Hook Pins in the Grave Inventories of the Wielbark Culture. A Case Study Based on the Finds from Cemeteries in Czarnówko, Lubowidz and Wilkowo Nowowiejskie, Lębork District (PL)k culture: A case study based on the finds from cemeteries in Czarnówko, Lubowidz and Wilkowo, Lębork district (PL)
DOI:
https://doi.org/10.15584/anarres.2024.19.5Keywords:
textile-related tools, hooks, spinning, Wielbark cultureAbstract
This paper presents a special category of textile-related artefacts, hook pins, interpreted as the remains of spindles. The study is based on tools discovered in burials of the population of the Wielbark culture in Czarnówko, Lubowidz and Wilkowo Nowowiejskie, Lębork district (PL). The collected materials were not only analysed typologically but were also examined for functionality and the presence of traces of use. They were also juxtaposed with artefacts discovered at other archaeological sites from the Roman Period, including those from the area of the Przeworsk culture.
References
Andersson Strand E. 2015. The Basics Of Textiles Tools And Textile Technology – From Fibre To Fabric. In E. Andersson Strand and M.-L. Nosh (eds.), Tools, Textiles and Contexts. Investigating Textile Production in the Aegean and Eastern Mediterranean Bronze Age (= Ancient Textiles Series 21). Oxford: Oxbow Books, 39–60.
Barber E. J. W. 1991. Prehistoric Textiles. The Development of Cloth in the Neolithic and Bronze Ages with Special Reference to Aegean. Princeton: Princeton University Press.
Becker M. 1999. Ichstedt. Untersuchungen zu einem Gräberfeld der späten Latènezeit bis späten römischen Kaiserzeit. Jahresschrift für Mitteldeutsche Vorgeschichte 82, 7–210.
Bemmann J. 2014. Mitteldeutschland und Gallische Sonderreich 260–274: eine Liebgewonnene These auf dem Prüfstand. Kölner Jahrbuch 47, 179–213.
Bokiniec E. 2008. Kultura oksywska na ziemi chełmińskiej w świetle materiałów sepulkralnych. Toruń: Muzeum Okręgowe.
Chmielewski T. 2009. Po nitce do kłębka… O przędzalnictwie i tkactwie młodszej epoki kamienia w Europie środkowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
Cieśliński A. 2010. Kulturelle Veränderungen und Besiedlungsabläufe im Gebiet der Wielbark-Kultur an Łyna, Pasłęka und oberer Drwęca (= Berliner Beiträge zur Vor- und Frühgeschichte. Neue Folge 17). Berlin: Museum Für Vor- Und Frühgeschichte Staatliche Museen Zu Berlin – Preußischer Kulturbesitz, Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego.
Cieśliński A. 2016. The society of Wielbark culture AD 1–300. In A. Rzeszotarska-Nowakiewicz (ed.), The past societies. Polish lands from the first evidence of human presence to the Early Middle Ages, 4: 500 BC–500 AD. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 217–255.
Cybulska M. and Maik J. 2023. Tekstylia z cmentarzyska w Weklicach. In M. Natuniewicz-Sekuła and M. Baczewski (eds.), Weklice – cmentarzysko kultury wielbarskiej na wschodnim wybrzeżu delty Wisły (badania 2005–2008) (= Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina 11). Warszawa: Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, 176–185.
Dąbrowska T. 2008. Młodszy okres przedrzymski na Mazowszu i zachodnim Podlasiu. Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne 7, 1–214.
Geisler H. 1974. Der germanische Urnengräberfeld bei Kemnitz, Kr. Potsdam-Land, 1: Katalog. Berlin: Veb Deutscher Verlag Der Wissenschaften.
Gleba M. 2008. Textile Production in Pre-Roman Italy (= Ancient Textile Series 4). Oxford: Oxbow Books.
Godłowski K. 1977. Materiały do poznania kultury przeworskiej na Górnym Śląsku. Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne 4, 7–237.
Gostenčnik K. 2001. Die Spindelhaken aus Kupferlegierung vom Magdalensberg und Virunum in Kärtern. Archäologisches Korrespondenzblatt 32, 571–579.
