Opodatkowanie dochodu w społeczeństwie „męskim” i „żeńskim” – czy istnieje związek między systemem opodatkowania dochodu, dobrobytem kobiet a wzorcem kultury w państwach OECD?
DOI:
https://doi.org/10.15584/nsawg.2023.4.3Słowa kluczowe:
podatek od dochodów osobistych, składki na ubezpieczenia społeczne, dobrobyt kobiet, nierówności względem płci, wzorzec kulturowyAbstrakt
W artykule zaproponowano uwzględnienie uwarunkowań kulturowych w objaśnianiu różnic w strukturze i progresywności opodatkowania dochodu oraz dobrobycie społeczno-ekonomicznym kobiet w państwach OECD. Stwierdzono występowanie związku między strukturą opodatkowania dochodu i jego progresywnością a dobrobytem społeczno-ekonomicznym kobiet oraz nierównościami płci, determinowanym uwarunkowaniami kulturowymi. W oparciu o klasyfikację wymiarów kultury Hofstede dokonano podziału państw OECD na siedem klastrów. Najwyższy poziom dobrobytu kobiet oraz najniższe dysproporcje względem płci wykazał model cechujący się niskim poziomem wskaźnika dystansu do władzy, umiarkowanym poziomem wskaźnika indywidualizmu, najwyższym poziomem kobiecości, niskim poziomem unikania niepewności, relatywnie niskim poziomem wskaźnika długoterminowej orientacji oraz silną pobłażliwością. Ujawniono, że wyższemu poziomowi dystansu do władzy, męskości, powściągliwości i unikaniu niepewności, towarzyszy niższy poziom dobrobytu i wyższy poziom nierówności społeczno-ekonomicznych względem płci, a w przypadku zmiennych charakteryzujących opodatkowanie dochodu – niższe znaczenie fiskalne PIT, a wyższe składek na ubezpieczenia społeczne. Wykazano, że państwa o wyższym dobrobycie kobiet i niższych nierównościach ekonomiczno-społecznych względem płci cechuje wyższe znaczenie fiskalne PIT w przeciwieństwie do składek na ubezpieczenia społeczne, ze względu na wyższe stawki PIT w obu grupach dochodowych, niższy stopień progresji w PIT i klina podatkowego. Wyniki stanowią oryginalny wkład, dostarczając dowodu, że społeczeństwa egalitarne, o wyższym poziomie dobrobytu kobiet i niższych dysproporcjach w dobrobycie względem płci, wykazują preferencje wyższego opodatkowania dochodu podatkiem od dochodów osobistych, o niższej progresywności w porównaniu do obciążenia dochodu składkami na ubezpieczenia społeczne.
Bibliografia
Abramovsky, L., Selwaness, I. (2023). Fiscal policy and gender income inequality. The role of taxes and social spending. ODI Report. Pobrane z: https://cdn.odi.org/media/documents/DPF_R_Fiscal_policy_and_gender_income_inequality_-_the_role_of_ taxes_and_socia_4fIDfpa.pdf (2023.10.17).
Alden, L., Neuman, E. (2022). Culture and the gender gap in choice of major: An analysis using sibling comparisons. Journal of Economic Behavior & Organization, 201, 346–373. DOI: 10.1016/j.jebo.2022.07.026.
Allam, A., Moussa, T., Abdelhady, M., Yamen, A. (2023). National culture and tax evasion: The role of the institutional environment quality. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 52, 100559. DOI: 10.1016/j.intaccaudtax.2023.100559.
Alm, J., Martinez-Vazquez J., McClellan, C. (2016). Corruption and firm tax evasion. Journal of Economic Behavior & Organization, 124, 146–163. DOI: 10.1016/j. jebo.2015.10.006.
Brink, W.D., Porcano, T.M. (2016). The impact of culture and economic structure on tax morale and tax evasion: A country-level analysis using SEM. Advances in Taxation, 23, 87–123. DOI: 10.1108/S1058-749720160000023004.
Cavalcanti, T., Tavares, J. (2016). The output cost of gender discrimination: A model-based macroeconomics estimate. The Economic Journal, 126(590), 109–134. DOI: 10.1111/ecoj.12303.
Cooray, A., Potrafke, N. (2011). Gender inequality in education: political institutions or culture and religion? European Journal of Political Economy, 27(2), 268–280. DOI: 10.1016/j.ejpoleco.2010.08.004.
Czerny, M. (2018). Próba określenia różnic kulturowych i ich wpływu na system rachunkowości w wybranych krajach w świetle koncepcji G. Hofstede i S. Greya. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 503, 99–100. DOI: 10.15611/ pn.2018.503.09.
Czerwonka, M. (2015). Charakterystyka wskaźników modelu kulturowego Hofstede. W: J. Ostaszewski (red.), O nowy ład finansowy w Polsce. Rekomendacje dla animatorów życia gospodarczego (s. 281–292). Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH.
Daniel, S.J., Cieslewicz, A.P.J.K., Pourjalali, H. (2012). The impact of national economic culture and country-level institutional environment on corporate governance practices. Management International Review, 52(3), 365–394. DOI: 10.1007/s11575-011-0108-x.
