Horyzontalna segregacja zawodowa i luka płacowa ze względu na płeć w świetle społecznej wartości pracy i zrównoważonego rozwoju. Przykład Polski
DOI:
https://doi.org/10.15584/nsawg.2025.1.2Słowa kluczowe:
zrównoważony rozwój, luka płacowe ze względu na płeć, społeczna wartość pracy, horyzontalna segregacja zawodowaAbstrakt
Utrzymywanie się horyzontalnej segregacji zawodowej oraz luki płacowej ze względu na płeć stanowi istotne wyzwanie w realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs). Osiągnięcie tych celów wymaga uwzględnienia zarówno ekonomicznych, jak i społecznych aspektów pracy. W ostatnich latach w dyskursie akademickim coraz częściej porusza się temat społecznej wartości pracy, który
stanowi tło analiz zawartych w niniejszym artykule. Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie jaki jest stopień feminizacji i międzypłciowej luki płacowej w zawodach o różnym poziomie społecznej wartości. Postawiona hipoteza zakłada, że zawody o wysokiej wartości społecznej są bardziej sfeminizowane i cechują się niższym poziomem międzypłciowej luki płacowej w porównaniu do zawodów o niskiej wartości społecznej. W badaniu zastosowano metodę mieszaną, łączącą dane ankietowe z 2020 roku oraz dane statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego (GUS), koncentrując się na zawodach sklasyfikowanych na trzecim poziomie klasyfikacji ISCO-08. Połączenie tych dwóch źródeł danych umożliwia szczegółową analizę segregacji płciowej i luki płacowej w odniesieniu do społecznej wartości pracy. Badanie wykazało, że w zawodach o wyższej wartości społecznej luka płacowa jest niższa, ale jednocześnie większość tych zawodów jest silnie sfeminizowana. Wyniki te rzucają nowe światło na ustalenia Strawińskiego (2018), który wskazywał, że najmniejsze różnice w wynagrodzeniach występują w zawodach o niemal zrównoważonym udziale kobiet i mężczyzn.
Downloads
Bibliografia
AAUW. (2018). Fast Facts: Occupational Segregation. Retrieved from: https://www.aauw.org/resources/article/occupational-segregation/ (2024.08.31).
Andrałojć, M. (2023a). Jak Feniks z popiołów. O wartości pracy w kontekście krytyki radykalnego neoliberalizmu. In: J. Sójka (ed.), Zadania etyki gospodarczej w dobie kryzysu (pp. 51–72). Poznań: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Andrałojć, M. (2023b). Społeczna wartość pracy w świetle badań nad istotą i znaczeniem pracy zawodowej. Zeszyty Naukowe Akademii Górnośląskiej, 3, 5–14. DOI: 10.53259/2023.3.01.
Annovazzi, Ch., Ginevra, M.C., Camussi, E. (2018). Gender and Decent Work: The Role, of Occupational Stereotypes. In: V. Cohen-Scali, J. Pouyaud, M. Podgórny, V. Drabik-Podgórna, G. Aisenson, J.L. Bernaud, I. Abdou-Moumoula, J.G. Interven¬tions (eds.), Career Design and Education Transformation for Sustainable Development and Decent Workpp (pp. 271–284). London: Springer, Lifelong Learning Book.
Arrow, K. (1973). The theory of discrimination. In: O.A. Ashenfelter, A. Rees (eds.), Discrimination in Labour Market (pp. 3–33). Princeton: Princeton University Press.
Banerjee, B. (2014). Occupational segregation and gender differentials in earnings in Macedonia. IZA Journal of European Labour Studies, 3(1), 1–27. DOI: 10.1186/2193-9012-3-4.
Becker, G.S. (1962). Investment in human capital: A theoretical analysis. The Journal of Political Economy, 70(5), part 2. Investment in Human Beings, 9–49.
Becker, G.S. (1971). The Economics of Discrimination. Chicago: The University of Chicago Press.
di Bella, E., Suter, Ch. (2023). The Main Indicators of Gender (in) Equality. In: E. di Bella, S. Fachelli, P. López-Roldán, Ch. Suter (eds.), Measuring Gender Equality. A Multidisciplinary Analysis of Some EU Countries (pp. 61–88). Cham, Switzerland: Springer, Social Indicators Research Series. DOI: 10.1007/978-3-031-41486-2_3.
Bergmann, B. (1974). Occupational Segregation, Wages and Profits When Employers Discriminate by Race or Sex. Eastern Economic Review, 1(3), 103–110.
Bettio, F., Verashchagina, A., Mairhuber, I., Kanjuo-Mrčela, A. (2009). Gender segregation in the labour market: Root causes, implications and policy responses in the EU. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
Blau, F., Kahn, L.M. (2017). The Gender Wage Gap: Extent, Trends, and Explanations. Journal of Economic Literature, 55(3), 789–865. DOI: 10.1257/jel.20160995.
Brynin, M., Perales, F. (2016). Gender wage inequality: The de-gendering of the occupational structure. European Sociological Review, 32(1), 162–174. DOI: 10.1093/esr/jcv092.
Buligescu, B., Borghans, L., Fouarge, D. (2020). The impact of occupational segregation on occupational gender pay GAP in the EU. Journal of Community Positive Practices, XX(4), 86–111. DOI: 10.35782/JCPP.2020.4.05.
