Rola państwa podczas pandemii Covid-19 w Polsce i Czechach – analiza porównawcza
DOI:
https://doi.org/10.15584/nsawg.2022.1.7Słowa kluczowe:
państwo, pandemia Covid-19, komparatystykaAbstrakt
Aktywność państwa w okresie kryzysu z reguły ukazuje obszary wrażliwe, słabsze lub od dawna niezreformowane, reprezentujące „słabości” danej gospodarki. Celem artykułu jest porównanie obszarów wymagających szczególnej pomocy publicznej w Polsce i Czechach w kontekście wpływu pandemii Covid-19, z uwzględnieniem ich historycznego rozwoju. Wybór państw jest celowym zabiegiem metodologicznym ze względu na to, że oba reprezentują jeden z kluczowych regionów Europy. Wskazane państwa są członkami UE, co warunkuje podejście Czech i Polski w zakresie polityki gospodarczej w tym handlowej, społecznej, bezpieczeństwa żywnościowego, energetycznej, ochrony zdrowia (z uwzględnieniem kompetencji państw członkowskich w relacji do UE w tym zakresie). Zwrócono uwagę na fakt, że obydwa państwa nie przystąpiły do strefy euro. Uwzględniono koncepcje podatkowe w ramach finansów publicznych obydwu państw. Ponadto państwa te współcześnie stanęły przed podobnymi wyzwaniami ekologicznymi np. Green Deal, co wpływa na konieczne przemiany gospodarcze. Jako metodę badawczą wykorzystano analizę komparatystyczną uwzględniając nie tylko różnice, ale i podobieństwa pomiędzy analizowanymi państwami. Przed obydwoma państwami stoją wyzwania cywilizacyjne i rozwojowe, np. zmiany cyfrowe, które będą determinowały efektywność pozostałych polityk publicznych.
Bibliografia
Adamczyk, A., Surdykowska, B. (2020). Świat pracy na bezdrożach: refleksje wokół możliwych skutków pandemii COVID-19. Praca i Zabezpieczenie Społeczne, 4, 3–10.
Alexa, J., Recka, L., Votápková, J., van Ginneken, E., Spranger, A., Wittenbecher, F. (2015). Czech Republic: health system review. Health Systems in Transition, 17, 1–164.
Barcz, J., Górka M., Wyrozumska, A. (2020). Instytucje i prawo Unii Europejskiej. Seria Akademicka. Warszawa: Wolters Kluwers.
Barrett, P., Das, S., Magistretti, G., Pugacheva, E., Wingender, P. (2021). After-Effects of the COVID-19 Pandemic: Prospects for Medium-Term Economic Damage. IMF Working Paper, 2021/203, 1–23.
Bartosiewicz, A. (2020). Tarcza antykryzysowa. Szczególne rozwiązania w prawie podatkowym, rozliczeniach ZUS i wybranych aspektach prawa pracy związane z COVID-19. Warszawa: Wolters Kluwer.
Čavrak, V. (2021) Macro Economic Model of COVID-19 Pandemic Crisis. In: N. Vidaković, I. Lovrinović (eds.), Macroeconomic Responses to the COVID-19 Pandemic (pp. 85–108). Springer. DOI: 10.1007/978-3-030-75444-0_4.
Czarnecki, Sz. (2020a). Czech Republic. In: G. Odze, Sz. Czarnecki, S. Drexler, P. Galambos, D. Héjj, Ł. Lewkowicz, A. Tatarenko (eds.), Political & Social Impact of the COVID-19 pandemic on the V4 countries: Report from the first wave (out break) (pp. 41–47). Lublin: Instytut Europy Środkowej, „Policy papers”, 6.
Czarnecki, Sz. (2020b). Czeska gospodarka w obliczu pandemii COVID-19. Komentarze Instytutu Europy Środkowej, 146. Retrieved from: https://ies.lublin.pl/komentarze/czeska-gospodarka-w-obliczu-pandemii-covid19/ (2021.12.12).
