucje formalne, instytucje nieformalne, rolnictwo, PolskaAbstrakt
Artykuł podejmuje problematykę modernizacji polskiego rolnictwa. Analizą objęte zostały przeobrażenia w tym sektorze gospodarki na przełomie XX i XXI wieku. Procesy modernizacji wzbudzają zainteresowanie przedstawicieli różnych nauk społecznych, m.in. ekonomistów czy specjalistów od zarządzania. Ważne jest zatem interdyscyplinarne podejście do wyjaśniania tego zjawiska. Wydaje się, że takie możliwości stwarza ekonomia instytucjonalna, która podkreśla znaczenie instytucji w dynamizowaniu poszczególnych sektorów (w tym rolnego) oraz gospodarki jako całości. Celem opracowania, które ma charakter teoretyczno-empiryczny, jest przedstawienie wybranych instytucjonalnych uwarunkowań procesu modernizacji rolnictwa w Polsce. Do badań autorzy wykorzystali metodę opisową. W ramach przeprowadzonej analizy wykazano, że ważną rolę w obszarze modernizacji sektora rolnego w Polsce odegrały instytucje formalne i nieformalne.
Downloads
Bibliografia
lat w UE polskiego rolnictwa. Perspektywa makroekonomiczna. Wybrane fakty, 2024, „Komentarze i Analizy IFP”, nr 8, https://www.ifp.org.pl/wp-content/uploads/2024/03/20-lat-w-UE-polskiego-rolnictwa_Slawomir-Dudek.pdf (dostęp: 2.12.2024).
Acemoglu D., Laibson D., List J., 2016, Macroeconomics. Pearson Education, Limited, Edinburgh Gate Harlow Essex England, https://it.z-library.sk/book/3057785/f38d3b/macroeconomics.html?dsource=recommend, (dostęp: 22.12.2024).
Baer-Nawrocka A., Czyżewski A., Fedyszak-Radziejowska B., Głuszyński J., Frenkel I., Kozyra J., Matuszczak A., Nurzyńska I., Walenty Poczta W., Siebielec G., Wilkin J., 2014, Polska wieś 2014. Raport o stanie wsi, Warszawa.
Bomberski A., Dąbrowski J., Dąbrowski Z., Drozdowski I., Janiak K., Obojska-Chomiczewska I., 2018, Wspieranie innowacyjnych rozwiązań poprzez działanie „Współpraca” oraz sieć na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich (SIR), Brwinów.
Borkowska B., Klimczak M., Klimczak B., 2019, Ekonomia instytucjonalna, Wrocław.
Cork 2.0. Deklaracja „Lepsze życie na obszarach wiejskich”, 2016, Luksemburg, https://ec.europa.eu/enrd/sites/default/files/cork-declaration_pl.pdf
Fedyszak-Radziejowska B., 2016, Sytuacja społeczno-zawodowa, postawy i opinie społeczności wiejskich [w:] Polska wieś 2022. Raport o stanie wsi, red. J. Wilkin, A. Hałasiewicz, Warszawa.
Franiszek, pp. 2015, Laudato si 8, https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/paparancesco_20150524_enciclica-laudato-si.html, (dostęp: 2.12.2024).
Gacek A., Misiąg J., Misiąg W., Palimąka K., Rodzinka J., 2024, Rolnictwo i obszary wiejskie w Polsce ‒ stan obecny, kierunki zmian, https://wsiz.edu.pl/wp-content/uploads/2022/06/Rolnictwo-i-obszary-wiejskie-w-Polsce.pdf (dostęp: 11.12.2024).
Gądecki S., 2021, Tradycje. Między rozwojem a zmianą. Dożynki. XXII Niedziela zwykła (Krobia – 29.08.2021), https://archpoznan.pl/pl/web/homilia/view/id/tradycje-miedzyrozwojem-a-zmiana (dostęp: 2.12.2024).
Godłów‑Legiędź J., 2009, Instytucje i koszty transakcji jako podstawowe pojęcia nowej ekonomii instytucjonalnej [w:] Instytucje i transformacja, red. J. Godłów‑Legiędź, Toruń.
Gruszewska E., 2013, Instytucje nieformalne w Polsce. Krajobraz po transformacji, „Studia Ekonomiczne. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach”, nr 129: Współczesne problemy ekonomiczne. Wybrane zagadnienia teoretyczne a praktyka gospodarcza, Katowice.
