Artysta w drodze. Wędrówki muzyka Stanisława Bursy nie tylko po Galicji z przełomu XIX i XX wieku
DOI:
https://doi.org/10.15584/galisim.2020.6.8Schlagworte:
Stanisław Bursa, muzyka, Kraków, Lwów, RzeszówAbstract
Stanisław Bursa (1865–1947) reprezentował typ XIX-wiecznego artysty wszech stronnego, znanego jako śpiewak (tenor), dyrygent, kompozytor i pedagog. Równolegle budował swoją karierę urzędniczą (pracownik Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń w Krakowie). Życie Bursy do 1914 r. naznaczone było doświadczeniem podróży i ciągłą zmianą miejsca zamieszkania. Przemieszczał się po Galicji jako urzędnik asekuracyjny, odbywał podróże edukacyjne, wyjeżdżał w celach leczniczych, odwiedzał liczną rodzinę. Regularne wędrówki artystyczne po Galicji i terenach zaboru pruskiego oraz Śląska, podejmowane od pierwszej dekady XX w., stwarzały też możliwość dodatkowego zarobkowania. W niniejszym opracowaniu autorka koncentruje się na zagadnieniu mobilności i jej wpływie na przebieg kariery artystycznej nie tylko z punktu widzenia migracji wewnętrznej, ale także mobilności w rozumieniu zdolności do działania na wielorakich polach w sferze zawodowej.
Downloads
Literaturhinweise
Biblioteka Jagiellońska w Krakowie: Rkps 9087 III, Wykaz uczniów pobierających naukę śpiewu solowego i chóralnego u Stanisława; Bursy od roku szk. 1904/5.: Rkps 9088 IV, Kopie akt Szkoły Śpiewu Stanisława Bursy w Krakowie z lat 1908–1945. Rkps 7452 III, Kopiał listów muzyka i kompozytora Stanisława Bursy, z lat 1895–1932, t. 1–3. Rkps 7524 III, Materiały do biografii, korespondencja i kopie listów muzyka-pedagoga i kompozytora Stanisława Bursy, z lat 1895–1947, t. 1. Rkps 7525 III, Korespondencja i kopie listów Stanisława Bursy z lat 1895–1947, t. 2. Rkps 7526 III, Korespondencja i kopie listów Stanisława Bursy z lat 1895–1947, t. 3. Rkps 7527 III, Korespondencja i kopie listów Stanisława Bursy z lat 1895–1947, t. 4. Rkps 7528 III, Korespondencja i kopie listów Stanisława Bursy z lat 1895–1947, t. 5. Rkps 7529 III, Korespondencja i kopie listów Stanisława Bursy z lat 1895–1947, t. 6. Rkps 7530 III, Korespondencja i kopie listów Stanisława Bursy z lat 1895–1947, t. 7. Rkps 7331 III, Korespondencja i kopie listów Stanisława Bursy z lat 1895–1947, t. 8. Rkps 7332 III, Korespondencja i kopie listów Stanisława Bursy z lat 1895–1947, t. 9. Rkps 7333 III, Korespondencja i kopie listów Stanisława Bursy z lat 1895–1947, t. 10. Rkps 7334 III, Korespondencja i kopie listów Stanisława Bursy z lat 1895–1947, t. 11.
Bogurodzica. Starożytna pieśń polska na chór mieszany z towarzyszeniem organów, zharmonizował Stanisław Bursa, ozdobił Jan Bukowski, Kraków 1910, Nakładem Krakowskiego Związku Okręgowego Towarzystwa Szkoły Ludowej.
Krakowska Księga Adresowa. Wielki Kraków 1908, R. 4, red. J. Knapik, Kraków 1907.
Lutnia. Pierwszy wybór kwartetów męskich, polskich i obcych kompozytorów zebrał Piotr Maszyński, z. 5, Warszawa [1905], Gebethner i Wolff, z. 6, Warszawa 1905.
Pamiętnik wzniesienia i odsłonięcia pomników Tadeusza Kościuszki i Kazimierza Pułaskiego tudzież połączonego z tą uroczystością Pierwszego Kongresu Narodowego Polskiego w Waszyngtonie, D.C. stolicy Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej w maju 1910 roku, oprac. R. Piątkowski, Chicago 1911.
Pieśń uroczysta. Wykonana przy odsłonięciu pomników: Tadeusza Kościuszki i Kazimierza Pułaskiego w Waszyngtonie, dnia 11-go Maja 1911 r. Słowa Kazimierza Lubeckiego. Muzyka Stanisława Bursy, Kraków 1929, nakładem kompozytora [litografia K. Rogalski], główny skład w Księgarni A. Piwarskiego i Sp.
