Oddziaływanie środków masowego przekazu i globalizacji na gospodarkę światową – wybrane aspekty
DOI:
https://doi.org/10.15584/nsawg.2024.4.4Słowa kluczowe:
środki masowego przekazu, gospodarka globalna, globalizacjaAbstrakt
Proces globalizacji, a więc proces spajania gospodarek, dokonuje się pod wpływem różnych czynników o charakterze kulturowym, politycznym, ale także jest napędzany przez szereg czynników o wymiarze technologicznym. Postęp technologiczny sprawił bowiem, że możliwe jest obserwowanie i uczestniczenie w wydarzeniach na całym świecie, niezależnie od miejsca, w którym się aktualnie znajdujemy. Środki masowego przekazu odrywają istotną rolę w rozwoju gospodarczym w skali globalnej. Globalizacja przyczyniła się do rozwoju środków masowego przekazu (i odwrotnie) oraz spowodowała określone skutki w rozwoju mediów społecznościowych wspieranych i stymulowanych przez nowe platformy technologiczne. Podstawowym i decydującym czynnikiem w procesie globalizacji jest swobodny przepływ kapitału, prowadzący do wzrostu złożoności powiązań handlowych, kapitałowych i organizacyjnych podmiotów gospodarczych. Celem artykułu jest przybliżenie procesu oddziaływania środków masowego przekazu (przede wszystkim Internetu) na gospodarkę światową. Główną cechą wpływu, jaki niosą ze sobą nowe media, jest ich dynamizm w rozprzestrzenianiu się informacji, stanowiących często filar podejmowanych działań w skali globalnej. Autorzy niniejszego opracowania podjęli próbę ukazania wpływu środków masowego przekazu z perspektywy zagadnień z zakresu elementów ekonomii behawioralnej, ponieważ spróbowano przedstawić proces mediatyzacji współczesnego życia społecznego i gospodarczego. Dzięki metodzie desk research i przeglądowi literatury przedmiotu podjęto próbę zrealizowania założonego celu badań.
Bibliografia
Abbate, S. (2023). Pandemic and Desacralization: the New Political Order Founded on the Bare Life. Scientia et Fides, 11(1), 105–120. DOI: 10.12775/SetF.2023.012.
Ahmad, M., Dai, J., Mehmood, U., Houran, M. (2023). Renewable energy transition, resource richness, economic growth, and environmental quality: Assessing the role of financial globalization. Renewable Energy, 216, 119000. DOI: 10.1016/j. renene.2023.119000.
Alkhars, M., Miah, F., Qudrat-Ullah, H., Kayal, A. (2020). A Systematic Review of the Relationship Between Energy Consumption and Economic Growth in GCC Countries. Sustainability, 12, 3845. DOI: 10.3390/su12093845.
Al-Qaysi, N., Mohamad-Nordin, N., Al-Emran, M. (2020). A Systematic Review of Social Media Acceptance from the Perspective of Educational and Information Systems Theories and Models. Journal of Educational Computing Research, 57(8), 2085– 2109. DOI: 10.1177/0735633118817879.
Altschull, J.H. (1984). Agents of Power: The Role of the News Media in Human Affairs. New York: Longman.
Altschull, J.H. (1994). Agents of Power: The Media and Public Policy. London: Pearson.
A New Paradigm for Business of Data, Briefing Paper, July 2020. Pobrane z: WEF_New_Paradigm_for_Business_of_Data_Report_2020.pdf (weforum.org) (2024.10.13).
Anwar, A., Malik, M., Raees, V., Anwar, A. (2020). Role of Mass Media and Public Health Communications in the COVID-19 Pandemic. Cureus, 12(9), e10453. DOI: 10.7759/ cureus.10453.
Arend, R. (2013). The business model: Present and future – beyond a skeumorph. Strategic Organisation, 11(4), 390–402. DOI: 10.1177/1476127013499636.
Arnold, M., Goldschmitt, M., Rigotti, T. (2023). Dealing with information overload: a comprehensive review. Frontiers in Psychology, 14, 1–28. DOI: 10.3389/ fpsyg.2023.1122200.
