Dysproporcje w zatrudnieniu i edukacji pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej

Abstrakt

Artykuł koncentruje się na problemie dysproporcji w zatrudnieniu i edukacji. Głównym celem jest zbadanie zakresu i skali dysproporcji z zakresu zatrudnienia i edukacji między państwami członkowskimi UE. Zakres przestrzenny prowadzonych badań to 27 państw członkowskich UE. Zakres czasowy prowadzonych analiz to okres 2016–2023 (wybrane cztery lata, a w szczególności: 2016, 2019, 2020, 2023). W trakcie badań weryfikowano hipotezę, zakładającą, że: Nierówności z zakresu edukacji i zatrudnienia występujące między krajami UE pogłębiają się. Badanie przeprowadzono z wykorzystaniem dwóch wybranych metod wielowymiarowej analizy porównawczej, a mianowicie taksonomicznej miary rozwoju Hellwiga (TMD) oraz metody odchyleń standardowych jako metody grupowania obiektów uporządkowanych liniowo.

Znaczenie zrównoważonego rozwoju było wielokrotnie podkreślane w dokumentach unijnych. W Planie Działania UE na rzecz Europejskiego Filaru Praw Socjalnych podkreślono potrzebę osiągnięcia wysokiego wskaźnika zatrudnienia, zmniejszenia różnic w zatrudnieniu kobiet i mężczyzn, obniżenia wskaźnika osób przedwcześnie kończących edukację i szkolenia, promowania zdobywania wyższego wykształcenia i uczestnictwa dorosłych w uczeniu się. Podkreślono również konieczność rozwiązania problemu młodzieży NEET.

Przeprowadzone badania potwierdziły prawdziwość hipotezy zakładającej narastanie dysproporcji w zatrudnieniu i edukacji między państwami UE. Największe różnice w zatrudnieniu i edukacji występują między krajami skandynawskimi a Rumunią, Grecją, Włochami i Hiszpanią. Kraje skandynawskie wyróżniają się wysokimi wskaźnikami zatrudnienia, bardzo niską genderową luką w zatrudnieniu, wyjątkowo wysokim poziomem uczestnictwa w szkolnictwie wyższym i kształceniu ustawicznym oraz stosunkowo niskimi wskaźnikami NEET. Sytuacja państw tworzących skupienie G1 wynika z wielu powiązanych problemów, takich jak niski poziom stopy zatrudnienia, wysoki poziom wskaźnika NEET, stosunkowo wysoka stopa bezrobocia, a także duża genderowa luka w zatrudnieniu oraz bardzo niska intensywność kształcenia ustawicznego.

Utrzymywanie się oraz wzrost dysproporcji w obszarze edukacji i zatrudnienia pomiędzy państwami członkowskimi UE stanowi poważny problem dla UE, gdyż taka sytuacja utrudnia tworzenie bardziej spójnej i konwergentnej Unii Europejskiej. Dlatego też należy postulować aktywne działania na rzecz promocji edukacji i większej aktywności zawodowej w tych krajach UE, które najbardziej borykają się z problemem niskiego zatrudnienia i wykształcenia.