Pianistki w szkolnictwie muzycznym Lwowa od połowy XIX wieku do 1939 roku
Słowa kluczowe:
Lviv, Galicia – music, music schools, woman – historyAbstrakt
Lviv was an exceptionally well-developed centre of music education. The number of music schools conducting long-term or short-term didactic activities in Lviv between 1839 and 1939 totalled over 150, majority of which were managed by women. A large number of female artists active in music education, especially pianists, was, in a way, a consequence of social and moral situation of women at that time. The professional activity of women in the field of music at the end of the 19th and at the beginning of the 20th century was associated primarily with pedagogical activity, undertaken mainly in private schools or as home teachers. Working as a teacher, a woman was able to start a career in the field of intellectual work. This article is devoted to female pianists employed in the most notable music schools functioning in Lviv from the mid-nineteenth century to 1939. The author mainly deals with little-known or forgotten female artists, who are absent in Polish music literature.
Downloads
Bibliografia
Arthur i Wanda. Dzieje miłości Arthura Grottgera i Wandy Monné. Listy-pamiętniki podali do druku M. Wolska i M. Pawlikowski, t. 1, Medyka–Lwów 1928.
Jabłonowski L., Złote czasy i wywczasy. Pamiętnik szlachcica z pierwszej połowy XIX. Stulecia, przedm. S. Wasylewski, Lwów 1920.
Kalendarz Muzyczny Informacyjny na rok 1909, Warszawa 1909.
Księga Adresowa Król. Stoł. Miasta Lwowa 1913, R. 17, Lwów 1912.
Księga Adresowa… 1916, R. 19, Lwów 1916.
Noworocznik „Sowizrzała” na rok pański 1866, Lwów 1865.
Obchód setnej rocznicy urodzin Fryderyka Chopina i Pierwszy Zjazd Muzyków Polskich we Lwowie 23. do 28. października 1910. Księga pamiątkowa przedłożona przez Komitet Obchodu, Lwów 1912.
Orzeszkowa E., Kilka słów o kobietach, Lwów 1873.
Romanowiczówna Z., Cienie (Kilka oderwanych kart z mojego życia), Lwów 1930.
Schematismus der Königreiche Galizien und Lodomerien für das Jahr 1840, Lemberg [1840].
Sprawozdanie Zakładów Naukowych Żeńskich im. Zofii Strzałkowskiej we Lwowie za rok szkolny 1925/26, Lwów 1926.
Sprawozdanie… za rok szkolny 1926/27, Lwów 1927.
Spis nauczycieli szkół wyższych, średnich, zawodowych, seminariów nauczycielskich oraz wykaz zakładów naukowych, władz szkolnych, zestawione pod red. Z. Zagórowskiego, Lwów–Warszawa 1924.
Wiczkowski J., Lwów. Jego rozwój i stan kulturalny oraz przewodnik po mieście, Lwów 1907.
Almanach Lwowski „Ateneum” 1929, R. 2.
„Antena” 1938, nr 41.
„Biuletyn Stowarzyszenia Muzyków Polskich Dawniej Stowarzyszenia Młodych Muzyków w Krakowie” 1939, R. 2, nr 3.
„Chwila” 1926, nr 2680.
„Czas” 1853, nr 29; 1860, nr 120, nr 125; 1865, nr 162; 1866, nr 130.
„Dziennik Literacki” 1852, nr 33; 1857, nr 115, nr 118; 1858, nr 34, nr 77; 1859, nr 31, nr 40, nr 53; 1860, nr 11, nr 44, nr 58.
„Dziennik Ludowy” 1933, nr 236.
„Dziennik Lwowski” 1867, nr 100–101.
„Dziennik Polski” 1902, nr 106.
„Dziennik Poznański” 1928, nr 205, nr 208; 1932, nr 105; 1937, nr 257; 1939, nr 20, nr 148.
„Dziennik Urzędowy” 1859, nr 154; 1860, nr 181; 1861, nr 202–204.
„Dziennik Ustaw” 1922, nr 14.
„Dziennik Warszawski” 1866, nr 129.
„Gazeta Lwowska” 1892, nr 121; 1899, nr 132; 1910, nr 247; 1911, nr 66, nr 71, nr 273.