Czech Republic (2020). Retrieved from: https://home.kpmg/xx/en/home/insights/2020/04/czech-republic-government-and-institution-measures-in-response-to-covid.html (2022.02.05).
Czech Arlines. (2021). Retrieved from: https://www.csa.cz/pl-pl/centrum-prasowe/(2021.12.12).
Davidescu, A. A. (2017). Measuring the social market economy. A composite index approach for EU countries. Proceedings of the International Conference on Business Excellence, Sciendo, V. 1, I. 1. DOI:10.1515/picbe-2017-0024.
Dobrzański, P. (2015). Rola państwa we współczesnej gospodarce rynkowej. Przegląd Prawa i Administracji, 3695, 25–35.
EC. (2020). COUNCIL implementing decision granting temporary support under Council Regulation (EU) 2020/672 to the Czech Republic to mitigate unemployment risks in an emergency situation following the COVID-19 outbreak. Retrieved from: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020PC0448&-from=PL (2021.12.12).
EC. (2021a). Coronavirus Outbreak – List of Member State Measures approved under Articles 107(2)b, 107(3)b and 107(3)c TFEU under the State Aid Temporary Framework. Retrieved from: https://ec.europa.eu/competition-policy/state-aid/coronavirus/temporary-framework_pl (2021.12.12).
EC. (2021b). European Economic Forecast (Poland, Czech Republic). Retrieved from: https://ec.europa.eu/info/business-economy-euro/economic-performance-andforecasts/economic-performance-country/poland/economic-forecast-poland_en (2021.12.12).
European Union, European Social Found, Ministry of the Interior of the Czech Republic (2018). Public administration, https://eu.eventscloud.com/file_uploads/e9093b29069 afb13593f6ac3e0b70cd8_TUEPublicadministrationVazaAdam.pdf, (2022.02.05).
Eurofound. (2020). Lex voucher for tour operators in the tourism sector, case CZ-2020-8/973 (measures in Czechia), COVID-19 EU PolicyWatch, Dublin. Retieved from: http://eurofound.link/covid19eupolicywatch (2021.12.12).
Fall, F., Gloker, D. (2018). Improving the Czech health care system economics department. OECD, ECO Working Papers, 70, 1522. Retrieved from: https://one.oecd.org/document/ECO/WKP(2018)70/en/pdf (2021.12.12).
Flejterski, J., Solarz, K. (2015). Komparatystyka finansów. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
Godłów-Legiędź, J. (2014). Ideologia liberalna i keynesowska z perspektywy globalnego kryzysu. In: P. Pysz, A. Grabska, M. Moszyński (eds.), Ład gospodarczy a współczesna ekonomia (pp. 13–30). Warsaw: PWN.
Golinowska, S. (2009). The national model of the welfare state in Poland. Tradition and changes. In: S. Golinowska, M. Żukowska (eds.), Diversitym and Commonality in European Social Policies: The Forging of a European Social Model (pp. 213–255). Warsaw: Scholar.
Government of The Czech Republic (2020). Measures adopted by the Czech Government against the coronavirus. Retrieved from: https://www.vlada.cz/en/media-centrum/aktualne/measures-adopted-by-the-czech-government-against-coronavirus-180545/ (2021.12.12).
Grabia, T. (2014). Sytuacja gospodarcza w krajach grupy Wyszechradzkiej. Analiza porównawcza. Gospodarka w Praktyce i Teorii, 2(35), 35–47.
Graziano, P. R., Winkler, J. (2012). Governance and implementation of activation policies: Czech Republic and Italy compared. International Journal of Sociology and Social Policy, 32(5), 340–352. DOI:10.1108/01443331211237032.
Health insurance system in Czech Republic (2021). Retrieved from: https://www.kancelarzp.cz/en/links-info-en/health-insurance-system-in-cz (2021.12.12).
