Prospects for the idea of Knowledge-Based Economy. Employing the ancient perspective for the development of the future

Autor

DOI:

https://doi.org/10.15584/johass.2025.2.7

Słowa kluczowe:

wiedza, gospodarka, Arystoteles, filozofia, edukacja

Abstrakt

Jednym z najczęściej używanych we współczesnej nauce o gospodarce terminów jest „gospodarka oparta na wiedzy” (GOW). W dzisiejszych czasach, kiedy obserwujemy szybki rozwój nauki i technologii, znaczenie wiedzy staje się kluczowe, gdyż jest ona jednym z naszych najcenniejszych zasobów. Celem tego artykułu jest zbadanie genezy oraz ewolucji koncepcji GOW, a także omówienie wyzwań, które mogą stanąć przed nią w przyszłości. W tym kontekście warto, parafrazując słynną prognozę F. Fukuyamy o „końcu historii”, zadać pytanie, czy GOW będzie stanowić ostateczny etap rozwoju gospodarki, czy też pojawią się nowe czynniki, które zmodyfikują jej oblicze. Trzeba też się zastanowić, które z nowych teorii naukowych zasługują na miano „wiedzy” i tym samym powinny być rozwijane. Zamiast bazować na klasycznej analizie obecnych koncepcji gospodarczych, proponujemy powrót do fundamentów naszego dziedzictwa intelektualnego i kulturowego. Dlatego też niniejsze badanie wykorzystuje krytyczną analizę literatury i dociekania filozoficzne, odwołuje się do współczesnej myśli ekonomicznej i hermeneutyki Arystotelesa. Rozważania terminologiczne zostały ograniczone, by skupić się na kulturowych i historycznych wymiarach GOW i zasugerować jej potencjalne drogi rozwoju. Odwołując się do myśli Arystotelesa i antycznej metafory porównującej państwo do okrętu, twierdzimy, że dziś nie wystarczy już wiedza oparta na gromadzeniu i analizie danych, lecz konieczna jest również umiejętność uwzględniania prawdopodobieństw i przewidywania potencjalnych rezultatów. Zastosowanie tej umiejętności w działaniu umożliwi stworzenie wiedzy „praktycznej” (w sensie arystotelesowskim), a tym samym może pomóc w wyznaczaniu kursu rozwoju i działań na przyszłość.

Downloads

Download data is not yet available.

Bibliografia

Alavi M., Leidner D.E., 2001, Review: Knowledge Management and Knowledge Management Systems: Conceptual Foundations and Research Issues, “MIS Quarterly” 25/1.

Alkaios, 1996, Poems [in:] Greek Lyric. An Anthology in Translation, ed. A.M. Miller, Hackett, Cambridge Ind.

Aristotle, 1932, Poetics, ed. W.H. Fyfe, Cambridge MA–London.

Aristotle, 1933, Metaphysic, ed. H. Tredennick, Cambridge MA–London.

Aristotle, 1934, Nicomachean Ethics, ed. H. Rackham, Cambridge MA–London.

Atkinson R.D., Court R.H., 1998, The New Economy Index: Understanding America’s Economic Transformation, https://da.mdah.ms.gov/musgrove/pdfs/23062.pdf (access: 20.12.24).

Burke P., 2000, A Social History Of Knowledge. From Gutenberg to Diderot, Polity Press, Cambridge.

Ceglarska A., Cymbranowicz K., 2024, The role of phronesis in Knowledge-Based Economy, “Philosophical Problems in Science” 76.

Ceglarska A., 2022, Państwo jako statek: metafora okrętu a problemy demokracji, „Gubernaculum et Administratio” 2/26.

Chojnicki Z., 2001, Wiedza dla gospodarki w perspektywie OECD [in:] Gospodarka oparta na wiedzy – wyzwanie dla Polski XXI wieku, ed. A. Kukliński, KBN, Warszawa.

