Substancje psychoaktywne jako niekonwencjonalny sposób radzenia sobie ze stresem
Słowa kluczowe:
stres, legalne środki psychoaktywne, młodzież, redukcja stresu, zagrożeniaAbstrakt
W pracy przedstawiono popularne koncepcje dotyczące stresu, a także rodzaje stresu, jakimi są eustres oraz dystres. Stres w zależności od sytuacji może motywować jednostki do dalszego działania lub utrudniać prawidłowe funkcjonowanie i nieść za sobą szereg negatywnych konsekwencji. Poruszono również kwestię czynników, jakie można uznać za stresogenne, oraz ról społecznych i okoliczności, które są szczególnie związane z występowaniem stresu. Odniesiono się również do konwencjonalnych i niekonwencjonalnych metod redukowania stresu, czyli nastawionych na rozwiązanie problemu oraz takich, które pozwalają o nim zapomnieć, a także zagrożeń, jakie mogą wynikać z niekonwencjonalnych metod. Poruszono kwestię substancji psychoaktywnych, które stosuje się w celu redukcji napięć emocjonalnych. Scharakteryzowano wybrane legalne substancje psychoaktywne oraz ich działania redukujące stres, zagrożenia, jakie są związane z nadużywaniem tych substancji, oraz przedstawiono sposoby, jakimi można temu przeciwdziałać.
Bibliografia
Anczewska M., Świtaj P., Roszczyńska J., Wypalenie zawodowe, „Postępy Psychiatrii i Neurologii” 2005, nr 14(2), s. 67–77.
Ciechowski M., Wychowanie do empatii jako sposób na redukcję stresu i jego szkodliwych skutków u dzieci i młodzieży, „Forum Pedagogiczne” 2017, nr 2. s. 49–61.
Chirkowska-Smolak T., Stres w pracy wśród polskich prawników – rola obciążenia pracą, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2022, nr 84(1), s. 247–260.
Cungi C., Stawić czoło uzależnieniom, Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 2007.
Dragan M., Doświadczenie traumatyczne a uzależnienie od alkoholu, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008.
Dziewiecki M., Nowoczesna profilaktyka uzależnień, Wyd. Jedność, Kielce 2005.
Everly Jr G., Rosenfeld R., Stres: przyczyny, terapia i autoterapia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1992.
Farné M., Stres: kiedy pomaga, a kiedy szkodzi, jak zmienić go w sojusznika, Księgarnia Świętego Wojciecha, Poznań 2006.
Gomulski W., Stres: energia życia, Wyd. ASTRUM, Wrocław 2004.
Heszen I., Psychologia stresu, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2013.
Heszen-Niejodek I., Znaczenie regulacyjnej teorii temperamentu w badaniach nad stresem psychologicznym, „Czasopismo Psychologiczne” 2002, nr 8(1), s. 39–48.
Hobfoll S.E., Conservation of resources. A new attemt at conceptualizing stress, „American Psychologist” 1989, nr 44(3), s. 513–524.
James R.K., Gilliland B.E., Strategie interwencji kryzysowej, Parpamedia Wydawnictwo Edukacyjne, Warszawa 2007.
Judzińska A., Niekonwencjonalna walka ze stresem – konteksty i kulturowe uwarunkowania, „Studia Edukacyjne” 2015, nr 35, s. 131–147.
Królik E., Palacz J., Wiela-Holeńska A., Piwowar A., Toksyczność wybranych leków dostępnych bez recepty, „Farmacja Współczesna” 2014, nr 7, s. 1–7.
Kuta-Pałach M., Malicki K., Pokrzywa M., Wilk S., Wykluczenie społeczne i ubóstwo w województwie podkarpackim, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2011.
Lazarus S.L., Folkman S., Stress, Appraisal and Coping, Springer Publishing, New York 1984.
Mellibruda J., Sobolewska-Mellibruda Z., Integracyjna psychoterapia uzależnień: teoria i praktyka, Instytut Psychologii Zdrowia PTP, Warszawa 2006.
Modrzyński R., Nowe uzależnienia młodego pokolenia. Od przyjemności do przymusu, Difin, Warszawa 2021.
Mroczkowska D., Wpływ sumienności i sposobów radzenia sobie w sytuacjach stresowych na jakość życia, „Hygeia Public Health” 2013, nr 48(2), s. 205–210.
Ogińska-Bulik N., Czy doświadczanie stresu może służyć zdrowiu?, „Polskie Forum Psychologiczne” 2009, nr 14(1), s. 33–45.
Owczarek K., Fijałkowska I., Psychologia; medycyna; zdrowie, Wyd. Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2021.
Pawełczak E., Gaszyński T., Sytuacje stresogenne w zawodzie lekarza anestezjologa i pielęgniarki anestezjologicznej, „Anestezjologia i Ratownictwo” 2013, nr 7, s. 19–26.
Sanecki G., Postrzeganie stresogenności pracy zawodowej przez studentów pedagogiki i nauczycieli, „Szkoła–Zawód–Praca” 2017, nr 13, s. 80–99.
Selye H., Stres okiełznany, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1977.
Strycharczyk D., Clough P., Odporność psychiczna – strategie i narzędzie rozwoju, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot 2022.
Szymańska J., Programy profilaktyczne – podstawy profesjonalnej psychoprofilaktyki, Ośrodek Rozwoju Edukacji, Warszawa 2012.
Tatala M., Ocena stresu wywołanego traumatycznym zdarzeniem w grupie ratowników medycznych i strażaków: przyczynek do rozumienia kultury pracy, „Roczniki Kulturoznawcze” 2022, nr 13(3), s. 35–55.
Wieczorek L., Stres i wypalenie zawodowe w służbie więziennej, „Humanistyczne Zeszyty Naukowe – Prawa Człowieka” 2017, nr 1(20), s. 213–238.
Zajączkowski K., Uzależnienia od substancji psychoaktywnych, WSiP, Warszawa 2003.