Ausat, A.M.A. (2023). The Role of Social Media in Shaping Public Opinion and Its Influence on Economic Decisions. Technology and Society Perspectives (TACIT), 1(1), 35–44. DOI: 10.61100/tacit.v1i1.37.
Bermes, A. (2021). Information overload and fake news sharing: A transactional stress perspective exploring the mitigating role of consumers’ resilience during COVID-19. Journal of Retailing and Consumer Services, 61, 102555. DOI: 10.1016/j.jretconser.2021.102555.
Bettiza, G., Bolton, D., Lewis, D. (2023). Civilizationism and the Ideological Contestation of the Liberal International Order. International Studies Review, 25(2), viad006. DOI: 10.1093/isr/viad006.
Bogusz, M., Jakóbowski, J. (2019). Komunistyczna partia Chin i jej państwo. Konserwatywny zwrot Xi Jinpinga. Warszawa: Ośrodek Studiów Wschodnich im. Marka Karpia.
Bohner, G., Wanke, M. (2004). Postawy i zmiana postaw. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Boumans, D., Müller, H., Sauer, S. (2023). How media content influences economic expectations: Evidence from a global expert survey. Journal of Forecasting, Wiley, 42(6), 1295–1308. DOI: 10.1002/for.2961.
Briggs, A., Burke, P. (2010). Społeczna historia mediów. Od Gutenberga do Internetu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Brozović, D. (2023). Societal collapse: A literature review. Futures, 145, 103075. DOI: 10.1016/j.futures.2022.103075.
Buczek, K. (2021). Realizacja strategii zorientowania na klienta w działaniach firm w mediach społecznościowych. Zarządzanie Innowacyjne w Gospodarce i Biznesie, 2(33), 71–84. DOI: 10.25312/2391-5129.33/2021_06kb.
Budnikowski, A. (2000). Zagrożenia związane z globalizacją i możliwości ich pokonywania. Zeszyty Naukowe, Szkoła Główna Handlowa, Kolegium Gospodarki Światowej, 9, 17–26.
Capineri, C., Leinbach, T. (2004). Globalization, e‐economy and trade. Transport Reviews, 24(6), 645–663. DOI: 10.1080/0144164042000292443.
Coker, W. (2023). Beyond technophilia: A critique of media globalization. Cogent Arts & Humanities, 10(1), 1–8. DOI: 10.1080/23311983.2023.2224602.
Dam, A., Frenken, K. (2020). Variety, Complexity and Economic Development. Research Policy 51(8), 103949. DOI: 10.1016/j.respol.2020.103949.
Davenport, T.H., Glaser, J. (2002). Just-in-time delivery comes to knowledge management. Harvard Business Review, 80(7), 107–11, 126.
Datareportal.com. (2020). Digital 2020 Poland. Pobrane z: https://datareportal.com/reports/digital-2020-poland (2024.10.10).
Dobek-Ostrowska, B. (2004). Media masowe i aktorzy polityczni w świetle studiów nad komunikowaniem politycznym. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Dosemagen, S. (2016). How social media is shaking up healthcare. World Economic Forum, Davos, Switzerland.
Duflo, E., Banerjee, A.V. (2022). Nowe rozwiązania globalnych problemów. Good economics. Warszawa: Wydawnictwo Agora.
Ebo, S. (2022). Globalization and Social Media: Impacts of Facebook on the Contemporary Order. International Journal of Research and Innovation in Social Science (IJRISS), VI(VIII), 1–6.
Ergashev, I., Farxodjonova, N. (2020). Integration of National Culture in the Process of Globalization. Journal of Critical Reviews, 7(2), 477–479. DOI: 10.31838/ jcr.07.02.90.
Fan, M., Huang, Y., Qalati, S.A., Shah Syed, M.M., Ostic, D., Pu, Z. (2021). Effects of Information Overload, Communication Overload, and Inequality on Digital Distrust: A Cyber-Violence Behavior Mechanism. Frontiers in Psychology, 12, 1–11. DOI: 10.3389/fpsyg.2021.643981.