Collinge Ch., Staines A., 2009, Rethinking the Knowledge-Based Economy, “Built Environment” 35/2.

Crick B., 1962, In defence of politics, Univ. of Chicago Press, Chicago.

Drucker P.F., 1993, Post-Capitalist Society, Butterworth-Heinemann, Oxford.

Florczak W., 2010, Pomiar gospodarki opartej na wiedzy w badaniach międzynarodowych, „Wiadomości Statystyczne. The Polish Statistician” 55/2.

Fukuyama F., 1989/1992, The End of History?, NYC.

Haber L., 2001, Poznawcze aspekty badań nad społecznością informacyjną [in:] Mikrospołeczność informacyjna na przykładzie miasteczka internetowego Akademii Górniczo-Hutniczej, ed. L. Haber, Kraków.

Hayek F., 1945, The Use of Knowledge in Society, “American Economic Review”

XXXV/4.

Hayes N., Walsham G., 2003, Knowledge sharing and ICTs: A relational perspective [in:] The Blackwell handbook of organizational learning and knowledge, eds. M. Easterby-Smith, M.A. Lyles, Malden.

Kukuła A.J., 2013, Gospodarka oparta na wiedzy jako strategia rozwoju gospodarczego XXI wieku [in:] Nowe strategie na nowy wiek. Granice i możliwości integracji regionalnych i globalnych, eds. M. Chorośnicki et al., Kraków.

Marcinkowski A., 2010, Era gospodarki opartej na wiedzy [in:] Wiedza współczesnych organizacji. Wybrane problemy zarządzania, ed. P. Jedynak, Kraków.

Michael K., Abbas R., 2023, Evolutionary Economic Theory: A review [in:] TheoryHub Book, ed. S. Papagiannidis, https://open.ncl.ac.uk/theory-library/TheoryHubBook.pdf (access 20.12.24).

Mill J.S., 1844, On the definition of political economy, http://www.econlib.org/library/Mill/mlUQP5.html (access 20.12.24).

Nonaka I., Takeuchi H., 1995, The Knowledge-creating Company: How Japanese Companies Create the Dynamics of Innovation, Oxford.

Oakeshott M., 1962, Rationalism in politics, London.

OECD, 1996, The Knowledge-Based Economy, OCDE/GD, 96,102, Paris.

Piech K., 2004, Gospodarka oparta na wiedzy jako etap przemian społeczno-gospodarczych krajów transformacji systemowej [in:] Gospodarka, przedsiębiorstwo i konsument a wyzwania europejskie, eds. J. Nowakowski, A. Skowronek-Mielczarek, Warszawa.

Plato, 1969, Republic, transl. P. Shorey, Cambridge MA–London.

Polanyi M., 2009, The Tacit Dimension, Chicago.

Polybius, 1962, Histories, transl. E.S. Shuckburgh, London–NYC.

Raworth K., 2017, Doughnut Economics. Seven Ways to Think Like a 21st-Century Economist, NYC.

Rostow W., 1960, The Stages of Economic Growth: A Non-Communist Manifesto, Cambridge.

Smith K., 1998, Innovation as a Systemic Phenomenon: Rethinking the Role of Policy [in:] A New Economic Paradigm? Innovation-based Evolutionary Systems, ed. K. Bryant, A. Wells, Canberra.

Wojnicka E., 2003, Współpraca w procesie innowacyjnym w Unii Europejskiej, „Wspólnoty Europejskie” 4.

Zienkowski L., 2003, Gospodarka „oparta na wiedzy” – mit czy rzeczywistość, „Studia Ekonomiczne” 1/2.

Opublikowane

2025-06-27

Jak cytować

Ceglarska, A., & Cymbranowicz, K. (2025). Prospects for the idea of Knowledge-Based Economy. Employing the ancient perspective for the development of the future. UR Journal of Humanities and Social Sciences, 35(2), 143–158. https://doi.org/10.15584/johass.2025.2.7

Numer

Dział

Artykuły