Zarządzanie innowacjami: przewartościowania w kierunku podmiotowym

Abstrakt

Artykuł o charakterze koncepcyjnym postuluje zmianę paradygmatu myślenia o zarządzaniu innowacjami. Rosnące przekonanie o znaczeniu innowacji dla zwiększania przewagi konkurencyjnej firm i międzynarodowej pozycji gospodarki narodowej, nie idzie w parze ze skutecznością zarządzania innowacjami. Odnosi się to w szczególności do grupy tzw. krajów goniących, do których należy Polska i inne kraje Europy Środkowo-Wschodniej. Legło to u podstaw zaproponowania koncepcji zarządzania innowacjami w ujęciu podmiotowym i jej operacjonalizacji, w kontekście potrzeb wynikających ze współczesnych trendów rozwojowych. Przyjęto hipotezę o konieczności i możliwości dowartościowania podmiotowej roli jednostki (człowieka) w procesie innowacyjnym. Dlatego celem artykułu jest rozłożenie na czynniki pierwsze innowacyjności jako zdolności wprowadzania innowacji, a następnie wprowadzenie ich do podmiotowego modelu innowacyjności. Hipoteza dowodzona jest przez wykazywanie, że nowe podejście otwiera perspektywę uczynienia z innowacyjności uniwersalnej kompetencji (metakompetencji), co stanowi przesłankę wzrostu skuteczności zarządzania innowacjami w postaci większej intensywności wprowadzania innowacji. Ta wyższa skuteczność osiągalna jest pośrednio, przez wcześniejsze ukształtowanie odpowiednich postaw i zachowań innowacyjnych ludzi. Wyniki prowadzonych badań wzbogacają wiedzę z zakresu przyczyn niedostatecznej innowacyjności przedsiębiorstw i gospodarki jako całości. Wyznaczają jednocześnie kierunki dalszych poszukiwań badawczych, w tym nad instytucjonalnymi uwarunkowaniami innowacji i innowacyjności, ponieważ postawy i zachowania innowacyjne ludzi pozostają pod wpływem splotu instytucji behawioralnych. Z badań wyłaniają się także kierunki integrowania zarządzania innowacjami w ujęciu podmiotowym z polityką innowacyjną rządów i reformami instytucjonalnymi zorientowanymi na upowszechnianie postępu cywilizacyjnego.