Brytyjskie spojrzenie na rolę Żydów i Arabów w Palestynie w okresie powstawania Państwa Izrael w latach 1946–1948

Abstrakt

W latach 1946–1948 doszło do konfliktu między społecznością arabską i żydowską w Palestynie. Starcie to zakończyło się zwycięstwem strony żydowskiej i utworzeniem Państwa Izrael. Ważną rolę w tych wydarzeniach odgrywały władze brytyjskie. To decyzje Londynu rozstrzygały o losach Palestyny aż do połowy maja 1948 r. Dlatego warto poznać poglądy elity brytyjskiej na temat społeczności żydowskiej i arabskiej. Szczególnie uważnie należałoby prześledzić jej opinie dotyczące siły politycznej obu przeciwników. Na podstawie dokumentów brytyjskich, zwłaszcza raportów dowódcy armii transjordańskiej J.B. Glubba, można tę sprawę częściowo wyjaśnić. Należy stwierdzić, że elity imperium liczyły się wprawdzie z siłą polityczną społeczności żydowskiej, ale zdecydowanie nie doceniały jej możliwości militarnych. Jednocześnie w Londynie przeceniano wojskowe umiejętności Arabów. Zupełnie też nie rozumiano motywów ruchu syjonistycznego i poziomu jego determinacji. Ten stan świadomości przyczynił się do wytworzenia wśród wojskowych i cywilnych elit brytyjskich anachronicznego obrazu obu stron sporu. To zaś prawdopodobnie ułatwiło Londynowi podjęcie fatalnej decyzji o wycofaniu się z Palestyny w maju 1948 r. Było to równoznaczne ze zgodą na wojnę w tej krainie. Wiele poszlak wskazuje, że Brytyjczycy liczyli na możliwość powrotu swych sił jako oddziałów ratujących słabszą grupę żydowską. Tymczasem wynik starcia zadał decydujący cios brytyjskiemu systemowi dominacji w regionie.