Spuścizna intelektualna galicyjskich profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego w twórczości Adama Heydla
DOI:
https://doi.org/10.15584/galisim.2019.5.19Schlagworte:
Adam Heydel, liberalizm, Galicja, Kraków, Uniwersytet Jagielloński, szkoł austriackaAbstract
W artykule dokonano analizy twórczości Adama Heydla, polskiego ekonomisty czasu niepodległościowego przełomu. Głosił on postulaty liberalizmu gospodarczego, lecz oparł się pokusie radykalizacji sprowadzającej się do dogmatycznego zamykania w leseferystycznej wersji liberalizmu. Tezą główną artykułu jest stwierdzenie, że Adam Heydel mógł stworzyć odrębną koncepcję liberalną, zwaną przez niego liberalizmem racjonalnym, dzięki wpływowi, jaki miała na jego rozwój intelektualny myśl profesorów galicyjskich Uniwersytetu Jagiellońskiego i środowiska krakowskich intelektualistów końca epoki rozbiorowej. Szczególną rolę odegrali w przypadku Adama Heydla tej klasy myśliciele, co: Julian Dunajewski, Michał Bobrzyński oraz Włodzimierz Czerkawski. Nie przypadkiem też było, że z tą duchową, galicyjską spuścizną intelektualną Adamowi Heydlowi dane było zapoznać się pod okiem swojego mentora Adama Krzyżanowskiego. Był on pomostem, jego twórczość łączyła tradycję galicyjskiej szkoły ekonomicznej z problematyką związaną z uzyskaniem niepodległego bytu państwowego. Dzięki temu Adam Heydel nie tylko był odporny na intelektualne oczarowanie prymitywnym leseferyzmem, ale też dostrzegał z ostrością potrzebę szerszego spojrzenia na sprawy gospodarcze, a mianowicie w pespektywie społeczno-narodowo-kulturowej. W ten sposób w Polsce, która świeżo zdobyła niepodległość, powstała oryginalna, reprezentująca wysoki poziom, myśl ekonomiczna warta przypomnienia. Jest to ważne szczególnie obecnie, gdy leseferystyczna wersja liberalizmu zwana neoliberalizmem poczyniła tyle szkód i przyczyniła się do zubożenia perspektywy prowadzonej nad życiem gospodarczym refleksji, a część młodzieży pozostaje pod urokiem libertarian.
Downloads
Literaturhinweise
Bobrzyński M., Szkice i studia historyczne, Kraków 1922.
Heidegger M., List o „humanizmie” [w:] M. Heidegger, Budować, mieszkać, myśleć, Warszawa 1977.
Heydel A., Czy i jak wprowadzić liberalizm ekonomiczny? [w:] tegoż, Dzieła zebrane, t. II, Warszawa 2012.
Heydel A., Gospodarcze granice liberalizmu i etatyzmu, „Przegląd Współczesny” 1929, nr 82 [toż w:] tegoż, Dzieła zebrane, t. I, Warszawa 2012.
Heydel A., Polityka i etyka [w:] tegoż, Dzieła zebrane, t. II, Warszawa 2012.
Heydel A., Stosunek państwa do przedsiębiorstwa prywatnego [w:] tegoż, Dzieła zebrane, t. I, Warszawa 2012.
Heydel A., Świadomość narodowa i przyszłość narodu polskiego [w:] tegoż, Dzieła zebrane, t. II, Warszawa 2012.
Hockuba Z., Między ekonomią i sztuką – o życiu i twórczości Adama Heydla [w:] A. Heydel, Dzieła zebrane, Warszawa 2012.
Krzyżanowski A., Założenia ekonomiki, Kraków 1919.
Paryna W., Adam Heydel: polski „Austriak” w metodologicznym boju [w:] M. Machaj, Pod prąd głównego nurtu ekonomii, Warszawa 2011.
Taylor E., Twórczość naukowa Adama Krzyżanowskiego, „Ruch Prawniczy i Ekonomiczny” 1958, z. 3.
Zabieglik S., Adam Smith, Warszawa 2003.
Zweig F., Liberalizm polskiej myśli ekonomicznej, Kraków 1937.
Downloads
Veröffentlicht
Zitationsvorschlag
Ausgabe
Rubrik
Lizenz
Copyright (c) 2019 Galicja. Studia i materiały
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Nicht-kommerziell - Keine Bearbeitungen 4.0 International.