Stare i nowe w mikrotoponimii
DOI:
https://doi.org/10.15584/slowo.2018.9.05Słowa kluczowe:
old-new opposition, geographical name, microtoponym, linguistic image of the world, the cultural onomasticaAbstrakt
The main purpose of this article is the attempt of presenting chronological old-new opposition of the microtoponyms (geographical names). The inquiring sight, collected from 2011 to 2018 during informal utterances of the oldest and the middle generation of inhabitants of the area of Wręczyca Wielka, contains the names of different physiographic objects’, e. g. fields, meadows, forests, paths. The analysis contains also justifications of the microtoponyms. The linguistic material was collected in the area near Kłobuck in the north of Silesian Province. The language of inhabitants of this region belongs to Malopolska dialect. The author inquires the problem on the strength of analysis the groups of microtoponyms: 1) names with old and new lexems, 2) terms of physiographic objects’ connected with the former and contemporary village image, 3) geographical names with illegible semantic motivation, 4) microtoponyms with -isko and -owizna suffixes. On the strength of analysis, the author claims that microtoponyms include two aspects of old and new. To the oldest inhabitants old is connected with the former image of community and it is conceived in a positive way. New changes the structure of village and it is not completely accepted by the oldest generation but it is accepted by the youngest inhabitants.Downloads
Bibliografia
Bartmiński J., 2009, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin.
Bieńkowska D., Umińska-Tytoń E., 2012, Nazewnictwo miejskie Łodzi, Łódź.
Gołębiowska T., 1964, Terenowe nazwy orawskie, Kraków.
Grzegorczykowa R., 1979, Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe, Warszawa.
Handke K., 2011, Dzieje Warszawy nazwami pisane, Warszawa.
Jelonek T., 2013, Truskolasy. Dzieje wsi, jej tradycje oraz zabytki kościoła parafialnego pw. św. Mikołaja, Wręczyca Wielka.
Jelonek T., 2017, Językowo-kulturowy obraz wsi i jej mieszkańców utrwalony w mikrotoponimach (na przykładzie nazw terenowych gminy Wręczyca Wielka w powiecie kłobuckim), maszynopis, rozprawa doktorska dostępna w Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kall Z. (red.), 2008, Historia szkoły w Węglowicach 1808–2008, Węglowice.
Kała E., Kędziora M., Żerdzińska K., 2007, Gmina Wręczyca Wielka, Wręczyca Wielka.
Kornaszewski M., 1983, Nazwy zestawione w dolnołużyckiej mikrotoponimii powiatu chociebuskiego, Poznań.
Kowalska A., 2011, Apelatywne nazwy miejsc w dialektach polskich. Derywacja sufiksalna, Poznań.
Kreja B., 1975, Słowotwórstwo nazw miejsca we współczesnym języku polskim, „Gdańskie Studia Językoznawcze” I, s. 63–98.
Krzypkowski T., 2007, Odległa i nieodległa przeszłość mojej małej ojczyzny – rodzinnej miejscowości. Kalej–Szarlejka. Gmina Wręczyca Wielka, Kalej–Szarlejka.
Kurek H., 1979, Zasady zapisu tekstów języka mówionego mieszkańców Krakowa [w:] Wybór tekstów języka mówionego mieszkańców Krakowa, red. B. Dunaj, Kraków, s. 15–16.
Lisek-Michalska J., Daniłowicz P. (red.), 2007, Zogniskowany wywiad grupowy. Studia nad metodą, Łódź.
Lubaś W., 1963, Nazwy terenowe powiatów jasielskiego i krośnieńskiego, cz. 1, „Onomastica”, nr 8, s. 195–236.
Mrózek R., 1990, System mikrotoponimiczny Śląska Cieszyńskiego XVIII wieku, Katowice.
Mrózek R., 2016, Sfera onimiczna języka i jej właściwości kategorialno-funkcjonalne, Kraków.
MSGP, Mały słownik gwar polskich, 2009, red. J. Wronicz, Kraków.
Myszka A., 2016, Urbanonimia Rzeszowa. Językowo-kulturowy obraz miasta, Rzeszów.
Oronowicz-Kida E., 2014, Oficjalne nazwy wiejskich ulic w województwie podkarpackim. Studium językowo-kulturowe, Rzeszów.
Pelcowa H., 1999, Przeszłość w językowym obrazie świata współczesnej wsi [w:] Przeszłość w językowym obrazie świata, red. A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski, Lublin, s. 253–267.
Pelcowa H., 2007, Przeszłość jako wartość (na przykładzie wypowiedzi gwarowych) [w:] Człowiek wobec wyzwań współczesności. Upadek wartości czy walka o wartość?, red. J. Mazur, A. Małyska, K. Sobstyl, Lublin, s. 116–127.
Pelcowa H., 2008, Stare i nowe w języku polskiej wsi [w:] Tradycja a nowoczesność. Materiały z konferencji 14–16 maja 2007 r., red. E. Woźniak, Łódź, s. 507–516.
Pelcowa H., 2009, Trwanie i przemijanie w języku i obyczajowości wiejskiej [w:] Tradycja w tekstach kultury, red. J. Adamowski, J. Styk, Lublin, s. 89–100.
Pelcowa H., 2016, Tendencje globalizacyjne w języku i kulturze a koncepcja małych ojczyzn [w:] Globalizacja a przemiany języków słowiańskich, red. H. Kurek, M. Święcicka, M. Peplińska, Bydgoszcz, s. 89–100.
Pilecka L., Roszak B., Wrzesiński S., 2008, Truskolasy dawniej i dziś, Truskolasy.
Rzetelska-Feleszko E., 1993, Nazwy geograficzne [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku, t. 2: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 403–421.
SEJPBo, Boryś W., 2005, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków.
SEJPSł, Sławski F., 1952–1982, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. I–V, Kraków.
SGP PAN, Słownik gwar polskich, 1977–2018, Źródła i t. I, red. M. Karaś, J. Reichan, t. II–V, red. J. Reichan, S. Urbańczyk, t. VI, red. J. Okoniowa, J. Reichan, t. VII–IX, red. J. Okoniowa, J. Reichan, B. Grabka, z. 29, red. B. Grabka, R. Kucharzyk, J. Okoniowa, J. Reichan, od z. 30, red. B. Grabka, R. Kucharzyk, z. 1, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, od z. 2 Łódź, t. III, Wrocław–Warszawa–Kraków, od t. IV Kraków.
SGP, Słownik gwar polskich, 1900–1911, red. J. Karłowicz, t. I–VI, Kraków.
Urbańczyk S., 1978, Mikrotoponimia [w:] Encyklopedia wiedzy o języku polskim, red. S. Urbańczyk, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 192.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Słowo. Studia językoznawcze
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
