Ekonomiczne skutki emigracji: przegląd literatury

Abstrakt

Choć międzynarodowe przypływy ludności mają znaczący wpływ na wiele płaszczyzn życia politycznego, społecznego i ekonomicznego, to wciąż relatywnie niewiele wiadomo o ich konsekwencjach dla krajów wysyłających migrantów. Zdecydowana większość pozycji literatury ekonomicznej poświęconych ruchom migracyjnym skupia się na konsekwencjach imigracji i próbuje wyjaśnić, jak mobilność ludności wpływa na sytuację ekonomiczną panującą w kraju przyjmującym migrantów. Mniej liczne badania o krajach wysyłających, to w głównej mierze prace empiryczne, które mają na celu analizę skutków odpływu ludności dla lokalnego ryneku pracy, a w szczególności płace w krajach wysyłających emigrantów, oraz konsekwencje „drenażu mózgów”. Niniejszy artykuł dokonuje syntetycznego przeglądu literatury emigracyjnej. Podsumowuje on obecny stan wiedzy oraz wnioski z istniejących teoretycznych i empirycznych badań nad konsekwencjami emigracji, skupiając się na pięciu obszarach: konsekwencjach drenażu mózgów, implikacjach dla poziomu płac niemigrantów, skutkach napływu przekazów pieniężnych, efektach fiskalnych oraz efektach dobrobytowych. Opracowanie przybliża różne podejścia wykorzystywane w literaturze ekonomicznej do analizy konsekwencji migracji dla krajów wysyłających, koncentrując się przy tym zarówno na zastosowanych narzędziach, otrzymanych wynikach, jak i ograniczeniach wykorzystanych podejść, a także stara się naświetlić istniejące w literaturze luki i możliwe kierunki dalszych badań. W pracy dużą uwagę poświęcono także tematyce przepływów ludności po rozszerzeniu Unii Europejskiej w 2004 r., a w szczególności emigracji z Polski, czyli największej gospodarki wstępującej w tym roku do wspólnoty.