Oddziaływanie cyberświata na kondycję jednostki i społeczeństw

Autor

  • Larysa Fedoniuk Zakład Biologii Medycznej Narodowy Uniwersytet Medyczny im. Horbaczewskiego w Tarnopolu
  • Arkadiusz D, Leśniak-Moczuk Wydział Prawa Uniwersytet w Białymstoku

DOI:

https://doi.org/10.15584/nsawg.2021.4.5

Słowa kluczowe:

cyberprzestrzeń, jednostka, społeczeństwo, sztuczna inteligencja

Abstrakt

Gwałtowne tempo rozwoju mediów cyfrowych i technologii informatyczno-komunikacyjnych przyczyniło się do uwikłania jednostek w nowej rzeczywistości o właściwościach wirtualnych. W cyberprzestrzeni następuje integracja jednostek za pomocą nowych form komunikacji społecznej. Powoduje to tworzenie nowego typu społeczeństwem informacyjnego. Celem artykułu jest próba spojrzenia na zagadnienie wpływu najnowszych osiągnięć technologicznych w sferze nośników i wymiany informacji na funkcjonowanie jednostki w społeczeństwie sieci skutkujące przemianą społeczeństw. Przedstawione w artykule argumenty pozwoliły na weryfikację postawionej tezę, że przejawy funkcjonowania jednostki na styku świata rzeczywistego i wirtualnego przyczyniają się do zmian społeczeństwa, które przyśpiesza wdrażanie sztucznej inteligencji. Do weryfikacji postawionej tezy wykorzystano metodę analizy krytycznej źródeł, w postaci dostępnej literatury przedmiotu, wydanej zarówno w formie publikacji, jak i zamieszczonej w Internecie. Poza przestrzenią fizyczną została stworzona technologicznie nowa forma przestrzeni jako cyberświat. Na styku świata rzeczywistego i wirtualnego znajduje się rzeczywistość rozszerzona. Poszerzają się pola funkcjonowania użytkownika Internetu w wielu sferach życia. Z tym wiążą się zarówno korzyści, jak i szereg zagrożeń dla jednostki, ale także nieuniknione są przemiany cech społeczeństwa. Za horyzontem tych zmian jawi się sztuczna inteligencja znajdująca zastosowanie w coraz nowych obszarach egzystencji człowieka, niosąca nieprzewidywalne konsekwencje na obecnym etapie postępu cywilizacyjnego. Tempo rozwoju sztucznej inteligencji doprowadzi do la[1]winowych zmian o trudnych do przewidzenia konsekwencjach, kiedy przewyższy ona intelektualny potencjał człowieka i zacznie się samodzielnie się udoskonalać.

Bibliografia

Aftab, P. (2003). Internet a dzieci. Warszawa: Wydawnictwo Prószyński i S-ka.

Ambroży, N., Serafin, J. (2016). Rzeczywiste zastosowanie wirtualnego świata: meta analiza badań na temat wirtualnej rzeczywistości. W: J. Gierszewski, J. Piwowarski, M. Kozicki, J. Michalak (red.), Kultura Bezpieczeństwa. Nauka – Praktyka – Reflek sje (s. 48–50). Kraków: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bezpieczeństwa Publicznego i Indywidualnego „Apeiron” w Krakowie.

Andrzejewska, A. (2008). (Nie)bezpieczny komputer od euforii do uzależnień. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Andrzejewska, A. (2009). Świat wirtualny – kreatorem rzeczywistości dziecka. W: J. Bed narek, A. Andrzejewska (red.), Cyberświat – możliwości i zagrożenia (s. 164–180). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Andrzejewska, A., Bednarek, J., Ćmiel, S. (2013). Wstęp. W: A. Andrzejewska, J. Bed narek, S. Ćmiel (red.), Człowiek w świecie rzeczywistym i wirtualnym. Nowy wymiar zagrożeń w świecie realnym i wirtualnym (s. 5–9). Józefów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej.

Babik, W., Cholewiak, S. (2013). Korzyści i zagrożenia związane z korzystaniem z porta lu społecznościowego Facebook. W: J. Morbitzer, E. Musiał (red.), Człowiek – Media – Edukacja (s. 27–36). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej.

Bańka, J. (1974). Filozofia techniki a życie praktyczne. Kraków: Polska Akademia Nauk.

Bańka, J. (1980). Filozofia techniki. Człowiek wobec odkrycia naukowego i technicznego. Katowice: Wydawnictwo Śląsk.