Fatima, N., Yanting, Z., Guohua, N. (2023). Interrelationship among environmental policy stringency, financial globalization in OECD countries, and CO2 emission with the role of technological innovation and financial development. Environmental Science and Pollution Research, 30, 34085–34100. DOI: 10.1007/s11356-022-24392-9.
Frymus, M. (2015). Wpływ globalizacji gospodarki światowej na międzynarodową sprawozdawczość finansową. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 873, Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 77, 41–51. DOI: 10.18276/frfu.2015.77-04.
Gabrych, P. (2022). Adaptacja komunikacji marketingowej w związku z sytuacją pandemiczną w 2020 roku na przykładzie sieci sklepów Empik. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Nowe Media i Technologie w Komunikacji Marketingowej – wyzwania w dobie pandemii, 104–114.
Gagulina, N., Zhulega, I., Samoylov, A. (2020). Globalization and localization: The formation of the technology innovative development. SHS Web of Conferences, 74, 1–9. DOI: 10.1051/shsconf/20207402005.
Goban-Klas, T. (2001). Zarys historii i rozwoju mediów. Od malowideł sakralnych do multimediów. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie.
Goban-Klas, T. (2005). Społeczeństwo medialne. Warszawa: WSIP.
Goban-Klas, T. (2008a). Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Goban-Klas, T. (2008b). Nauka o mediach i komunikacji społecznej jako nowa dyscyplina nauk humanistycznych. Studia Medioznawcze, 2(33), 1–9.
Gordon, R. (2016). The Rise and Fall of American Growth. Princeton: Princeton University Press.
Guo, E. (2016). Five ways social media is changing ‘business as usual’ for governments. World Economic Forum, Davos, Switzerland.
Hannan, A., Hussain, A., Tab, M. (2023). Towards a more general theory of blockchain technology adoption – Investigating the role of mass media, social media and technophilia. Technology in Society, 73, 102225. DOI: 10.1016/j.techsoc.2023.102225.
Hase, V., Boczek, K., Scharkow, M. (2023). Adapting to Affordances and Audiences? A Cross-Platform, Multi-Modal Analysis of the Platformization of News on Face¬book, Instagram, TikTok, and Twitter. Digital Journalism, 11(8), 1499–1520. DOI: 10.1080/21670811.2022.2128389.
Hoekman, B.M., Mavroidis, P.C., Nelson, D.R. (2023). Geopolitical competition, globalisation and WTO reform. The World Economy, 46, 1163–1188. DOI: 10.1111/ twec.13406.
Hongcharu, B. (2024). The changing roles of mass media amidst the growth of the digital media. Cogent Social Sciences, 10(1), 2297721. DOI: 10.1080/23311886.2023.2297721.
Janc, K., Jurkowski, W. (2020). Media społecznościowe w czasie pandemii – przykład profili wrocławskich rad osiedla na Facebooku. Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna, 51, 9–24. DOI: 10.14746/rrpr.2020.51.03.
Jenkins, H. (2006). Kultura konwergencji: zderzenie starych i nowych mediów, tłum. M. Bernatowicz, M. Filiciak. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Jiang, Y., Li, X., Luo, H., Yin, S., Kaynak, O. (2022). Quo vadis artificial intelligence? Discover Artificial Intelligence, 2(1), 1–19. DOI: 10.1007/s44163-022-00022-8.
Kaplan, A.M., Haelein, M. (2010). Users of the world, unite! The challenges and opportunities of social media. Business Horizons, 53(1), 59–68. DOI: 10.1016/j.bushor. 2009.09.003.
Katz, E., Lazarsfeld, P.F. (2009). Personal Influence, the Part Played by People in the Flow of Mass Communications, with a new introduction by Elihu Katz and a foreword by Elmo Roper. New Brunswick London: Routledge.
Kaynak, O. (2021). The golden age of Artificial Intelligence. Discover Artificial Intelligence 1(1), 1–7. DOI: 10.1007/s44163-021-00009-x.
