Akademicka emancypacja kobiet. Kariery naukowe polskich kobiet-historyków (XIX–XX wiek) – studium przypadku

Abstrakt

Artykuł stanowi próbę uzupełnienia luki w polskiej refleksji naukowej. W przeciwieństwie do Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej w Polsce i innych krajach regionu brak kompleksowego historycznego namysłu nad kondycją kobiet w nauce, ich wkładem w rozwój poszczególnych dyscyplin lub indywidualnych mechanizmów wpływających na przebieg akademickiej kariery kobiet itp. Autorka w sposób syntetyczny zarysowuje zmagania Polek walczących o dostęp do szkolnictwa wyższego; wskazuje przeszkody, które musiały zostać pokonane, zanim drzwi akademii zostały otwarte dla kobiet-uczonych (co miało miejsce w Galicji w 1897 r.). Następnie zaprezentowane zostały losy oraz pierwsze osiągnięcia naukowe humanistek na przykładzie nauki historycznej. Doświadczenia polskich historyczek można uogólnić. Ich kariery odzwierciedlały bowiem to, co było udziałem kobiet w nauce krajów Europy Środkowo-Wschodniej w XIX i XX wieku. Tekst składa się z trzech części. W partii wprowadzającej autorka pokazuje walkę kobiet o dostęp do szkolnictwa wyższego. Część zasadnicza poświęcona została kobietom – pionierkom naukowej autonomii w dziedzinie historii. Przedstawia problem w porządku chronologicznym obejmującym dwie epoki: okres międzywojenny i czasy PRL-u. Trzecia część zawiera wnioski i odnosi się do współczesnej sytuacji kobiet w polskiej nauce.