Gostenčnik K. 2003. Some Additional Remarks Concerning The Magdalensbeg Spindle-Kooks With Twisted Shanks. Archaeological Textile Newsletter 36, 9–11.
Gostenčnik K. 2010. The Magdalensberg Textile Tools: a Preliminary Assessment. In E. Andersson Strand, M. Gleba, U. Mannering, C. Munkholt and M. Ringgaard (eds.), North European Symposium for Archaeological Textiles X (= Ancient Textile Series 5). Oxford: Oxbow Books, 73–90.
Gostenčnik K. 2012. Austria: Roman Period. In M. Gleba and U. Mannering (eds.), Textiles And Textile Production In Europe From Prehistory To AD 400 (= Ancient Textiles Series 11). Oxford, Oakville: Oxbow Books, 65–90.
Gostenčnik K. 2013. Textile Production And Trade In Roman Noricum. In M. Gelba and J. Pásztókai-Szeőke (eds.), Making Textiles in pre-Roman and Roman Times: People, Places, Identities (= Ancient Textiles Series 13). Oxford, Oakville: Oxbow Books, 60–86.
Groh S. and Sedlmayer H. 2007. Kultpraktiken am norischrömischen Kultplatz Frauenberg (Österreich). In S. Groh and H. Sedlmayer (eds.), Blut und Wein Keltisch-römische Kultpraktiken. Akten des vom Österreichischen Archäologischen Institut und vom Archäologischen Verein Flavia Solva veranstalteten Kolloquiums am Frauenberg bei Leibnitz (Österreich), Mai 2006 (= Protohistoire Européenne 10). Montagnac: M. Mergoil, 165–192.
Grömer K. 2016. The Art of Prehistoric Textile Making. The Development of Craft Traditions and Clothing in Central Europe (= Veröffentlichungen der Prähistorischen Abteilung 5). Vienna: Naturhistorisches Museum.
Hahuła K. and Wołągiewicz R. 2001. Grzybnica. Ein Gräberfeld der Wielbark-Kultur mit Steinkreisen in Pommern (= Monumenta Archaeologica Barbarica 8). Warszawa, Koszalin: Muzeum w Koszalinie, Fundacja Przyjaciół Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie.
Jaskanis J. 1996. Cecele. Ein Gräberfeld der Wielbark-Kultur in Ostpolen. Kraków: Wydawnictwo i Drukarnia Secesja.
Kania K. 2017. To Spin A Good Yarn. Spinning Techniques With Handspindles. In M. Bravermanová, H. Březinová and J. Malcolm-Davies (eds.), Archaeological Textiles – Links Between Past and Present, NESAT XIII. Liberec, Praha: Technical University of Liberec. Faculty of Textile Engineering, Institute of Archaeology of the CAS, 265–274.
von Kimakowicz-Winnicki M. 1910. Spinn- und Weberwerkzeuge. Entwicklung und Anwendung in vorgesischtlichen Zeit Europas (= Mannus Bibliothek 2). Würzburg: Kabitzsch (Stuber).
Kleemann J. 2017. Die Ausgrabungen Des Städtischen Museums Marienburg im Gräberfeld Malbork Wielbark Fundstelle 1 in den Jahren 1927–1932, 1934 und 1936. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Kmieciński J., Blombergowa M. and Walenta K. 1966. Cmentarzysko kurhanowe ze starszego okresu rzymskiego w Węsiorach w pow. kartuskim. Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Seria Archeologiczna 12, 37–122.
Kokowski A. 1999. Archeologia Gotów. Goci w Kotlinie Hrubieszowskiej. Lublin: IdeaMedia.
Kostrzewski J. 1926. Z pradziejów Pomorza. Kurhany i kręgi kamienne w Odrach w pow. chojnickim. Z Otchłani Wieków 1, 17–24.
Kurpiewski A. 2008. Cmentarzysko kultury wielbarskiej w Gostkowie (= Supplementa Monumenta Studia Gothica 1). Lublin: Instytut Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Kurzyńska M. 2020. Grudziądz-Rządz (Rondsen, Kr. Graudenz), stan. 1, archiwalne cmentarzysko kultury oksywskiej i wielbarskiej. Grudziądz: Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi.