„Gazeta Narodowa” 1863, nr 132, nr 188, nr 201; 1865, nr 54, 157; 1867, nr 227; 1868, nr 249, nr 252; 1885, nr 282–283, nr 285; 1895, nr 167; 1897, nr 181; 1899, nr 191; 1902, nr 63; 1908, nr 161; 1910, nr 124.
„Iris” 1899, z. 2.
„Katalog Nowych Książek”. Miesięcznik bibliograficzny Księgarni G. Gebethnera i Spółki w Kra-
kowie 1909, nr 4–5.
„Kurier Lwowski” (wyd. poranne) 1917, nr 414.
„Kurier Warszawski” (dod. poranny) 1910, nr 298.
„Lwowskie Wiadomości Parafialne” 1933, nr 34.
„Nowa Reforma” 1910, nr 491; 1911, nr 136.
„Nowiny” 1854, nr 112, nr 123, nr 127; 1855, nr 38, nr 54, nr 104, nr 107; 1856, nr 4.
„Nowiny Rzeszowskie” 1949, nr 24.
„Przegląd Bibliograficzny Księgarni Gebethnera i Wolffa w Warszawie” 1909, nr 1.
„Rocznik Polityczny i Gospodarczy” 1937, R. 6; 1938, R. 7; 1939, R. 8.
„Rodzina i Szkoła” 1908, nr 13–16.
„Ruch Muzyczny” 1857, nr 24, nr 26; 1858, nr 31; 1860, nr 1.
„Słowo Polskie” 1906, nr 379, nr 399, nr 419, nr 431; 1907, nr 420, nr 422.
„Szopen” 1932, nr 1.
„Tygodnik Ilustrowany” 1907, nr 36.
„Ziemia Przemyska” 1924, nr 8.
„Ziemia Rzeszowska i Jarosławska” 1925, nr 14–15.
Berny-Negrey W., Marek Ludwik [w:] Encyklopedia muzyczna PWM, część biograficzna, red. E. Dziębowska, t. 6: m, Kraków 2000, s. 82–83.
Bieńkowski W., Kelles-Krauzowa z Goldsteynów Maria Katarzyna [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 12, Wrocław–Warszawa–Kraków 1966–1967, s. 334–335.
Błaszczyk L.T., Żydzi w kulturze muzycznej ziem polskich w XIX i XX wieku. Słownik biograficzny, Warszawa 2014.
Czerska T., Kobiety i twórczość muzyczna w prozie autobiograficznej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2012, t. 16, nr 2: Muzyka i muzyczność w literaturze. Od Młodej Polski do czasów najnowszych (2), s. 194–204.
Dybowski S., Laureaci konkursów chopinowskich w Warszawie, Warszawa 2005.
Dybowski S., Słownik pianistów polskich, Warszawa 2003.
Dziadek M., Moll L.M., Oto artyści pełnowartościowi, którzy są kobietami… Polskie kompozytorski 1816–1939, Katowice 2003.
Dziadek M., Szalitówna Paula [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 46, z. 191, Warszawa–Kraków 2010, s. 540.
Eigeldinger J.-J., Chopin w oczach swoich uczniów, tłum. Z. Skowron, Kraków 2000.
Fink K., Początki muzycznej edukacji Wojciecha Kilara w szkole Malwiny Reissówny we Lwowie, „Niepodległość i Pamięć”. Czasopismo humanistyczne 2017, nr 2, s. 97–118.
Fortepiany szybko się starzeją [wywiad Teresy Torańskiej z Adamem Harasiewiczem], „Duży Format” 2010, nr z 14 III.
Jarzębska A., Machl Tadeusz [w:] Encyklopedia muzyczna, t. 6: m, Kraków 2000, s. 5–8.
Kaszkadamowa N., Dziedzictwo fortepianowe Fryderyka Chopina we lwowskiej pedagogice muzycznej, „Musica Galiciana” t. 13, red. G. Oliwa, Rzeszów 2012, s. 217–224.
Leksykon polskich muzyków pedagogów urodzonych po 31 grudnia 1870 roku, red. K. Janczewska-Sołomko, Kraków 2008.
Litwiniukowa B., O księdzu Tadeuszu i muzyce, „Cracovia Leopolis” 2008, nr 2, s. 21–24.
Lwów. Ilustrowany przewodnik, [koncepcja, red. naukowa i artystyczna, układ graficzny J. Biriulow, tłum. A. Otko], Lwów–Wrocław 2003.