Kęsy, M. (2017). Przemiany cywilizacyjne i kulturowe społeczeństwa informacyjnego. Edukacja – Technika – Informatyka, 2(20), 248–255.
Kicior, B. (2018). Po co nam media – po co my mediom? Funkcje i oddziaływanie mediów masowych w społeczeństwie. Konteksty Społeczne, Social Contexts, 1(11), 55–63.
Kim, J.H. (2021). 6G and Internet of Things: a survey. Journal of Management Analytics, 8(2), 316–332. DOI: 10.1080/23270012.2021.1882350.
Klincewicz, K. (red.). (2016). Zarządzanie, organizacje i organizowanie – przegląd perspektyw teoretycznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego.
Kłoskowska, A. (1959). Modele społeczne i kultura masowa. Przegląd Socjologiczny, 13(2), 46–71.
Kolesnichenko, S. (2023). Communications Revolution: from Civilizational Phenomenon to Science Communication Perspectives. Studia Warmińskie, 60, 71–82. DOI: 10.31648/sw.9564.
Kołakowski, L. (2005). Obecność mitu. Warszawa: Prószyński i S-ka.
Koos, S. (2022). Digital Globalization and Law. Lex Scienta Law Review, 6(1), 33–68. DOI: 10.15294/lesrev.v6i1.55092.
Kosowski, B., Luzar, A. (2020). Social Media as a Source of Information and Misinformation on the Example of the Notre Dame Fire. Safety & Fire Technology, 56(2), 6–20.
Kozłowska, A. (2006). Oddziaływanie mass mediów. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
Lee, F. (2018). Changing Political Economy of the Hong Kong Media. Open Edition Journals, 3, 9–18. DOI: 10.4000/chinaperspectives.8009.
Mahdi, M.N., Ahmad, A.R., Ismail, R., Natiq, H., Mohammed, M.A. (2020). Solution for Information Overload Using Faceted Search – A Review. IEEE Access, 8, 119554–119585. DOI: 10.1109/ACCESS.2020.3005536.
Matwiejczyk, A. (2020). Media społecznościowe jako narzędzie marketingu internetowego na przykładzie Netflixa. Akademia Zarządzania, 4(2), 170–186.
Mayer-Foulkes, D., Hafner, K. (2023). The economy is not flat: the technology gradient in the mass market economy. Global Economy Journal, 23(01n04), 2350011, 1–44. DOI: 10.1142/S2194565923500112.
McLuhan, H.M. (1962). The Gutenberg Galaxy: The Making of Typographic Man. Toronto: University of Toronto Press, Canada.
McQuail, D. (2020). Teoria komunikowania masowego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mearsheimer, J. (2021). The inevitable rivalry: America, China, and the tragedy of great-power politics. Foreign Affairs, 100(6), 48–58.
Mirrlees, T. (2023). Ten Postulates of a Media Imperialism Framework: For Critical Research on China’s Media Power and Influence in the Global South. Global Media and China, 9(4), 1–19. DOI: 10.1177/20594364231195934.
Moczulski, L. (2010). Geopolityka. Potęga w czasie i przestrzeni. Warszawa: Wydawnictwo Bellona.
Mohammed, M., Sha’aban, A., Jatau, A.I., Yunusa, I., Isa, A.M., Wada, A.S., Obamiro, K., Zainal, H., Ibrahim, B. (2022). Assessment of COVID-19 Information Overload Among the General Public. Journal of Racial and Ethnic Health Disparities, 9(1), 184–192. DOI: 10.1007/s40615-020-00942-0.
Mokyr, J. (2016). Boom vs. Doom: Debating the Future of the US Economy. Chicago: Chicago Council of Global Affairs.
Morris, M., Schindehutte, M., Allen, J. (2005). The entrepreneur’s business model: toward a unified perspective. Journal of Business Research, 58, 726–735. DOI: 10.1016/j. jbusres.2003.11.001.
Muhammed, T.S., Mathew, S.K. (2022). The disaster of misinformation: a review of research in social media. International Journal of Data Science and Analytics, 13, 271– 285. DOI: 10.1007/s41060-022-00311-6.
