Alokacja środków z puli budżetu obywatelskiego w kontekście starzenia się społeczeństw i nierówności społecznych

Abstrakt

W Brazylii pod koniec lat 80. XX w. wdrożony został budżet obywatelski (BO), który zapewniał przepływ stosownej części funduszy do najbardziej zaniedbanych dzielnic. Współczesne europejskie miasta również muszą sprostać wyzwaniu rosnących wewnątrzmiejskich nierówności w jakości życia, zwłaszcza wśród osób starszych. Powstaje pytanie, czy współczesny budżet obywatelski jest narzędziem umożliwiającym realizację tych celów, tak jak w oryginalnym modelu z Porto Alegre?  Odpowiedź na to pytanie wymaga przyjrzenia się koncentracji środków z BO w obrębie miasta. Czy dzielnice z największym odsetkiem osób starszych – mało aktywnych politycznie i przy tym szczególnie związanych ze swoją najbliższą okolicą – otrzymują mniej środków niż inne dzielnice, jak może sugerować teoria elite capture? Choć pytanie to stawiane już było w literaturze, w dotychczasowych badaniach nie uwzględniano ani kwestii zróżnicowania struktury wiekowej w obrębie miast, ani specyfiki polskich BO. Celem badania jest określenie związku pomiędzy strukturą wiekową dzielnic we Wrocławiu a ich osiągnięciami w dwóch edycjach budżetu obywatelskiego w latach 2016–2017. Zastosowanie analizy skupień oraz wielorakiej analizy korespondencji pozwala na określenie typowego „zwycięzcy” dwóch głosowań. Jest to osiedle powstałe na późniejszych etapach suburbanizacji, o zabudowie jednorodzinnej oraz o ponadprzeciętnym odsetku rezydentów w wieku 25–44. Badanie nie pozwala natomiast na ustalenie podobnych zależności dla innych typów osiedli, w tym takich o znacznym udziale rezydentów w wieku 80+. Skłania to do wnioskowania, że procesy urbanizacji oraz przestrzennego zróżnicowania wiekowego miast powinny być rozpatrywane łącznie: ekspansja geograficzna miast pociąga za sobą przepływ do nowo powstających osiedli ludności zamożnej, zmobilizowanej do podjęcia działań na rzecz poprawy jakości życia w warunkach niekompletności infrastruktury.