Baudrillard, J. (2005). Pakt jasności. O inteligencji zła. Warszawa: Wydawnictwo Sic!

Bednarek, J. (2009). Teoretyczne i metodologiczne podstawy badań nad człowiekiem w cyberprzestrzeni. W: J. Bednarek, A. Andrzejewska (red.), Cyberświat: możliwości i zagrożenia (s. 30–32). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Bednarek, J. (2013). Nowe wyzwania mediów cyfrowych w społeczeństwie wiedzy. W: A. Andrzejewska, J. Bednarek, S. Ćmiel (red.), Człowiek w świecie rzeczywistym i wirtualnym. Nowy wymiar zagrożeń w świecie realnym i wirtualnym (s. 11–34). Józefów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej.

Betlej, A. (2019). Społeczeństwo sieciowe. Potencjały zmian i ambiwalentne efekty. Lu blin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Bołtuć, P. (2014). Lost and Found in Virtual Space, czyli zagubieni i odnalezieni w wirtu alnej przestrzeni. W: S. Myoo, J. Hańderek, (red.), Filozofia technologii (s. 50–77). Lublin: E-naukowiec.

Castells, M. (2003). Galaktyka Internetu: refleksje nad Internetem, biznesem i społeczeń stwem. Poznań: Wydawnictwo Rebis.

Cierpiałkowska, L. (2006). Oblicza współczesnych uzależnień. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

Cybersociety 2.0. Revisiting Computer-Mediated Communication and Community, ed. S.G. Jones, Sage. Pobrane z: https://www.amazon.com/Cybersociety-2-0-Revisitin g-Computer-Mediated-Technology-ebook/dp/B00YFRDFO2 (2012.02.12).

Czwarta rewolucja przemysłowa i nowi luddyści. Rozmowa z B. Sajdukiem. Teleologia Polityczna co Tydzień. Sztuczna inteligencja. Przedsionek przyszłości? Pobrane z: https://teologiapolityczna.pl/czwarta-rewolucja-przemyslowa-i-nowi-luddysci-roz mowa-z-blazejem-sajdukiem (2019.10.02).

Danowski, B., Krupińska, A. (2007). Dziecko w sieci. Gliwice: Wydawnictwo Helion/Septem. de Kerckhove, D. (2001). Inteligencja otwarta. Narodziny społeczeństwa sieciowego. Warszawa: Wydawnictwo MIKOM.

Fehler, W. (2017). Sztuczna inteligencja – szansa czy zagrożenie? Studia Bobolanum, 28(3), 69–83.

Gliwka, G. (2016). Cyberprzestępczość jako nowa forma zagrożenia rozwoju społecznego i gospodarczego. W: A. Betlej, S. Partycki, M. J. Parzyszek (red.), Organizacja spo łeczna w strukturach sieci. Doświadczenia i perspektywy rozwoju w Europie Środko wej i Wschodniej (s. 266–267). Lublin: Wydawnictwo KUL.

Górka, M. (2019). Oblicza cyberpolityki. Przyczynek do rozważań na temat współczesnej demokracji. Pobrane z: https://teologiapolityczna.pl/marek-gorka-oblicza-cyberpoli tyki-przyczynek-do-rozwazan-na-temat-wspolczesnej-demokracji (2019.09.30).

https://pl.wikipedia.org/wiki/Cyberprzestrzeń (2021.06.30).

https://sjp.pwn.pl/sjp/cyberprzestrzeń;2553915

Jeczeń, J., Komsta, K., Sak, J. (red.). (2012). Hazard i uzależnienia wirtualne. Sando mierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia.

Jędrzejko, M. Z., Taper, A. (2017). Wielka sieć – fenomen zjawiska i jego wielowymia rowe wpływy. 22 fakty na XXI wiek. W: S. Bębas, M. Z. Jędrzejko, K. Kasprzak, A. Szwedzik, A. Taper (red.), Cyfrowe dzieci. Zjawisko – uwarunkowania – kluczowe zagadnienia. Ujęcie socjopedagogiczne (s. 107–130). Warszawa-Milanówek: Wy dawnictwo Centrum Profilaktyki Społecznej.

Jędrzejko, M., Morańska, Z. D. (2015). Cyberzaburzenia – cyberuzależnienia. W: M. Z. Ję drzejko, M. Kowalski, B. P. Rosik (red.), Uzależnienia behawioralne. Wybrane aspekty (s. 57–58). Pułtusk–Warszawa: Wydawnictwo Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku i Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR.