Laser R. 1987. Wozu dienten die spätkaiserzeitlichen Bronzenadel mit tordiertem Schaft und hakenförmigem Kopfteil? Zeitschrift für Archäologie 21, 47–52.
Leuzinger U. 2002. Textilherstellung. In A. de Capitani, S. Deschler-Erb, U. Leuzinger, E. Marti-Grädel and J. Schibler (eds.), Die jungsteinzeitliche Seeufersiedlung Arbon Bleiche 3 (= Archäologie im Thurgau 11). Frauenfeld: Amt für Archäologie, 115–134.
Machajewski H. 2013. Gronowo. Ein Graberfeld der Wielbark- Kultur in Westpommern (= Monumenta Archaeologica Barbarica 18). Warszawa, Szczecin, Gdańsk: Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Państwowe Muzeum Archeologiczne, Muzeum Narodowe, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego.
Maik J. 2012. Włókiennictwo kultury wielbarskiej. Łódź: Instytut Archeologii i Etnologii PAN. Ośrodek Badań nad Dawnymi Technologiami.
Maik J. 2013. Die Textilien aus den Grabhügeln von Gronowo. In H. Machajewski, Gronowo. Ein Gräberfeld der Wielbark-Kultur in Westpommern (= Monumenta Archaeologica Barbarica 18). Warszawa, Szczecin, Gdańsk: Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Państwowe Muzeum Archeologiczne, Muzeum Narodowe, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, 93–122.
Maik J. 2015a. Tekstylia z cmentarzyska w Nowym Łowiczu. Wyniki dotychczasowych badań. In B. Kontny (ed.), Ubi tribus faucibus fluenta Vistulae fluminis ebibuntur Jerzy Okulicz-Kozaryn in memoriam (= Światowit. Supplement Series B: Barbaricum 11). Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, 451–459.
Maik J. 2015b. Tekstylia z cmentarzyska kultury wielbarskiej w Czarnówku, pow. lęborski. Część 1. In J. Andrzejowski (ed.), Czarnówko, stan. 5. Cmentarzyska z późnej starożytności na Pomorzu, 1 (= Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina 5). Lębork, Warszawa: Muzeum w Lęborku, Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, 215–245.
Maik J. 2018. Tekstylia z cmentarzyska kultury wielbarskiej w Czarnówku, stan. 5. Część 2 (obiekty R300, R374, R380, R400 i R430). In J. Schuster, Czarnówko, stan. 5. Osiem grobów okazałych – narodziny nowych elit w II wieku po Chr. w basenie Morza Bałtyckiego (= Monumenta Archaeologia Barbarica. Series Gemina 8). Lębork, Warszawa: Muzeum w Lęborku, Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, 154–167.
Maik J. and Wtorkiewicz-Marosik E. 2020. Wyniki badań tekstyliów z cmentarzyska w Kamienicy Szlacheckiej, pow. kartuski. In M. Tuszyńska (ed.), Kamienica Szlachecka. Cmentarzysko kultury wielbarskiej na Pojezierzu Kaszubskim. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, 159–188.
Mączyńska M., Jakubczyk I. and Urbaniak A. 2021. Babi Dół-Borcz. Cmentarzysko kultury wielbarskiej z kręgami kamiennymi i kurhanami na Pomorzu (= Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina 9). Warszawa, Gdańsk: Wydział Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Michałowska M. 2006. Leksykon włókiennictwa. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków.
Pietrzak M. 1997. Pruszcz Gdański. Fundstelle 10. Ein graberfeld der Oksywie- und Wielbark-Kulutr in Ostpommern (= Monumenta Archaeologica Barbarica 4). Kraków: Secesja.
Pruska M. and Andrzejowski J. (eds.) 2018. Stary świat – Nowe życie: Lubowidz, Czarnówko, Wilkowo. Lębork: Muzeum w Lęborku.
Przymorska-Sztuczka M. 2017. New finds of textiles from the Wielbark culture cemetery in Wilkowo, Lębork district. In M. Bravermanová, H. Březinová and J. Malcolm-Davies (eds.), Archaeological Textiles – Links Between Past and Present. NESAT XIII. Liberec, Praha: Technical University of Liberec. Faculty of Textile Engineering, Institute of Archaeology of the CAS, 39–50.
