Polska diaspora na Syberii na łamach prasy syberyjskiej w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku
DOI:
https://doi.org/10.15584/johass.2025.3.2Słowa kluczowe:
Syberia, prasa, diaspora polska, adaptacja, życie codzienneAbstrakt
W XIX wieku na terenach azjatyckich Cesarstwa Rosyjskiego, a szczególnie na Syberii, formowała się diaspory polska. Na przełomie XIX i XX wieku rozpoczął się dynamiczny rozwój społeczności polskiej na Syberii. Polacy stali się zauważalną częścią syberyjskiego społeczeństwa na równi z Rosjanami, rdzennymi ludami, Żydami i Niemcami. Stosunek do Polaków można zaobserwować na podstawie publikacji prasowych w lokalnych periodykach II połowy XIX i początku XX wieku. Jeżeli w latach 80. XIX wieku takich publikacji było niewiele, to w latach 1890–1914 ich liczba znacznie wzrosła. Przełomowym momentem dla diaspory polskiej na Syberii były lata 1918–1919. Wynikało to z uzyskania przez Polskę niepodległości i repatriacji Polaków do ojczyzny.
Downloads
Bibliografia
„Golos Tomska” („Голос Томска”) 1908, nr 10 z 12.01; nr 97 z 4.05.
„Minusinskiy Kray” („Минусинский Край”) 1919, nr 14 z 8.06; nr 15 z 20.06; nr 16
z 8.07; nr 17 z 19.07; nr 18 z 22.07, nr 20 z 1.08; nr 21, z 17.08.
„Russkaya Starina” („Русская Старина”) 1886, t. 52, nr 12; 1889, t. 62, nr 5.
„Sibirskaya Gazeta” („Сибирская Газета”) 1883, nr 12 z 20.03.
„Sibirskaya Mysl'” („Сибирская Мысль”) 1907, nr 84 z 7.02.
„Sibirskaya Zhizn'” („Сибирская Жизнь”) 1898, nr 145 z 10.07; 1902, nr 24 z 29.01.
„Sibirskiy Listok” („Сибирский Листок”) 1891, nr 3 z 18.01; nr 19 z 5.04.1891.
„Sibirskiy Vestnik” („Сибирский Вестник”) 1895, nr 12 (dodatek) z 27.01; nr 13 z 29.01.
„Sibir`” („Сибирь”) 1883, nr 31 z 3.07; nr 48 z 1.09.
„Tomskiy Listok” („Томский Листок”) 1897, nr 66 z 22.03; nr 86 z 24.04, nr 50 z 4.03; 1902, nr 24 z 29.01.
„Tomskiye Gubernskiye Vedomosti” („Томские Губернские Ведомости”) 1881, nr 5 z 31.01; 1883, nr 13 z 31.03; nr 17 z 5.05.
„Trud” („Труд”), 1918, nr 11 z 3.07; nr 12 z 18.07; nr 14 z 14.08; nr 15 z 22.08; nr 16 z 27.08; nr 17 z 4.09, s. 4; nr 20 z 9.11; 1919, nr 2 (159) z 14.01.
„Yeniseyskiye Gubernskiye Vedomosti” („Енисейские Губернские Ведомости”) 1891, nr 14 z 6.04; 1891, nr 19 z 11.05.
„Yeniseyskiye Yeparkhial'nyye Vedomosti” („Енисейские Епархиальные Ведомости”) 1886, 1895, 1896, 1897, 1899, 1900,1901, 1903, 1904, 1905.
Zapiski Imperatorskoy Akademii Nauk („Записки Императорской Академии Наук”) 1887, t. 55.
Brus A., Kaczyńska E., Śliwowska W., 1992, Zesłanie i katorga na Syberii w dziejach Polaków 1815–1914, Warszawa.
Chudnovskiy S.L., 1934, Iz dal'nikh let. Vospominaniya, Moskva.
Fiel S., 1999, Na syberyjskim trakcie. Polacy w Kraju Tiumeńskim, Warszawa.
Krasnov. V.G., 2000, Kolchak, I zhizn', i smert' za Rossiyu: V 2 kn., Moskva.
Kruzhalina A.A., 2010, Natsional'nyy vopros v Rossii v podderzhku russkoy demokraticheskoy mysli XIX veka [w:] Materialy Vserossiyskoy nauchnoy konferentsii, posvyashchennoy 200-letiyu so dnya rozhdeniya general-gubernatora Vostochnoy Sibiri N. N. Murav'yeva-Amurskogo, Irkuck.
Kruzhalina A.A., 2013, Natsional'nyy vopros v obshchestvennom mnenii sibiryakov vtoroy poloviny XIX veka (po materialam periodicheskoy pechati), Avtoreferat dissertatsii na issledovaniye uchenoy stepeni kandidata istoricheskikh nauk, Irkuck.
Kruzhalina A.A., 2013a, Yevreyskiy vopros» po materialam sibirskikh gazet vtoroy poloviny XIX veka, „Izvestiya Irkutskogo gosudarstvennogo sluzhashchego universiteta”, Seriya „Politologiya. Religiovedeniye”, nr 2.
Kruzhalina A.A. 2013b, Pol'skiy vopros v diskussiyakh rossiyskoy obshchestvennosti XIX veka, „Vestnik BGU”, Ser. Istoriya, nr 1.
Kuszejko J., 1993, Książka polska w Rosji na przełomie XIX i XX wieku, Warszawa.
Leończyk S., 2013, Życie po 1863 roku. Syberyjskie losy Narcyza Wojciechowskiego [w:] Dziedzictwo powstania styczniowego. Pamięć, historiografia, myśl polityczna, red. A. Kulecka, Warszawa.
Leończyk S., 2021, Mniejszość polska w Federacji Rosyjskiej. Uwarunkowania, stan aktualny i perspektywy, Lublin.
Marks M., 2021, Zapiski starca, przekład pod kierunkiem A. Jaskólskiego: M. Bienias, M. Kołakowski, M. Miętek, M. Wąsowski, M. Wróbel, red. P. Głuszkowski, A. Jaskólski, S. Leończyk, Warszawa.
Najdus W., 1967, Polacy w rewolucji 1917 roku, Warszawa.
Nikolayev V.I., 1928, Sibirskaya periodika i politicheskaya ssylka, „Katorga i Zsyłka”, nr 4 (41), Moskwa.
Nowiński F., 1995, Polacy na Syberii Wschodniej. Zesłańcy polityczni w okresie międzypowstaniowym, Gdańsk.
Paszkowski L., 1962, Polacy w Australii i Oceanii 1790–1940, Londyn.
Sukhova N.G, 1964, Fiziko-geograficheskiye issledovaniya Vostochnoy Sibiri v XIX veke, Moskva.
Ślisz A., 1968, Prasa polska w Rosji w dobie wojny i rewolucji (1915–1919), Warszawa.
Wiśniewski J., 2019, Liczebność Polaków we Wschodniej Rosji i na Syberii w latach 1914–1918. Zarys problematyki [w:] Polacy na Syberii od XIX do XXI wieku, red. S. Leończyk, Warszawa.
Yermolinskiy L.L., 1985, Sibirskiye gazety 70–80-kh XIX v., Irkutsk.
Zesłańcy postyczniowi na Syberii Zachodniej w opinii rosyjskiej administracji i ludności syberyjskiej, cz. 2: Pamiętniki, listy, publicystyka. Początki rosyjskich badań nad losami polskich zesłańców postyczniowych na Syberii, wybór i opracowanie W. Caban, K. Latawiec, J. Legieć, T. Mosunowa, red. J. Legieć, Kielce 2019.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