Hodgson G.M., 2006, What are institutions?, “Journal of Economics”, vol. XL, no. 1. https://agriculture.ec.europa.eu/common-agricultural-policy/cap-overview/cap-glance_pl (dostęp: 2.12.2024).
https://www.cdr.gov.pl/ekonomika-i-organizacja/abc-przedsiebiorcy-rolnego/156-ekonomika-i-organizacja/grupy-producentow-rolnych (dostęp: 8.12.2024).
Jan Paweł II, Bóg powierzył ziemię człowiekowi, aby ją uprawiał i jej strzegł. Msza św. z okazji Jubileuszu Rolników, 12.11.2001, https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/homilie/rolnicy_12112000 (dostęp: 2.12.2024).
Janiszewska B., 2013, Zwyczaje i obrzędy dożynkowe, Zachodniopomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Barzkowicach, Barzkowice, https://zodr.pl/zinet/wp-content/uploads/2024/07/Zwyczaje-dozynkowe-pdf.pdf; (dostęp: 2.12.2024).
Kowalski R., Grott G., 2016, Powinności rolników w świetle encykliki papieża Franciszka Laudato si’, „Studia Ecologiae et Bioethicae”, nr 14(3).
North D., 1990, Institutions, Institutional Change and Economic Performance, Cambridge University Press, Cambridge.
North D., 1991, Institutions, “Journal of Economic Perspectives”, vol. 5, nr 1.
Polska wieś 2020. Raport o stanie wsi, 2020, red. J. Wilkin, A. Harasimowicz, Warszawa.
Polska wieś 2022. Raport o stanie wsi, 2022, red. J. Wilkin, A. Harasiewicz, Warszawa.
Polska wieś 2024. Raport o stanie wsi. 20 lat w Unii Europejskiej, 2024, red. W. Poczta, A. Harasiewicz, Warszawa.
Polska wieś 2025. Wizja rozwoju, 2005, red. J. Wilkin, Warszawa.
Przybyciński T., 2021, Instytucjonalne uwarunkowania rozwoju we współczesnej gospodarce. Zarys problematyki, Warszawa.
Staniek Z., 2018, Ekonomia instytucjonalna a koncepcje człowieka gospodarującego, „Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego”, nr 1.
Ścibiorska-Kowalczyk I., 2021, Amerykańska kultura ekonomiczna w świetle ekonomii instytucjonalnej [w:] Instytucje w teorii praktyce, red. B. Borkowska, Wrocław.
Tucker B., Haupt F., Stanley L., 2015, Institutions in the Agriculture Sector, Strategies for Mitigating Climate Change in Agriculture – Background Material, https://www.climateandlandusealliance. org/wp-content/uploads/2015/08/Institutions_In_Agriculture_Sector.pdf (dostęp: 15.12.2024).
Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw, DzU, nr 88, poz. 983 z późn. zm.
Veblen T.B., 2008, Teoria klasy próżniaczej, Warszawa.
Wasiewicz J., 2021, Metachłopska wspólnota postpamięci. Poza chłopomanię i chłopofobię [w:] Historia. Pamięć. Świadomość, red. A. Klarman, Wrocław–Warszawa.
Wilkin J., 1995, Jaki kapitalizm, jaka Polska?, Warszawa.
Wilkin J., 2016, Instytucjonalne i kulturowe podstawy gospodarowania. Humanistyczna perspektywa ekonomii, Warszawa.
Wilkin J., Rynek, państwo i społeczeństwo w Polsce: dojrzewanie równowagi instytucjonalnej [w:] Gospodarka i demokracja w Polsce. Dojrzałość i trwałość instytucji, red. J. Kleer, A. Kondratowicz, Warszawa.
Williamson O.E., 2000, The New Economics: Taking Stock, Looking Ahead, “Journal of Economic Literature”, vol. XXXVIII, nr 3, s. 597, https://web.stanford.edu/~avner/Greif_228_2005/Williamson%202000%20NIE%20Taking%20Stocks.pdf (dostęp: 1.12.2024).
Współpraca producentów rolnych sposobem na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich, 2022, Poznań.
Znaczenie rolnictwa w gospodarce Polski, https://www.igipz.pan.pl/tl_files/igipz/ZGWiRL/ARP/01.Znaczenie%20rolnictwa%20w%20gospodarce%20Polski.pdf.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
