Rola lidera społecznego w tworzeniu lepszej jakości życia
DOI:
https://doi.org/10.15584/nsawg.2020.4.14Słowa kluczowe:
spółdzielczość, działacz społeczny, przedsiębiorczość, środowisko lokalne, PolskaAbstrakt
W artykule przedstawiono rolę liderów społecznych w tworzeniu lepszej jakości życia w wymiarze zbiorowym, przez pionierów spółdzielczości i działaczy rozwijających różne jej formy w następnych pokoleniach. Przedstawiono dawne dokonania liderów społecznych – polskich działaczy spółdzielczych z XIX i XX w. z różnych stron kraju: Wielkopolski, Pomorza i Śląska, Galicji, Królestwa, którzy dążyli do poprawy stanu majątkowego warstw biedniejszych (rolników, rzemieślników, kupców) poprzez organizowanie ich do wspólnej działalności gospodarczej. Przypomniano także spółdzielców działających w międzywojniu, podczas okupacji hitlerowskiej i w Polsce powojennej oraz w okresie transformacji ustrojowej. Dokonania spółdzielców przedstawiono w ujęciu historycznym ich uwarunkowań społecznych i środowiskowych, dróg życiowych do spółdzielczości, przebiegu karier, cechy osobowości i osiągnięcia. Podjęto próbę scharakteryzowania cech polskiego działacza spółdzielczego dawniej i współcześnie oraz próbę sformułowania wskazówek dla współczesnych animatorów różnych form spółdzielczości w środowiskach lokalnych. Podstawę źródłową stanowią opracowania biograficzne i historyczne oraz współczesna publicystyka. Zastosowano metodę analizy historycznej.
W okresie transformacji ustrojowo-gospodarczej zlikwidowane zostało szkolnictwo spółdzielcze rozbudowane zarówno w miastach i środowisku małomiasteczkowym, które systematycznie przygotowywało kadry przyszłych spółdzielców. Nie zapełniły tej luki krótkotrwałe szkolenia, licznie organizowane przez związki rewizyjne spółdzielni różnych typów. Współczesne kształcenie menedżerów gospodarczych ukierunkowane jest na osiąganie maksymalizacji zysku w korporacjach, pomijając stronę społecznej odpowiedzialności organizacji biznesowych i współudział w zaspokajaniu potrzeb społecznych, kulturalnych i rekreacyjnych lokalnych środowisk. Doświadczenia liderów spółdzielczych mogą okazać się pomocne w formowaniu grona liderów ekonomii społecznej, nadziei na odrodzenie ruchu spółdzielczego.
Bibliografia
Chyra-Rolicz, Z. (1998). Spółdzielczość – ofiara czy filar systemu socjalistycznego? W: W. Ważniewski (red.), Spór o ocenę Polski powojennej (1944–1989) (s. 153–167). Siedlce: Pracownia Wydawnicza IH WSRP.
Chyra-Rolicz, Z. (2002). Edward Abramowski – prekursor społeczeństwa obywatelskiego i społecznej gospodarki rynkowej. W: M. M. Drozdowski (red.), Od Edwarda Abramowskiego do Jana Józefa Lipskiego. Z dziejów niepodległościowego i demokratycznego nurtu w polskim ruchu socjalistycznym (s. 16–30). Warszawa: Wydawnictwo Typografika.
Chyra-Rolicz, Z. (2004). Stanisław Staszic prekursor spółdzielczości rolniczej. Siedlce: Pracownia Wydawnicza IH AP.
Chyra-Rolicz, Z. (2011). Wielkie damy polskiej spółdzielczości, W: W. Wrzesiński, M. Masnyk, K. Kawalec (red.), Polska Leży na Zachodzie. Studia z dziejów Polski i Europy dedykowane Pani Profesor Teresie Kulak (s. 559–573). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Chyra-Rolicz, Z. (2020). Samorządność gospodarcza i społeczna na przykładzie sektora spółdzielczego (1989–2018). W: E. Leś (red.), Dla Niepodległej. Obywatele i ich organizacje 1918–2020. Warszawa.
Galos, A., Inglot, S. (red.), Najdus, W., Piechowicz, S., Świtalski, Z. (1971). Zarys historii polskiego ruchu spółdzielczego, cz. I: do 1918 r. (s. 259–294). Warszawa: Zakład Wydawnictw CRS.
Gurnicz, F. (1976), Franciszek Stefczyk – Życie Poglądy Działalność. Warszawa: Zakład Wydawnictw CRS.
http://ozrss.pl/zwiazek/czlonkowie (2020.04.19).
ICA Research International Conference Future of Cooperative model: Creativity, Innovation and Research, Program. Book of abstracts, 2015, Okrągły Stół nr 1 – panel 28.05.2015, Paris.
Jarecka-Kimlowska, S. (1971). O równy start. Szkice z dziejów „Wici” 1928–1948. Warszawa: LSW.
Lachowski, K., Englot, A. (2016). Informacja o podstawowych danych ekonomiczno-finansowych dotyczących sektora spółdzielczego w roku 2014 i ich zmianach w latach 2011–2014. Warszawa: KRS.
Piasecki, A. K. (red.). (2013). Lider społeczny w XXI wieku. Kraków: Wydawnictwo UP.
Rapacki, M. (1936). Program gospodarczy spółdzielczości spożywców. Referat wygłoszony na zjeździe delegatów „Społem” w dniu 14 VI 1936 (wyd. I), Warszawa: ZSS RP.
Rusiński, W. (1980). Zarys historii polskiego ruchu spółdzielczego, cz. 2: 1918–1939. Warszawa: Zakład Wydawnictw CZRS.
Thugutt, S. (2013). Listy do młodego przyjaciela. Wstęp R. Okraska. Łódź: Wydawnictwo „Nowy Obywatel”.
Trocka, H. (2004). Spółdzielczość polska w kampanii wrześniowej i antyhitlerowskim ruchu oporu na terenie Generalnego Gubernatorstwa. Warszawa: Wydawnictwo Czasopismo „Spółdzielca”.
Wiele barw przedsiębiorczości społecznej. (2010). Kurier Spółdzielczy, 23/24(2020/2021), 1, 8.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2020 Uniwersytet Rzeszowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.