International Energy Agency, Czech Republic 2021, Energy Policy Review. (2021). Retrieved from: https://iea.blob.core.windows.net/assets/301b7295-c0aa-4a3e-be6b2d79aba3680e/CzechRepublic2021.pdf (2021.12.12).
Insights from Global Mobility Services. (2021). Czech Republic: Reintroduction of progressive individual income tax rates and abolition of the flat income tax rate from 1 January 2021. Retrieved from: czech-republic-reintroduction-ofprogressive-individual-income-tax-rates-and-abolition-of-the-flat-income-tax-rate.pdf (2022.02.05).
Jurajda, S., Doleželová, P. (2021), Czech Kurzarbeit: Evidence from the FirstPandemic Wave. Working Paper Series, 685. Retrieved from: https://www.cerge-ei.cz/pdf/wp/Wp685.pdf (2021.12.12).
Kiełczewski, D. (2021). Pandemia COVID-19 w perspektywie ekonomii złożoności. Optimum. Economic Studies, 3(105), 3–14. DOI: 10.15290/oes.2021.03.105.01.
Kowalski, T. (2009). Polska transformacja gospodarcza na tle wybranych krajów Europy Środkowej. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 2, 253–278.
Kowalewska, M. D. (2015). Wzrost gospodarczy Polski na tle pozostałych państw Unii Europejskiej. In: R. W. Ciborowski, R. Dziemianowicz, A. Kargol-Wasiluk, M. Zalesko, Liberalizm czy interwencjonizm? (pp. 220–229). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
KPR, Europa. (2020). Aktualizacja 2020/2021, Rada Ministrów 28 kwietnia 2020. Retrieved from: https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/aktualizacja-20202021-krajowego-programu-reform-przyjeta-przez-rade-ministrow (2021.12.12).
KE. (2020). Komunikat Komisji Tymczasowe ramy środków pomocy państwa w celu wsparcia gospodarki w kontekście trwającej epidemii COVID-19 (2020/C 91 I/01). Retrieved from: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex:52020XC0320(03)(2021.2.12).
Kudełko, J., Wałachowski, K., Żmija, D. (2020). Gospodarka regionalna w obliczu kryzysu wywołanego pandemia Covid-19. Warsaw: Difin.
Kvítková, Z., Petru, Z. (2021). Vouchers as a Result of Corona Virus and the Risks for Tour Operators and Consumers. Journal of Innovative Business and Management, 13(1), pp. 60–66. DOI: 10.32015/JIBM/2021.13.1.65-71.
Lovrinović, I. Solenički, M., Vujeva, K. (2021). Central Bank’s Balance Sheet Management in Times of Systemic Crises. In: N. Vidaković, I. Lovrinović (eds.), Macroeconomic Responses to the COVID-19 Pandemic Policies from Southeast Europe (pp. 111–156). Springer Nature: Cham, Switzerland. DOI 10.1007/978-3-030-75444-0.
Matera, R., Skodlarski, J. (2021). Gospodarka światowa. Geneza i ewolucja do czasów pandemii. Warsaw: PWN.
Mikuła, A. (2012). Bezpieczeństwo żywnościowe Polski. Roczniki Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 99(4), 38–48.
Ministry of Labour and Social Affairs, Na Poříčním právu 1, 12801 Prague 2. Retrieved from: www.mpsv.cz (2021.12.12).
MKIŚ. (2021). Polityka energetyczna Polski do 2040 r. Retrieved from: https://www.gov.pl/web/klimat/polityka-energetyczna-polski (2021.12.12).
Metelska-Szaniawska, K. (2008). Konstytucyjne czynniki reform gospodarczych w krajach postsocjalistycznych, Studium empiryczne. Warsaw: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Morgan, D., Astolfi, R. (2014). Health Spending Continues to Stagnate in Many OECD Countries. OECD Health Working Papers, 68, 1–25. DOI: 0.1787/5jz5sq5qnwf5-en.
NRPoCR. (2020). The National Reform Programme of the Czech Republic. Retrieved from: https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/2019-european-semester-national-reform-programme-czech-republic_en.pdf (2021.12.12).
