Ortodoksyjne i heterodoksyjne źródła endogenicznego wzrostu gospodarczego: związki między nimi a rola podziału dochodu

Abstrakt

Duża część współczesnej literatury głównego nurtu dotyczącej wzrostu gospodarczego, koncentruje się wokół roli kapitału ludzkiego, postępu technicznego oraz innowacji, zostawiając nieco na boku centralne znaczenie, które akumulacja kapitału fizycznego zajmowała w teorii ekonomicznej. Jak podkreślono w pierwszej części artykułu, istnienie pozytywnego związku pomiędzy akumulacją kapitału fizycznego i ludzkiego jest wyraźnie dopuszczane przez wielu teoretyków endogenicznego wzrostu gospodarczego głównego nurtu. Akceptują oni jednak założenia dotyczące akumulacji kapitału fizycznego przedstawione w modelu Solowa i oparte na długookresowym działaniu prawa Saya lub akceptują poprawność neoklasycznych krzywych popytu na czynniki wytwórcze, oparte na koncepcji krańcowej wydajności. W modelach głównego nurtu zarówno endogenicznego, jak i egzogenicznego wzrostu gospodarczego zakłada się więc, że nierówności dochodowe pozytywnie wpływają na akumulację kapitału fizycznego oraz, częściowo lub całościowo, również na akumulację kapitału ludzkiego. W drugiej części artykułu omówione zostały heterodoksyjne argumenty kwestionujące zarówno koncepcję monotonnych krzywych popytu na czynniki wytwórcze, jak i długookresową poprawność prawa Saya. Podkreślone zostało, że w hetero-doksyjnej teorii wzrostu można znaleźć niezależny, a poważnie niedoceniony przez autorów głównego nurtu, kanał endogenizacji wzrostu gospodarczego. W trzeciej części uwypuklono, że wówczas, gdy bierze się pod uwagę keynesowską długookresową zależność ścieżkową akumulacji kapitału fizycznego od krótko- i długookresowej ewolucji popytu zagregowanego i podziału dochodu, można się spodziewać występowania silnej pozytywnej relacji pomiędzy redukcją nierówności dochodowych, postępem technicznym oraz akumulacją kapitału zarówno fizycznego, jak i ludzkiego. Stwierdzono dodatkowo, że integracja podejść keynesowskiego i głównego nurtu może zwięk-szyć znaczenie źródeł wzrostu endogenicznego obecnych w obydwu podejściach oraz zmniejszyć niekorzystny krótkookresowy i długookresowy podział wciąż obecny w teorii ekonomii.