Müller, H. (2023). Here, There and Everywhere: Economic Globalization and National Media. Challenging Economic Journalism, 2023, 143–178. DOI: 10.1007/978-3- 031-31030-0_6.
Number of Daily Active Internet Users from October 2016 to December 2022. Pobrane z: Statista.com, https://www.statista.com/statistics (2024.10.10).
Nykiel, M. (2020). Social media w Polsce i na świecie – najnowsze dane. Pobrane z: https://socialpress.pl/2020/02/social-media-w-polsce-i-na-swiecie-najnowsze-dane (2024.10.10).
Owen, T. (2016). What can governments learn from digital disruptors. World Economic Forum, Davos, Switzerland.
Pariser, E. (2011). The Filter Bubble: How the New Personalized Web Is Changing What We Read and How We Think. New York: Penguin Books.
Petrunenko, I., Kozlovskyi, S., Bolhov, V., Akhnovska, I., Lavrov, R., Bolgarova, N. (2022). Civilizational Cycles and Economic Development in the Context of Technological Transitions and Global Pandemics. Montenegrin Journal of Economics, 18(4), 191–202. DOI: 10.14254/1800-5845/2022.18-4.16.
Pisarek, W. (2006). Słownik terminologii medialnej. Kraków: Universitas.
Potulski, J. (2010). Wprowadzenie do geopolityki. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytet Gdański.
Press Club Polska 2019. Pobrane z: http://pressclub.pl/wp-content/uploads/2019/09/Raport-z-badania.pdf (2024.10.12).
Priya, S., Cuce, E., Sudhakar, K. (2021). A perspective of COVID 19 impact on global economy, energy and environment. International Journal of Sustainable Engineering, 14(6), 1290–1305. DOI: 10.1080/19397038.2021.1964634.
Rahman, M.S., Peeri, N.C., Shrestha, N., Zaki, R., Haque, U., Hamid, S. (2020). Defending against the Novel Coronavirus (COVID-19) outbreak: How can the Internet of Things (IoT) help to save the world? Health Policy and Technology, 9(2), 136–138. DOI: 10.1016/j.hlpt.2020.04.005.
Roggeveen, A.L., Sethuraman, R. (2020). How the COVID-19 Pandemic May Change the World of Retailing. Journal of Retailing, 96(2), 169–171. DOI: 10.1016/j.jretai.2020.04.002.
Rymarczyk, J. (2020). Technologies, Opportunities and Challenges of the Industrial Revolution 4.0: Theoretical Considerations. Entrepreneurial Business and Economics Review, 8(1), 185–198. DOI: 10.15678/EBER.2020.080110.
Samimi, P., Jenatabadi, H.S. (2014). Globalization and Economic Growth: Empirical Evidence on the Role of Complementarities. Plos One, 9(4), e87824. DOI: 10.1371/journal.pone.0087824.
Sarfraz, M., Ozturk, I., Shah, S.G. (2022). Coronavirus Disease (COVID-19): The Impact on Psychology of Sustainability, Sustainable Development, and Global Economy. Frontiers in Psychology, 13, 1–4. DOI: 10.3389/fpsyg.2022.811863.
Sarkhel, S., Bakhla, A.K., Praharaj, S.K., Ghosal, M.K. (2020). Information overload regarding COVID-19. Indian Journal of Psychiatry, 62(5), 481–487. DOI: 10.4103/psychiatry.IndianJPsychiatry_974_20.
Schober, M.F., Pasek, J., Guggenheim, L., Lampe, C., Conrad, F.G. (2016). Social Media Analyses for Social Measurement. Public Opinion Quarterly Spring, 80(1), 180–211. DOI: 10.1093/poq/nfv048.
Shahsavari, S., Holur, P., Wang, T., Tangherlini, T.R., Roychowdhury, V. (2020). Conspiracy in the time of corona: automatic detection of emerging COVID-19 conspiracy theories in social media and the news. Journal of Computational Social Science, 3, 279–317. DOI: 10.1007/s42001-020-00086-5.