Jędrzejko, M., Sarzała, D. (2010). Człowiek i uzależnienia. Warszawa: Oficyna Wydaw nicza ASPRA-JR.

Kalisz, M. (2016). Zagrożenia w cyberprzestrzeni. W: A. Betlej, S. Partycki, M. J. Pa rzyszek (red.), Organizacja społeczna w strukturach sieci. Doświadczenia i per spektywy rozwoju w Europie Środkowej i Wschodniej (s. 373–379). Lublin: Wy dawnictwo KUL.

Klątwa Orwella? Fascynująca rozmowa z dr. hab. Dariuszem Szostkiem, prof. UO, roz mawia B. Stankiewicz. Pobrane z: http://www.uni.opole.pl/page/3331/klatwa-or wella-fascynujaca-rozmowa-z-dr-hab-dariuszem-szostkiem-prof. uo?fbclid=IwAR 0DUSROp5SofQuXn8OduY5030kyYkrYSWtsmSB58uzu0CIyV-omNaYrApA (2020.02.20).

Kluszczyński, R. W. (2005). Światy możliwe – światy wirtualne – światy sztuki. Fragmen ty teorii doświadczenia rzeczywistości wirtualnej. W: M. Ostrowicki (red.), Estetyka (s. 13–29). Kraków: Estetyka wirtualności.

Koczy, S. (2013). Rola mediów w procesie komunikacji społecznej. W: A. Andrzejewska, J. Bednarek, S. Ćmiel (red.), Człowiek w świecie rzeczywistym i wirtualnym. Nowy wymiar zagrożeń w świecie realnym i wirtualnym (s. 81–98). Józefów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej.

Koronacki, J. Cyberprzestrzeń, sztuczna inteligencja i posthumanizm. Teleologia Poli tyczna co Tydzień. Sztuczna inteligencja. Przedsionek przyszłości? Pobrane z: https://teologiapolityczna.pl/jacek-koronacki-cyberprzestrzen-sztuczna-inteligencja-i-po sthumanizm (2019. 09.30).

Kubczak, A. (2005). Konstruowanie tożsamości w Internecie. W: E. Hałas, K. T. Konecki (red.), Konstruowanie jaźni i społeczeństwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego (s. 359–378). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Kwiek, J. (2009). Media a problem uzależnień. W: J. Bednarek, A. Andrzejewska (red.), Cyberświat – możliwości i zagrożenia (s. 164–166), Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Ledzińska, M. (2001). Człowiek współczesny wobec nadprodukcji informacji, czyli o in formacyjnym stresie. W: W. Ciarkowska, A. Matczak (red.), Różnice indywidualne. Wybrane badania inspirowane Regulacyjną Teorią Temperamentu Profesora Jana Strelau (s. 135–154), Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Leśniak-Moczuk, K. (2014). Od społeczeństwa więzi do społeczeństwa kontaktu. W: M. Sagan, K. Żuk (red.), Cztery oblicza przyszłości miasta (s. 47–69). Lublin: Wy dawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Levy, P. (2001). Cyberculture. Minnesota: University of Minnesota Press.

Madeja, Z. (2008). Uzależnienia od substancji psychoaktywnych, przedmiotów, czynności i osób. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej.

Majchrzyk, Z., Terelak, J. F. (2011). Agresja wirtualna vs realna: poglądy i badania. Bia łystok: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Administracji Publicznej.

Miciukiewicz, K. (2005). Negocjowanie tożsamości i konstruowanie wspólnoty na czacie internetowym. W: E. Hałas, K. T. Konecki (red.), Konstruowanie jaźni i społeczeń stwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego (s. 404–424). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Miczka-Pajestka, M. (2014). Między rzeczywistością realną i wirtualną – komentarz do problematyki „bycia między”. Świat i Słowo. Filologia – Nauki Społeczne – Filozofia – Teologia, 1(22), 236–237.

Mischke, J. M., Stanisławska-Mischke, A. K. (2014). Technologie intelektualne i ludzie. Esej o pytaniach, jakie chciałoby się zadać filozofom. W: S. Myoo, J. Hańderek (red.), Filozofia technologii (s. 25–31). Lublin: E-naukowiec.

Myoo, S. (2014). Paradygmat technologii. W: S. Myoo, J. Hańderek (red.), Filozofia tech nologii (s. 78–86). Lublin: E-naukowiec.

Napora, E. (2008). Wirtualny świat nieograniczoną możliwością rozwoju jednostki czy drogą donikąd. Podstawy Edukacji, 1, 193–194.

