Transformacja sektora energii i jej wpływ na handel zewnętrzny Unii Europejskiej surowcami energetycznymi w latach 2000–2020

Abstrakt

Celem pracy jest przedstawienie wieloaspektowego wpływu transformacji sektora energetycznego na gospodarki krajowe i międzynarodowe stosunki gospodarcze w warunkach rosnącej współzależności globalnej. Autorki sformułowały następujące pytanie badawcze: Jakie zmiany transformacja sektora energetycznego UE spowodowała w konsumpcji i strukturze źródeł pozyskiwania energii oraz w strukturze importu i eksportu surowców energetycznych? W pracy zostały wykorzystane następujące metody badawcze. W analizie teoretycznej problemu transformacji sektora energii zostało zastosowane podejście interdyscyplinarne oparte na metodach stosowanych w międzynarodowej ekonomii politycznej. W analizie empirycznej wykorzystano wskaźniki wzrostu konsumpcji energii, wskaźniki udziału krajów i UE w globalnej konsumpcji energii, wskaźniki udziału źródeł energii w konsumpcji energii w wybranych krajach i UE, wskaźniki udziału głównych surowców energetycznych w imporcie i eksporcie UE i jej krajów. Ze względu na osiągnięcia Unii Europejskiej w polityce energetycznej zorientowanej na obniżanie konsumpcji energii i odchodzenie od tradycyjnych źródeł energii (zwłaszcza węgla) na rzecz źródeł odnawialnych, autorki skoncentrowały analizę na wynikach polityki energetycznej i jej następstwach w UE. Wynika z niej, że UE osiągnęła najlepsze rezultaty w skali globalnej w latach 2000–2020 w obniżaniu konsumpcji energii, natomiast transformacja sektora energii w kierunku wzrostu udziału surowców odnawialnych jest w początkowym stadium. Nadal głównymi źródłami konsumpcji energii pozostają ropa naftowa i gaz ziemny. W ocenie wpływu transformacji sektora energetycznego na handel UE podkreślono wysoką zależność krajów UE od importu surowców energetycznych i w latach 2000–2019 ona wzrosła z 56,3% do 60,7%. Struktura importu surowców energetycznych w UE w zasadzie nie zmieniła się. Udział ropy naftowej i gazu ziemnego wzrósł z 88,7% do 89,8%, a udział odnawialnych źródeł energii wzrósł z 0,1% do 1,4%. Zmiana niekorzystna z punktu widzenia polityki energetycznej UE to wzrost importu stałych paliw kopalnych, na co istotny wpływ miał wzrost importu Polski, Słowacji, Czech i Niemiec. Nie zmieniła się też istotnie struktura eksportu UE – dominuje ropa naftowa i gaz (73,5% i 13,3%). Pozytywną zmianę stanowi spadek udziału w eksporcie stałych paliw kopalnych z 8,8% do 2,8% (2000–2019).