Literalność i metaforyczność jako podstawy metaforologii
DOI:
https://doi.org/10.15584/slowo.2023.14.8Słowa kluczowe:
metaforologia, metafora, semantyka, dosłowność, metaforycznośćAbstrakt
Niniejszy artykuł podejmuje temat dosłowności i metaforyczności w ogólnym kontekście filozoficzno-językowym i stanowi kontynuację rozważań nad zagadnieniem niespójności w ramach teorii metafory przedstawionych w pracy Prawda dosłowna oraz norma metaforyczna jako dwa paradygmaty metaforologii. Stwierdza się w nim, iż dosłowność można sprowadzić do pojęć korespondencyjnej teorii prawdy oraz semantyczno-syntaktycznej poprawności, podczas gdy metaforyczność zyskuje swój status jedynie poprzez założenie ważności pierwszego. Wynikający z tego dwudzielny podział języka, na podstawie przykładów zdań, stwarza jednak szereg pytań o to, jakiego typu język można nazwać dosłownym lub metaforycznym.
Downloads
Bibliografia
Black, M. (1977). Metafora. W: M. Głowiński i H. Markiewicz (red.), Studia z teorii literatury. Archiwum „Pamiętnika Literackiego”, t. 1 (s. 84–100). Wrocław etc.: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Cohen, T. (1976): Notes on Metaphor. The Journal of Aesthetics and Art Criticism, Vol. 34, No 3, 249–259.
Cohen, T. (1991). Figurative Speech and Figurative Acts. W: M. Johnson (red.), Philosophical Perspectives on Metaphor (s. 182–199). Minneapolis: University of Minnesota Press.
Descartes, R. (2001). Medytacje o pierwszej filozofii. Zarzuty uczonych mężów i odpowiedzi autora. Rozmowa z Burmanem. Kęty: Antyk.
Dobrzyńska, T. (1994). Mówiąc przenośnie... Studia o metaforze. Warszawa: Instytut Badań Literackich – Wydawnictwo.
Eco, U. (1984). Semiotics and the Philosophy of Language. London: Macmillan Press.
Fiumara, G.C. (1995). The Metaphoric Process. Connections between language and life. London and New York: Routledge.
Frege, G. (1997). Podstawy arytmetyki. Logiczno-matematyczne badania nad pojęciem liczby. W: F. Brentano, G. Frege, Ch. Thiel (red.), Próby gramatyki filozoficznej. Antologia (s. 86–133). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Frege, G. (2014). Sens i znaczenie. W: Pisma semantyczne (s. 60–88). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Glucksberg, S. (2001). Understanding Figurative Language. From Metaphors to Idioms. Oxford: Oxford University Press.
Goatly, A. (1997). The Language of Metaphors. London: Routledge.
Golonka, J. (2014). Walencja stosowana w dydaktyce i w analizie tekstu. W: Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik 9, 79–92.
Kiklewicz, A. (2011). Profilowanie kontekstu w paradygmatach językoznawstwa. W: P. Stelmaszczyk (red.), Metodologie językoznawstwa. Od genu języka do dyskursu (s. 83–110). Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kittay, E. (1987). Metaphor. Its Cognitive Force and Linguistic Structure. Oxford: Clarendon Press.
Kwiatkowski, G. (2018). Prawda dosłowna oraz norma metaforyczna jako dwa paradygmaty metaforologii. W: L. Kolago (red.), Studia Niemcoznawcze, t. LXI, 999–1012.
Lakoff, G. i Johnson, M. (2010). Metafory w naszym życiu. Warszawa: Aletheia.
Loewenberg, I. (1991). Identifying Metaphors. W: M. Johnson (red.), Philosophical Perspectives on Metaphor (s. 154–181). Minneapolis: University of Minnesota Press.
Pawelec A. (2006). The Death of Metaphor. W: E. Mańczak-Wohlfeld (red.), Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis 123, 117–121.
Quine, W.V.O. (1999): Słowo i przedmiot. Warszawa: Altheia.
Rakova, M. (2003). The Extent of the Literal. Metaphor, Polysemy and Theories of Concepts. Palgrave Macmillan.
Richards, I.A. (1991). The Philosophy of Rhetoric. Lecture V: Metaphor. W: M. Johnson (red.), Philosophical Perspectives on Metaphor (s. 48–62). Minneapolis: University of Minnesota Press.
Stern, J. (2000). Metaphor in Context. Massachusetts: The MIT Press.
Taylor, J.R. (2007). Gramatyka kognitywna. Kraków: TAiWPN Universitas.
Way, E.C. (1991). Knowledge Representation and Metaphor. Dordrecht, Boston, London:Kluwer Academic Publishers.
Winiarska, J. (2011). Kognitywizm – językoznawstwo otwarte? W: P. Stelmaszczyk (red.), Metodologie językoznawstwa. Od genu języka do dyskursu (s. 27–48), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Wittgenstein, L. (2016). Tractatus logico-philosophicus. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Słowo. Studia Językoznawcze
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