Mazepa L., Poprzednicy Akademii Muzycznej we Lwowie, „Musica Galiciana”, t. 9, red. L. Mazepa, Rzeszów 2009, s. 9–31.
Mazepa L., Stroìnki muzičnogo minulogo L’vova z neopublìkovanogo, L’viv 2001.
Mazepa L., Szkolnictwo muzyczne Lwowa w okresie austriackim (1772–1918), „Musica Galiciana”, t. 1, red. L. Mazepa, Rzeszów 1997, s. 81–102.
Mazepa L., Mazepa T., Šláh do Muzičnoi Akademii u L’vovi, t. 1, L’viv 2003.
Mazepa T., Lwowskie towarzystwa muzyczne, „Musica Galiciana”, t. 9, red. L. Mazepa, Rzeszów 2005, s. 43–65.
Miketta J., Szkolnictwo muzyczne w Polsce pod względem statystycznym i organizacyjnym, „Muzyka” 1927, R. 4, nr 11, s. 522–528.
Neuer A., Szalit Paulina [w:] Encyklopedia muzyczna, t. 10: sm–ś, Kraków 2007, s. 223.
Odczytywanie na nowo. Rozmowy z Mieczysławem Tomaszewskim [przeprowadził] K. Droba, Kraków 2011.
Pacan J., Koło Literacko-Artystyczne we Lwowie w latach 1880–1914, „Musica Galiciana”, t. 9, red. L. Mazepa, Rzeszów 2005, s. 66–74.
Skarbowski J., Sylwetki pianistów polskich, t. 2: Od I.J. Paderewskiego do A. Wielhorskiego, słowo wstępne A. Harasiewicz, Kraków 2002.
Skarbowski J., Pamięci Janiny Stojałowskiej, „Widnokrąg” 1966, nr 16, s. 4.
Sołtys M.E., Tylko we Lwowie. Dzieje życia i działalności Mieczysława i Adama Sołtysów, Wrocław–Warszawa–Kraków 2008.
Sosińska-Micorek R., O edukacji muzycznej kobiet doby polskiego preromantyzmu i romantyzmu, „Forum Muzykologiczne” 2009: Odwieczne pieśni w muzyce i w człowieku. Mieczysławowi Karłowiczowi w stulecie śmierci. Muzykologia i edukacja: przybliżanie muzyki, objaśnianie kultury, red. J.K. Dadak-Kozicka, M. Jankowska, Warszawa 2009, s. 158–168.
Sowiński A., Słownik muzyków polskich dawnych i nowoczesnych, Paryż 1874.
Studencki W., Kornel Ujejski w świetle listów, przemówień i pamiętników, Warszawa–Wrocław 1984.
Tomczyk R., Rusinki (Ukrainki) w austriackiej Galicji. Pomiędzy konserwatyzmem a radykalizmem, „Przegląd Zachodniopomorski” 2012, R. 27, z. 2: Kobieta w kulturze politycznej świata, red. R. Gałaj-Dempniak, D. Okoń, s. 89–111.
Walawender A., Dawne i dzisiejsze życie muzyczne w Rzeszowie, „Nasz Dom Rzeszów” 2012, nr 6, s. 16–17.
Walawender A., Rzeszowscy chopiniści. Wspaniali pianiści – nauczyciele i ich uczniowie, „Nasz Dom Rzeszów” 2010, nr 4, s. 14.
Wasylewski S., Panna Teodozja improwizuje!, „Kurier Literacko-Naukowy” 1932, nr 13, s. VI–VII.
Wiórkiewicz H., Kolekcja Leopolis Muzeum Niepodległości w Warszawie, „Rocznik Lwowski” 1997–1998, red. nacz. J. Wasylkowski, s. 289–324.
Żarnowska A., Czy przełom XIX i XX wieku otwierał kobietom przejścia ze sfery prywatnej do sfery publicznej? Rola barier obyczajowych, „Rocznik Antropologii Historii” 2014, nr 2(7): Historia i płeć, s. 279–290.
Żarnowska A., Kobieta i rodzina w przestrzeni wielkomiejskiej na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, red. A. Janiak-Jasińska, K. Sierakowska, A. Szwarc, Warszawa 2013.
http://www.lwow.home.pl/wanda/kochanowskiego.html [10.09.2017].
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2019 Musica Galiciana. Kultura muzyczna Galicji w kontekście stosunków polsko-ukraińskich

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.