Burchell, B., Hardy, V., Rubery, J., Smith, M. (2014). A New Method to Understand Occupational Gender Segregation in European Labour Markets. Luxembourg: European Commission. Retrieved from: http://ec.europa.eu/justice/gender-equality/files/documents/150119_segregation_report_web_en.pdf (2024.09.20).
Council of the European Union. (2017). Gender segregation in education, training and the labour market Review of the implementation of the Beijing Platform for Action in the EU Member States”, Report prepared by European Institute for Gender Equality (EIGE) at the request of the Estonian Presidency. Retrieved from: http://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-14624-2017-ADD-2/en/pdf (2024.09.15).
Czeranowska, O. (2024). Women in Masculinized Occupations, Men in Feminized Occupations: Experiences of Gender Occupational Minorities and Their Roles within the Occupational Group. Przegląd Socjologii Jakościowej, 20(2), 174–195. DOI: 10.18778/1733-8069.20.2.08.
England, K. (2010). Home, Work and the Shifting Geographies of Care. Ethics, Place and Environment, 13(2), 131–150. DOI: 10.1080/13668791003778826.
Goldin, C. (2014). A grand gender convergence: Its last chapter. American Economic Review, 104(4), 1091–1119. DOI: 10.1257/aer.104.4.1091.
Goldin, C. (2021). Career and Family: Women’s Century-Long Journey toward Equity. Princeton: Princeton University Press.
Gromkowska-Melosik, A. (2013). Feminizacja zawodu nauczycielskiego – „różowe kołnierzyki” i paradoksy rynku pracy. Studia Edukacyjne, 25, 85–100.
GUS. Structure of wages and salaries by occupations. Retrieved from: www.stst.gov.pl (2024.07.20).
ILO. (2018/19). Global Wage Report: What lies behind gender pay gaps. Geneva: International Labour Office.
Johnson, G., Stafford, F. (2002). Alternative Approaches to Occupational Exclusion. In: I. Persson, Ch. Jonung (eds.), Women’s Work and Wages (pp. 72–88 ). New York: New York Routledge.
Kuropatwa, A. (2014). Problem dyskryminacji kobiet - analiza wybranych teorii, neoklasycznych opartych na założeniu o niekonkurencyjnych rynkach pracy. Wroclaw Economic Review, 20(4), 53–68.
Lawlor, E., Kersley, H., Steed, S. (2009). A Bit Rich. Calculating the real value to society of different professions. New Economic Foundation. Retrieved from: http://neweconomics.org/publications/bit-rich (2024.07.12).
Levanon, A., England, P., Allison, P. (2009). Occupational Feminization and Pay: Assessing Causal Dynamics Using 1950–2000 US Census Data. Social Forces, 88(2), 865–891. DOI: 10.1353/SOF.0.0264.
Levanon, A., Grusky, D.B. (2016). The persistence of extreme gender segregation in the twenty-first century. American Journal of Sociology, 122(2), 573–619. DOI: 10.1086/688628.
Mazur-Łuczak, J. (2010). Kobiety na rynku pracy. Poznań: Wyższa Szkoła Nauk Humanistycznych i Dziennikarstwa.
Perales, F. (2010). Occupational feminization, Specialized Human Capital and Wages: Evidence from the British Labour Market. ISER Working Paper Series, 31, 1–49.
Perales, F. (2013). Occupational sex-segregation, specialized human capital and wages: evidence from Britain. Work, Employment and Society, 27(4), 600–620. DOI: 10.1177/0950017012460305.
Phelps, E. (1972). The statistical theory of racism and sexism, Chicago. The American Economic Review, 62(4), 659–661.
Preti, S., di Bella, E. (2023). Gender Equality as EU Strategy. In: E. di Bella, S. Fachelli, P. López-Roldán, C. Suter (eds.), Measuring Gender Equality (pp. 89–118). Cham, Switzerland: Springer.
Rabu, M. (2023). The Gender Pay Gap: A Roadblock to Gender Equality and Sustainable Development. “Ovidius” University Annals, Economic Sciences Series, XXIII(1), 496-504.
Sielska, A. (2017). Dyskryminacja instytucjonalna kobiet na polskim rynku pracy. Warszawa: CeDeWu.
Sielska, A. (2019). Neoklasyczne teorie dyskryminacji w warunkach konkurencji doskonałej – analiza krytyczna. Wroclaw Economic Review 25(3), 29–41. DOI: 10.19195/2084-4093.25.3.3.
Słoczyński, T. (2008). Indywidualistyczne teorie dyskryminacji kobiet na rynku pracy. Mishellanea, 4(8), 79–97.
Strawiński, P., Majchrowska, A., Broniatowska, P. (2018). Occupational segregation and wage differences: the case of Poland. International Journal of Manpower, 39(3), 378–397. DOI: 10.1108/IJM-07-2016-0141.
WEF. (2019). Gender Parity Accelerators. Retrieved from: https://initiatives.weforum.org/accelerators-network/gender-parity (2024.09.21).
WEF. (2024). Global Gender Gap 2024. Retrieved from: www.weforum.org (2024.11.10).
Zachorowska-Mazurkiewicz, A. (2016). Praca kobiet w teorii ekonomii. Perspektywa ekonomii głównego nurtu i ekonomii feministycznej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Uniwersytet Rzeszowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