Przymorska-Sztuczka M. In print. Analiza funkcjonalna tzw. szpil hakowych z inwentarzy grobowych ludności kultury wielbarskiej.
Romsauer P., Hečková J., Repka D., Březinová G. and Kuzmová K. 2019. CHOTÍN VII. Sídlisko z doby halštatskej, rímskej a stredoveku. Nitra: Univerzita Konštantína Filozofa v Nitre.
Ruta A. and Strobin A. 2015. Grób kultury wielbarskiej z terenu Starego Miasta w Gdańsku (stanowisko “Monopol”). Pomorania Antiqua 25, 305–324.
Schuster J. 2010. Germanische Spinnrocken im nördlichen Mitteleuropa. In A. Urbaniak, R. Prochowicz, I. Jakubczyk, M. Levada and J. Schuster (eds.), Terra Barbarica. Studia ofiarowane Magdalenie Mączyńskiej w 65. rocznicę urodzin (= Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina 2). Łódź, Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Fundacja Uniwersytetu Łódzkiego, Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, 755–766.
Schuster J. 2015. Przybysze ze Skandynawii – małe cmentarzysko z okresu wędrówek ludów. In J. Andrzejowski (ed.), Czarnówko, stan. 5. Cmentarzyska z późnej starożytności na Pomorzu, 1 (= Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina 5). Lębork, Warszawa: Muzeum w Lęborku, Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, 15–42.
Schuster J. 2018. Czarnówko, stan. 5. Osiem grobów okazałych – narodziny nowych elit w II wieku po Chr. w basenie Morza Bałtyckiego (= Monumenta Archaeologia Barbarica. Series Gemina 8). Lębork, Warszawa: Muzeum w Lęborku, Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Państwowe Muzeum Archeologiczne.
Skorupka T. 2001. Kowalewko 12: cmentarzysko birytualne ludności kultury wielbarskiej (od połowy I w. n.e. do początku III w. n.e.) (= Archeologiczne Badania Ratownicze Wzdłuż Trasy Gazociągu Tranzytowego 2 – Wielkopolska 3). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Skóra K. 2015. Struktura społeczna ludności kultury wielbarskiej. Łódź: Wydawnictwo Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk. Ośrodek Badań nad Dawnymi Technologiami.
Stącel W. 2021. Hooked Pins in the Przeworsk Culture – Typology, Chronology, Distribution and Function. Analecta Archaeologica Ressoviensia 16, 103–124. DOI: 10.15584/anarres.2021.16.6
Tempelmann-Mączyńska M. 1989. Das Frauentrachtzubehör des mittel- und osteuropäischen Barbaricums in der römischen Kaiserzeit (= Varia 264). Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
Tuszyńska M. 2020. Kamienica Szlachecka. Cmentarzysko kultury wielbarskiej na Pojezierzu Kaszubskim. Gdańsk: Muzeum Archeologiczne w Gdańsku.
Varsik V. and Kolník T. 2021. Cífer-Pác. Eine spätantike Residenz im Quadenland. Bonn: Verlag Dr. Rudolf Habelt GmbH.
Wild J. P. 1970. Textile Manufacture in the Northern Roman Provinces (= Cambridge Classical Studies). Cambrige: Cambrige University Press.
Woińska M. 2018. Ślady produkcji żelaza na obszarze osadnictwa kultury wielbarskiej. Wiadomości Archeologiczne 69, 3–24.
Wołągiewicz R. 1981. Kultura oksywska i wielbarska (faza lubowidzka). In J. Wielowiejski (ed.), Prahistoria ziem polskich, 5: Późny okres lateński i okres rzymski. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 165–178.
Wołągiewicz R. 1995. Lubowidz. Ein birituelles Gräberfeld der Wielbark-Kultur aus der Zeit vom Ende des 1. Jhs. v.Chr. bis zum Anfang des 3. Jhs. n.Chr. (= Monumenta Archaeologia Barbarica 1). Kraków: Secesja.
Zeman T. 2017. Střední Pomoraví v době římské. Svědectví povrchové prospekce (= Archaeologica Olomucensia 2). Olomouc: Univerzita Palackého v Olomouci, Filozofická fakulta.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Analecta Archaeologica Ressoviensia
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.