Nemec, J., Maly, I., Chubarova, T. (2021). Policy Responses to the COVID-19 Pandemic and Potential Outcomes in Central and Eastern Europe: Comparing the Czech Republic, the Russian Federation, and the Slovak Republic. Journal of Comparative Policy Analysis: Research and Practice, 23(2), 282–290. DOI: 10.1080/13876988.2021.1878884.
Muller, R., Hovet, J. (2021). New Czech government plans cuts after budget deficit hits record, Reuters. Retrieved from: https://www.reuters.com/markets/rates-bonds/czech-budget-deficit-record-2021-new-government-seeks-fast-cuts-2022-01-06(2022.02.05).
Obłąkowska, K. (2021). Zakaz podróżowania i zamrożenie sektora gospodarki jako światowe narzędzie polityki przeciwdziałania pandemii Covid19 i ich historyczny koszt. In: A. Zybała, A. Bartoszewicz, K. Księżopolski (eds.), Polska... Unia Europejska... Świat... w pandemii COVID-19 – wybrane zagadnienia. Wnioski dla kształtowania i prowadzenia polityki publicznej (pp. 193–221). Warsaw: Elipsa.
OECD. (2020). Economic Surveys: Czech Republic. Retrieved from: https://www.oecd-ilibrary.org/economics/oecd-economic-surveys-czech-republic_19990561(2021.12.12).
OECD. (2021). Economic Policy Reforms 2021 Going for Growth: Shaping a Vibrant Recovery. Retrieved from: https://www.oecd-ilibrary.org/economics/economicpolicy-reforms-2021_3c796721-en (2021.12.12).
Orestein, M. (1995). Transitional Social Policy in the Czech Republic and Poland. Czech Sociological Review, 3(2), 179–196.
PARP (2020). Kalendarium wydarzeń ważnych dla polskiego ekosystemu przedsiębiorczości i innowacyjności. Warszawa.
PIE. (2020). Branża turystyczna w Polsce. Obraz sprzed pandemii. Warszawa.
PIE. (2021a). Pandenomics Zestaw narzędzi fiskalnych i monetarnych w dobie kryzysów (na podstawie danych IMF i John Hopkins University). Warszawa.
PIE. (2021b). Grupa Wyszehradzka – 30 lat transformacji, integracji i rozwoju, Warszawa.
Potůček, M. (2009). The Czech national model of the welfare state. Tradition and changes. In: S. Golinowska, M. Żukowska (eds.), Diversitym and Commonality in European Social Policies: The Forging of a European Social Model (pp. 33–70). Warsaw: Scholar.
PAIH. (2018). Przewodnik po rynku. Warszawa.
Przybyciński, T. (2021). Poszukiwanie ładu instytucjonalnego w polskiej gospodarce w latach 1990–2019. In: J. Pietrucha, J. Pasionek (eds.), Trzydzieści lat transformacji (pp. 11–19). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Prust, J., Carter, J., Cheasty, A., Christensen, B. V., Hansen, L., Haque, N. U., Wiligen, T. (1990). The Czech and Slovak Federal Republic An Economy in Transiti. International Monetary Fund. An Economy in Transition: Occa Paper 72, 84. DOI: 10.5089/9781557751690.084.
Rogalski, W. J. (2016). Bezpieczeństwo zdrowotne w Polsce na przykładzie funkcjonowania publicznej służby zdrowia. In: T. Szmidtka, J. Kozioł (eds.), Zarządzanie bezpieczeństwem państwa. Wyzwania i ryzyka (pp. 437–472). Piotrków Trybunalski–Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra.
Rὄmish, R. (2020). Covid-19 effects on Central Europe, INTERREG CENTRAL EUROPE. Retrieved from: https://www.interreg-central.eu/Content.Node/discover/Covid-19-effects-on-Central-Europe.pdf (2021.12.12).
