Polityka, wzrost i nierówności w Chinach od 1949 roku. Próba oceny
DOI:
https://doi.org/10.15584/nsawg.2022.3.3Słowa kluczowe:
Chiny, gospodarka chińska, reformy gospodarcze, transformacja gospodarczaAbstrakt
Celem artykułu jest zbadanie i przedstawienie polityki, procesów i efektów wzrostu gospodarczego w Chinach od 1949 roku, tj. powstania Chińskiej Republiki Ludowej. Na tej podstawie sformułowano dwa pytania badawcze: jak przebiegały procesy wzrostu i rozwoju gospodarczego w czasach Mao Zadonga oraz jak reformy w okresie Deng Xiaopinga wpłynęły na gospodarkę współczesnych Chin. W pracy wykorzystywana jest przede wszystkim analiza historyczna bazująca na literaturze krajowej i zagranicznej oraz analiza danych zastanych. Na podstawie przeprowadzonych badań, można stwierdzić, że polityka gospodarcza w czasach maoistowskich, mimo wszystkich swoich wad i ułomności miała ogromny wkład w rozwój Chin, prowadząc między innymi do redukcji analfabetyzmu czy skrajnego ubóstwa. Dopiero polityka uzupełniona przez efektywniejsze mechanizmy rynkowe doprowadziła do prawdziwego rozkwitu tego państwa. Nie można jednak nie zauważać problemów, które narastają i w kolejnych latach mogą się stać barierą dalszego wzrostu: wysokich nierówności, starzenia się społeczeństwa czy kwestii ochrony środowiska. Wyzwania, przed którymi stoją Chiny są poważne, niemniej biorąc pod uwagę drogę, którą pokonały można mieć nadzieję, że również one zostaną rozwiązane.
Bibliografia
Białowąs, T. (2007). Przestrzenne zróżnicowanie poziomu rozwoju gospodarczego Chin. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H, XLI, 2, 33–46.
Chan, K.W. (2019). China’s Hukou System at 60: Continuity and Reform. W: R. Yep, J. Wang, T. Johnson (red.), Edward Elgar Handbook on Urban Development in China (s. 59–79). Cheltenham: Edward Elgar Publishing. DOI: 10.4337/9781786431639.00011.
Chao, K. (1964). Economic Aftermath of the Great Leap in Communist China. Asian Survey, 4, 5, 852. DOI: 10.2307/3023479.
Cheng, E. (2021). China scraps fines, will let families have as many children as they’d like. Pobrane z: https://www.cnbc.com/2021/07/21/china-scraps-fines-for-families-violating-childbirth-limits.html (2022.06.25).
Cieślik, E. (2015). Rozwój gospodarczy Chin. Warszawa: Key Text.
Cieślik, E. (2017). Rozwój gospodarki chińskiej w okresie realnego socjalizmu – analiza podstawowych wskaźników. Gdańskie Studia Azji Wschodniej, 11, 59–82.
Dikötter, F. (2013). Wielki głód. Tragiczne skutki polityki Mao 1958–1962. Wołowiec: Czarne.
Fuchun, L. (1962). Report of the First Five-Year Plan. W: R.R. Bowie, J.K. Fairbank (red.), Communist China (s. 42–91). Cambridge: Cambridge University Press.
Gawlikowski, K. (2004). Procesy transformacji w Chińskiej Republice Ludowej. W: K. Gawlikowski (red.), Azja Wschodnia na przełomie XX i XXI wieku. Przemiany polityczne i społeczne (s. 81–147). Warszawa: Wydawnictwo TRIO.
Góralczyk, B. (2017). Geostrategia Xi Jinpinga – od skromności do globalnej asertywności. Gdańskie Studia Azji Wschodniej, 11, 26–50.
Góralczyk, B. (2018). Wielki renesans. Chińska transformacja i jej konsekwencje. Warszawa: Dialog.
Groves, T., Hong, Y., McMillan, J., Naughton, B. (1994). Autonomy and Incentives in Chinese State Enterprises. Quarterly Journal of Economics, 109(1), 183–209. DOI: 10.2307/2118432.
Hay, D., Morris, D., Liu, G., Yao, S. (1994). Economic Reform and State-Owned Enterprises in China 1979–1989. Oxford: Clarendon Press.