Obywatel robot. Rozmowa z A. K. Przegalińską. Teleologia Polityczna co Tydzień. Sztucz na inteligencja. Przedsionek przyszłości? Pobrane z: https://teologiapolityczna.pl/obywatel-robot-rozmowa-z-aleksandra-przegalinska (2019.09.30).

Paciorek, A. (2013). Gry komputerowe a komunikacja medialna. W: A. Andrzejewska, J. Bednarek, S. Ćmiel (red.), Człowiek w świecie rzeczywistym i wirtualnym. Nowy wymiar zagrożeń w świecie realnym i wirtualnym (s. 99–127). Józefów: Wydawnic two Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej.

Prof. Józef Bańka nie żyje, był filozofem twórcą koncepcji eutyfroniki. Pobrane z: http://katowice.wyborcza.pl/katowice/7,35063,24981882,prof-jozef-banka-nie-zyje-byl-fi lozofem-tworca-koncepcji.html?fbclid=IwAR0IjeQ5IKT1o-UQfZAfdV4ucrK_Wx Se7UZef4Qrkq2P3rcM0AA48G0_Isc (2019.07.10).

Rakowski, F. Sztuczna Inteligencja w porządku stworzenia. Teleologia Polityczna co Tydzień. Sztuczna inteligencja. Przedsionek przyszłości? Pobrane z: https://teolo giapolityczna.pl/franciszek-rakowski-sztuczna-inteligencja-w-porzadku-stworzenia (2019. 09.30).

Rawski, D., Szadura, P., Laskowski, M. (2012). Layar – wirtualna rzeczywistość drogą do stworzenia inteligentnego miasta. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 721, Studia Informatica, 29, 73–74.

Reger, G. M., Gahm, G. A. (2008). Virtual Reality Exposure Therapy for Active Duty Soldiers. Journal of Clinical Psychology, 64(8), 940–946. DOI: 10.1002/jclp.20512.

Rozmus, B. (2012). Zagrożenia wieku dorastania. Uzależnienia behawioralne. Warszawa: Wydawnictwo Karan.

Sicinski, A. (red.). (1974). Technika i społeczeństwo. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Sienkiewicz, P. (2015). Ontologia cyberprzestrzeni. Zeszyty Naukowe WWSI, 13(9), 89–102.

Siuda, P. (2006). Społeczności wirtualne. O wspólnotowości w społeczeństwie siecio wym. W: M. Sokołowski (red.), Oblicza Internetu. Internet w przestrzeni komunika cyjnej XXI wieku (s. 179–185). Elbląg: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Elblągu.

Suchodolski, B. (1972). Labirynty współczesności. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Szwarc, J. (2009). Prawne aspekty przestępczości teleinformatycznej. W: J. Bednarek, A. Andrzejewska (red.), Cyberświat – możliwości i zagrożenia (s. 355–372). Warsza wa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Szymański, S. Czy należy obawiać się sztucznej inteligencji? Teleologia Polityczna co Tydzień. Sztuczna inteligencja. Przedsionek przyszłości? Pobrane z: https://teolo giapolityczna.pl/sebastian-szymanski-czy-nalezy-obawiac-sie-sztucznej-inteligencji (2019.09.30).

Virilio, P. (2006). Bomba informacyjna. Warszawa: Wydawnictwo Sic!

Wellman, B., Gulia, M. (1997). Net Surfers Don't Ride Alone: Virtual Communities as Communities. Toronto: University of Toronto.

Wołpiuk-Ochocińska, A. (2006). Uzależnienie od Internetu – przybliżenie zjawiska. Lu blin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Woronowicz, B. T. (2009). Uzależnienia. Poznań: Harbor Point Media Rodzin.

Wrona, A. (2009). Cyberpornografia i cyberseks. W: J. Bednarek, A. Andrzejewska (red.), Cyberświat – możliwości i zagrożenia (s. 302–320). Warszawa: Wydawnictwo Aka demickie Żak.

Young, K., Klausing, P. (2009). Uwolnić się z sieci. Uzależnienie od Internetu. Katowice: Wydawnictwo Św. Jacka.

Zdziarski, M. (2013). Uzależnienia behawioralne. Rozmowy z ekspertami. Kraków: Instytut Łukasiewicza.

Pobrania

Opublikowane

2021-12-31

Jak cytować

Fedoniuk, L., & Leśniak-Moczuk, A. D. (2021). Oddziaływanie cyberświata na kondycję jednostki i społeczeństw. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, (68), 89–113. https://doi.org/10.15584/nsawg.2021.4.5

Numer

Dział

Artykuły