Rocznik Sokoli. Kalendarz na rok 1898 wydany staraniem E. Cenara i A. Walleka, R. 4, Lwów 1898.
Rocznik Sokoli. Kalendarz na rok 1899 wydany staraniem E. Cenara i A. Walleka, R. 5, Lwów 1899.
Sprawozdanie Wydziału Koła Literacko-Artystycznego we Lwowie przedłożone Walnemu Zgromadzeniu za rok 1897/8, Lwów 1898.
Sprawozdanie z czynności Wydziału Towarzystwa Gimnastycznego ,,Sokół” w Rzeszowie za rok 1901, Rzeszów 1902.
Sprawozdanie z czynności Wydziału Towarzystwa Gimnastycznego ,,Sokół” w Rzeszowie za rok 1902, Rzeszów 1903.
Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem na rok 1897, Lwów 1897.
Szematyzm […] na rok 1898, Lwów 1898.
Szematyzm […] na rok 1899, Lwów 1899.
Szematyzm […] na rok 1900, Lwów 1900.
Szematyzm […] na rok 1901, Lwów 1901.
Szematyzm […] na rok 1904, Lwów 1904.
Szematyzm […] na rok 1905, Lwów 1905.
Szematyzm […] na rok 1906, Lwów 1906.
Szematyzm […] na rok 1910, Lwów 1910.
Szematyzm […] na rok 1914, Lwów 1914.
Zechenter W., Wspomnienie o St. Bursie, ,,Słowo Powszechne” 1968, nr 178, s. 5.
,,Czas” 1908, nr 237.
,,Dziennik Polski” 1901, nr 87.
,,Gazeta Narodowa” 1910, nr 162.
,,Gazeta Sanocka” 1906, nr 131.
,,Głos Rzeszowski” 1901, nr 12–13, nr 23, nr 45, nr 47; 1902, nr 8, nr 18, nr 22, nr 46, nr 50, nr 52; 1903, nr 9, nr 11, nr 19; 1908, nr 40; 1909, nr 4, nr 16; 1910, nr 31; 1912, nr 52.
,,Kurier Poznański” 1908, nr 64.
,,Kurjer” 1909, nr 113.
,,Nowości Ilustrowane” 1908, nr 52.
,,Praca” (Poznań) 1908, nr 12–13, nr 24; 1911, nr 18.
,,Przegląd Polityczny, Społeczny i Literacki” 1901, nr 68.
,,Przewodnik Gimnastyczny «Sokół»” 1896, nr 7, nr 10, nr 13; 1897, nr 1.
,,Rocznik Naukowo-Literacko-Artystyczny (encyklopedyczny) na rok 1905”, red. W. Okręt, Warszawa 1905.
,,Rozwój” 1910, nr 282.
,,Słowo Polskie” 1901, nr 146 .
,,Śpiewak” 1947, nr 7/8.
,,Świat” [Warszawa] 1911, nr 17.
,,Wiadomości Artystyczne” 1898, nr 8.
Błaszczyk L.T., Dyrygenci polscy i obcy w Polsce działający w XIX i XX wieku, Kraków 1964.
Boehm J., Powiązania z krajem i rozwój artystyczny Feliksa Nowowiejskiego w latach 1905–1909. (W świetle korespondencji Feliksa i Rudolfa Nowowiejskich ze Stanisławem Bursą), ,,Rocznik Olsztyński” 1970, t. 9, s. 113–161.
Bursa S., Jan Ignacy Paderewski. Notatka biograficzna, ,,Wiadomości Artystyczne” 1901, R. 5 (2 półrocze), nr 5, s. 59–62.
Dulisz I., Kilka uwag o życiu i twórczości Rudolfa Nowowiejskiego [w:] Edukacja i uczestnictwo w kulturze muzycznej, red. K.D. Szatrawski, Barczewo 2011, s. 55–65.
Encyklopedia muzyki, red. A. Chodkowski, Warszawa 1995.
Fink K., Działalność Stanisława Bursy w Rzeszowie w pierwszych latach XX wieku, ,,Kamerton” 2015, nr 59, s. 107–117.
Fink K., Kobiety-artystki, właścicielki szkół muzycznych we Lwowie w dobie autonomii galicyjskiej [w:] Kobieta niepoznana na przestrzeni dziejów, red. A. Obara-Pawłowska, A. Miączewska, D. Wróbel, Lublin 2017, s. 289–304.