Historical National Accounts of the People’s Republic of China, 1952–1995. Pobrane z: https://www.ier.hit-u.ac.jp/COE/Japanese/online_data/china/china.htm (2022.06.13).
How Well-off is China’s Middle Class? Pobrane z: https://chinapower.csis.org/china-middle-class/ (2022.06.30).
Jefferson, G.H., Rawski, T.G. (1994). Enterprise Reform in Chinese Industry. Journal of Economic Perspectives, 8(2), 47–70. DOI: 10.1257/jep.8.2.47.
Johnson, D.G. (1988). Economic Reforms in the People’s Republic of China. Economic Development and Cultural Change, 36(S3), 225–245. DOI: 10.1086/edcc.36.s3.1566544.
Joseph, W.A. (1986). A Tragedy of Good Intentions: Post-Mao Views of the Great Leap Forward. Modern China, 12, 4, 419–457. DOI: 10.1177/009770048601200401.
Kleer, J., Perczyński, M., Dobosiewicz, Z. (1989). Z doświadczeń rozwoju skokowego. Warszawa: PWE.
Kowalik, T. (2005). Systemy gospodarcze. Efekty i defekty reform i zmian ustrojowych. Warszawa: Fundacja Innowacja.
Lardy, N.R. (1987). Economic recovery and the 1st Five-Year Plan. W: R. MacFarquhar, J.K. Fairbank (red.), The Cambridge History of China. Volume 14: The People’s Republic, Part 1: The Emergence of Revolutionary China 1949–1965 (s. 144–184). Cambridge: Cambridge University Press. DOI: 10.1017/CHOL9780521243360.004.
Li, W., Yang, D.T. (2005). Great Leap Forward: Anathomy of a Central Planning Disaster. Journal of Political Economy, 113(4), 840–877. DOI: 10.1086/430804.
Lin, J.Y. (1988). The Household Responsibility System in China’s Agricultural Reform: A Theoretical and Empirical Study. Economic Development and Cultural Change, 36(S3), 199–224. DOI: 10.1086/edcc.36.s3.1566543.
Maddison, A. (2007). Chinese Economic Performance in the Long Run. Second Edition, Revised and updated. Pobrane z: http://piketty.pse.ens.fr/files/Maddison07.pdf (2022.06.20).
National Bureau of Statistics of China. Pobrane z: http://www.stats.gov.cn/english/statisticaldata/yearlydata/ (2022.06.12).
Naughton, B. (1993). Deng Xiaoping: The Economist. The China Quarterly, 135, 491– 514. DOI: 10.1017/S0305741000013886.
Perkins, D. (1994). Completing China’s Move to the Market. Journal of Economic Perspectives, 8(2), 23–46. DOI: 10.1257/jep.8.2.23.
Stuart-Fox, M. (2003). A Short History of China and Southeast Asia: Tribute, Trade and Influence. Crows Nest: Allen & Ulwin.
Szymański, W. (2007). Czy globalizacja musi być irracjonalna? Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Whyte, M.K. (2010). Myth of the Social Volcano. Perceptions of Inequality and Distributive Injustice in Contemporary China. Stanford: Stanford University Press.
Whyte, M.K. (2012). China’s Post-Socialist Inequality. Current History, 111(746), 229–234.
Więckowski, H. (2014). Polityka jednego dziecka i jej wpływ na strukturę demograficzną Chińskiej Republiki Ludowej. Zarządzanie Publiczne, 1(25), 51–62. DOI: 10.4467/20843968ZP.14.005.2178.
World Bank Database. Pobrane z: https://data.worldbank.org/ (2022.06.22).
World Inequality Database. Pobrane z: https://wid.world/data/ (2022.06.22).
Worden, R.L., Savada, A.M., Dolan, R.E. (1987). China: A Country Study. Washington: GPO for the Library of Congress.
Yang, D. (1999). Urban-Biased Policies and Rising Income Inequality in China. American Economic Review (Paper and Proceedings), 89(2), 306–310. DOI: 10.1257/aer.89.2.306.
Yao, S. (1994). Agricultural Reforms and Grain Production in China. London: Macmillan Press. DOI: 10.1007/978-1-349-23553-7.
Yao, S. (1997). Profit Sharing, Bonus Payment, and Productivity: A Case Study of Chinese State-Owned Enterprises. Journal of Comparative Economics, 24(3), 281–296. DOI: 10.1006/jcec.1997.1435.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Uniwersytet Rzeszowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