Reuters. (2021). VW’s Skoda to halt Czech plants for a week due to chip shortage, Reporting by J. Hovet, Writing by J. Hovet and J. Lopatka, Editing by H. Sarkar and M. Potter. Retrieved from: https://www.reuters.com/business/autos-transportation/vws-skoda-stop-production-czech-plants-week-due-chip-shortage-2021-09-16/(2022.02.05).
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (2021). Druk nr 145. Retrieved from: https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=1450 (2021. 12. 12).
Solarz, J. K., Waliszewski, K. (2020). Całościowe zarządzanie ryzykiem systemowym Pandemia COVID-19, Pionierskie wykorzystanie doświadczeń zarządzania ryzykiem systemowym do analizy przebiegu i scenariuszy rozwoju pandemii. Kraków- Legionowo: Edu-librii.
Sulich, A., Grudziński, A., Kulhánek, L. (2020). Zielony wzrost gospodarczy – analiza porównawcza Czech i Polski. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 64(5), 192–207. DOI: 10.15611/pn.2020.5.14.
Swadźba, S. (2021). Modele gospodarki rynkowej a wzrost gospodarczy i jego wahania. Optimum Economic Studies, 1(103), 68–79. DOI: 10.15290/oes.2021.01.103.05.
Szczukocka, A. (2018). Rozwój sektora rolnego w Polsce i krajach Unii Europejskiej. Problemy Rolnictwa Światowego, XXXIII(1), 275–286. DOI: 10.22630/PRS.2018.18.1.25.
Tarricone, R., Pogoni, C. (2020). What can health systems learn from COVID-19? European Heart Journal Supplements, 22, Issue Supplement_P, 4–8. DOI: 10.1093/eurheartj/suaa185.
Tarcza Antykryzysowa 1.0 (Anti-crisis shield: Shield 1.0): Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2020 poz. 568; Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o systemie instytucji rozwoju, Dz.U. 2020 poz. 569.
Tarcza Antykryzysowa 2.0 (Anti-crisis shield: Shield 2.0):Ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2.0, Dz.U. 2020 poz. 695.
Tarcza Antykryzysowa 3.0 (Anti-crisis shield: Shield 3.0):Ustawa z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, Dz.U. 2020 poz. 875.
Tarcza Antykryzysowa 4.0 (Anti-crisis shield: Shield 4.0): Ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, Dz.U. 2020 poz. 1086.
Tarcza Antykryzysowa 5.0 (Anti-crisis shield: Shield 5.0): Ustawa z dnia 17 września 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2020 poz. 1639.
Tarcza Antykryzysowa 6.0 (Anti-crisis shield: Shield 6.0): Ustawa z dnia 9 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2020 poz. 2255.
The Irish Times (2021). VW’s Skoda may halt production due to chip shortage. Retrieved from: https://www.irishtimes.com/business/manufacturing/vw-s-skoda-may-haltproduction-due-to-chip-shortage-1.4693865(2021.12.12).
UNWTO. (2020). Covid-19 responses. How are countries supporting tourism recovery? UNWTO briefing note tourism and covid-19, I. 2. Retrieved from: https://www.e-unwto.org/doi/book/10.18111/9789284421893 (2021.12.12).
Wąsowska, K., Wincewicz-Borys, M., Dymyt, M. (2021). The Impact of Covid-19 on Air Transport Operation in Poland. European Research Studies Journal, XXIV, 2, 523–535.
Wielicka, K. (2014). Zarys funkcjonowania systemów opieki zdrowotnej w wybranych krajach Unii Europejskiej. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, 70, 491–504.
Veverková, S. (2020). Research Institute for Labour and Social Affairs and Eurofound, Czechia, applies Nationwide, 13 July 2020 (updated 15 July 2020). Retrieved from: https://static.eurofound.europa.eu/covid19db/casesCZ-2020-8_973.html(2020.07.15).
Investment Climate Statements: Czech Republic. Retrieved from: https://www.state.gov/reports/2021-investment-climate-statements/czech-republic (2021.12.12).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