Fink K., Muzyczna działalność Stanisława Bursy we Lwowie w latach 1888–1901 w świetle jego korespondencji [w:] Życie prywatne Polaków w XIX wieku, t. 9: Kariera w optyce prywatności, red. J. Kita, M. Korybut-Marciniak, Łódź–Olsztyn 2020 (w druku).
Fink K., Szkolnictwo muzyczne we Lwowie w okresie międzywojennym (1918–1939), ,,Molod’ì rinok. Ŝomìsâčnij naukovo-pedagogìčnij žurnal”, Drohobycz 2017, nr 4 (147), s. 47–52.
Hoff J., W kręgu teatru, literatury i muzyki [w:] Dzieje Rzeszowa, t. 2, red. F. Kiryk, Rzeszów 1998, s. 401–433.
Iwanicka-Nijakowska A., Bursa, Stanisław Władysław [w:] Kompozytorzy polscy 1918–2000, red. M. Podhajski, t. 2: Biogramy, Gdańsk–Warszawa 2005, s. 147–148.
Jachimecki Z., Twórczość chóralna i liryczna współczesnych kompozytorów polskich [w:] Księga Pamiątkowa VI Ogólnośląskiego Zjazdu Śpiewaków i Śląskich Uroczystości Moniuszkowskich w Katowicach w czerwcu 1930 r., red. S.M. Stoiński, Katowice 1930, s. 81–159.
Janczewska-Sołomko K., Rożniatowska B., Muzycy pedagodzy urodzeni do 1871 roku w kulturze polskiej. Leksykon, Warszawa 2018.
Makowski S., Egzegeza ,,Bogurodzicy” i jej grunwaldzka edycja. (List Aleksandra Brücknera i ,,Pro memoria” Stanisława Bursy), ,,Przegląd Humanistyczny” 1990, t. 34, nr 10, s. 125–129.
Mała encyklopedii muzyki, red. S. Śledziński, Warszawa 1981.
Mazepa L., Mazepa T., Šláh do Muzičnoi Akademii u L’vovi, t. 1, L’viv 2003.
Płonka M., Rozwój towarzystw ubezpieczeń wzajemnych w Polsce, ,,Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie” 2011, nr 848, s. 5–17.
Przemecka M., Krakowskim szlakiem Jana Matejki, Kraków 1985.
Przybylski T., Bursa Stanisław Władysław [w:] Encyklopedia muzyczna PWM, część biograficzna, red. E. Dziębowska, t. 1: ab, Kraków 1979, s. 463.
Przybylski T., Lech Karol Bursa [w:] Encyklopedia muzyczna PWM, część biograficzna, red. E. Dziębowska, t. 1: ab, Kraków 1979, s. 463.
Przybylski T., Noty biograficzne [w:] Kraków muzyczny 1918–1939, red. M. Drobner, T. Przybylski, Kraków 1980, s. 237–284.
Reiss J., Almanach muzyczny Krakowa 1780–1914, t. 2, Kraków 1939.
Reiss J., Bursa Stanisław [w:] Słownik muzyków polskich, t. 1, red. J. Chomiński, Kraków 1964, s. 59.
Szymczak-Hoff J., Życie towarzyskie i kulturalne Rzeszowa w dobie autonomii Galicji, Rzeszów 1993.
Woźna-Stankiewicz M., Muzykolog Józef Reiss – prelegent perfekcyjny, ,,Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. Sectio L, Artes. Vol. XI, 2 (2013), s. 49–81.
Woźna-Stankiewicz M., Upowszechnianie wiedzy o Chopinie w Krakowie i na prowincji w pierwszym trzydziestoleciu XX wieku, ,,Musica Galiciana”, t. 13, red. G. Oliwa, Rzeszów 2012, s. 161–192.
Woźna-Stankiewicz M., Wykłady z historii muzyki w ramach Powszechnych Wykładów Uniwersyteckich w latach 1904–1939 [w:] Almanach muzykologii krakowskiej 1911–2011, [red. M. Woźna-Stankiewicz, Z. Dobrzańska-Fabiańska, A. Sitarz], Kraków 2016, s. 128–165.
Życzkowski J., Gaudeamus igitur… Dzieje Krakowskiego Chóru Akademickiego, ostatni rozdział napisał, całość oprac. i przypisami opatrzył S. Has, Kraków 1977.
Downloads
Veröffentlicht
Zitationsvorschlag
Ausgabe
Rubrik
Lizenz
Copyright (c) 2020 Galicja. Studia i materiały
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Keine Bearbeitungen 4.0 International.