Shared Principles for an Inclusive Financial System, White Paper, August 2021. Pobrane z: WEF_Shared_ Principles_for_an_Inclusive_Financial_System_2021.pdf (weforum.org) (2024.10.12).
Smith, J.C.A. (2023). Civilizational Analysis as a Mode of the Intercultural: Intercivilizational Encounters, the Intercultural and Contemporary Historical Sociology. Journal of Intercultural Studies, 45(2), 310–325. DOI: 10.1080/07256868.2023.2229546.
Sobura, J. (2023). Social media marketing jutra – oczekiwania pokolenia Z wobec aktywności marek w mediach społecznościowych. Marketing i Rynek, 3, 33–44. DOI: 10.33226/1231-7853.2023.3.3.
Stoewen, D.L. (2020). Managing change in a changing world Part 1: Moving with the change. The Canadian Veterinary Journal, 61(6), 651–652.
Stuenkel, O.D.C. (2024). The new world order and the Global South. Oxford Review of Economic Policy, 40(2), 396–404. DOI: 10.1093/oxrep/grae008.
Sykulski, L. (2011). Od Trójkąta Kaliningradzkiego do Związku Europy. Integracja od Lizbony po Władywostok – wyzwanie XXI wieku. Geopolityka, 3, 11–20.
Szczakowski, Z.J. (2010). Meandry i wyzwania procesu globalizacji. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Szuper, K. (2020). Globalization of modern economies. Przegląd Prawno-Ekonomiczny, 2, 85–99. DOI: 10.31743/ppe.8431.
Szynol, A. (2012). Funkcje mediów lokalnych w teorii i praktyce. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, Dziennikarstwo i Media.
Tao, M., Poletti, S., Wen, L., Sheng, M.S., Wang, J., Wang, G., Zheng, Y. (2023). Appraising the role of the digital economy in global decarbonization: A spatial non-linear perspective on globalization. Journal of Environmental Management, 347, 119170. DOI: 10.1016/j.jenvman.2023.119170.
Wang, J., Feng, M., Bouri, E., Zhong, J. (2022). Volatility of clean energy and natural gas, uncertainty indices, and global economic conditions. Energy Economics, 108, 105904. DOI: 10.1016/j.eneco.2022.105904.
Wang, X., Luo, Y. (2020). Has technological innovation capability addressed environmental pollution from the dual perspective of FDI quantity and quality? Evidence from China. Journal of Cleaner Production, 258, 120941. DOI: 10.1016/j.jclepro.2020.120941.
Wardle, C. (2016). Research Fellow, Tow Center for Digital Journalism. Columbia: Columbia University.
Wasko, J. (2012). Studying the political economy of media and information. Comunicação e Sociedade, 7(25), 1–24. DOI: 10.17231/comsoc.7(2005).1208.
Websiterating.com (2024.10.23).
World Economic Forum. (2017). Bringing half of the global population online. Published Nov 10, 2017, Updated September 10, 2024. Pobrane z: https://www.weforum.org/ impact/creating-hundreds-of-millions-of-new-internet-users/ (2024.10.13).
World Economic Forum. (2022). Annual Report 2021–2022. Pobrane z: https://www3.weforum.org/docs/WEF_ Annual_Report_2021_22.pdf (dostęp: 2024.11.10).
Yilmazkuday, H. (2022). Coronavirus disease 2019 and the global economy. Transport Policy, 120, 40–46. DOI: 10.1016/j.tranpol.2022.03.003.
Zaufanie do mediów. Źródła informacji i ich weryfikowanie Raport z badania Danae dla Press Club Polska, Provident i AXA 2017. (2017). Pobrane z: https://pressclub.pl/wp-content/uploads/2017/09/Raport-z-badania.pdf (2024.05.10).
Zientara, P. (2007). Regiony Unii Europejskiej w obliczu rewolucji informatyczno-telekomunikacyjnej i procesów globalizacyjnych. Wspólnoty Europejskie, 3(184), 15–24.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Uniwersytet Rzeszowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