Delgado Coelho, M., Davis, A., Klemm, A.D., Osorio Buitron, C. (2022). Gendered Taxes: The Interaction of Tax Policy with Gender Equality. IMF Working Paper, 2022(026), 1–53. DOI: 10.5089/9798400201127.001.
Dobosz, D. (2022). Współczesna kobiecość i męskość w opiniach młodych dorosłych – analiza w kontekście stereotypów płci oraz własnych koncepcji tożsamości płciowych badanych. Studia Edukacyjne, 67, 69–84. DOI: 10.14746/se.2022.67.5.
Duong, L., Evans, J. (2016). Gender differences in compensation and earnings management: Evidence from Australian CFOs. Pacific-Basin Finance Journal, 40A, 17–35. DOI: 10.1016/j.pacfin.2016.07.004.
Global Gender Gap Report. Pobrane z: https://www.weforum.org/publications/global-gender-gap-report-2023/ (2023.09.23).
Gorzelany-Dziadkowiec, M., Gorzelany-Plesińska, J. (2012). Kulturowe i społeczne uwarunkowania nierówności płci w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa, 3(746), 34–47.
Gueltzow, M., Bijlsma, M.J., van Lenthe, F.J., Myrskyla, M. (2023). The role of labor market inequalities in explaining the gender gap in depression risk among older US adults. Social Science & Medicine, 332, 116100. DOI: 10.1016/j.socscimed.2023.116100.
Harris, C.H., Jenkins, M. (2006). Gender Differences in Risk Assessment: Why do Women Take Fewer Risks than Men? Judgment and Decision Making, 1(1), 48–63. DOI: 10.1017/S1930297500000346.
Hofstede, G. (2011). Kultury i organizacje: zaprogramowanie umysłu. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Hofstede, G., Hofstede, G.J., Minkov, M. (2011). Kultury i organizacje. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne.
Holkova, B., Malichova, E., Falat, L., Pancikova, L. (2023). Determinants of Tax Ethics in Society: Statistical and Logistic Regression Approach. Mathematics, 11(10), 2341. DOI: 10.3390/math11102341.
Human Development Index. (2022). Human development summary capturing achievements in the HDI and complementary metrics that estimate gender gaps, inequality, planetary pressures and poverty. Pobrane z: https://hdr.undp.org/data-center/specific-country-data#/countries/USA (2023.09.15).
Human Development Reports. (2023). Gender Development Index (GDI). Pobrane z: https://hdr.undp.org/gender-development-index#/indicies/GDI (2023.09.15).
Kaufmann, D., Kraay, A., Mastruzzi, M. (2011). The worldwide governance indicators: Methodology and analytical issues. Hague Journal on the Rule of Law, 3(02), 220– 246. DOI: 10.1017/S1876404511200046.
Kennedy, T., Rae, M., Sheridan, A., Valadkani, A. (2017). Reducing gender wage inequality increases economic prosperity for all: Insights from Australia. Economic Analysis and Policy, 55, 14–24. DOI: 10.1016/j.eap.2017.04.003.
Lee, I. (2023). Individualism and tax progressivity. Economic Research-Ekonomska Istraźivanja, 36(3), 1–29. DOI: 10.1080/1331677X.2023.2185793.
Mandel, H., Rotman, A. (2021). Revealing the concealed effect of top earnings on the gender gap in the economic value of higher education in the United States, 1980–2017. Demography, 28(2), 551–570. DOI: 10.1215/00703370-9009367.
Marszałek, L. (2008). Kulturowe uwarunkowania roli kobiety we współczesnym społeczeństwie. Seminare. Poszukiwania Naukowe, 25, 267–279. DOI: 10.21852/ sem.2008.25.20.
Masca, S.G, Chis, D.M. (2023). Distributional implications of informal economy in the EU countries: Accounting for the spread of tax evasion benefits and cultural characteristics. Socio-Economic Planning Sciences, 87, 101601. DOI: 10.1016/j. seps.2023.101601.
Merikull, J., Tverdostup, M. (2023). The gap that survived the transition: The gender wage gap in Estonia over three decades. Economic Systems, 47(3), 101127. DOI: 2060/10.1016/j.ecosys.2023.101127.
OECD. (2023). Social Institutions and Gender Index 2023. Pobrane z: https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SIGI2023 (2023.09.15).
OECD. (2023). Taxation. Pobrane z: https://stats.oecd.org/ (2023.09.16).
Peetz, D. (2015), Regulation distance, labour segmentation and gender gaps. Cambridge Journal Economy, 39(2), 345–362. DOI: 10.1093/cje/beu054.
Quadlin, N. (2018). The mark of a woman’s record: gender and academic performance in hiring. American Sociological Review, 83(2), 331–360. DOI: 10.1177/000312241876229.
Quadlin, N., VanHeuvelen, T., Ahearn, C.E. (2023). Higher education and high-wage gender inequality. Social Science Research, 112, 102873. DOI: 10.1016/j.ssresearch.2023.102873.
Richardson, G. (2008). The relationship between culture and tax evasion across countries: Additional evidence and extensions. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 17(2), 67–78. DOI: 10.1016/j.intaccaudtax.2008.07.002.
Ridgeway, C.L. (2011). Framed by Gender: How Gender Inequality Persists in the Modern World. Nowy Jork: Oxford University Press.
Rodriguez-Justicia, D., Theilen, B. (2018). Education and tax morale. Journal of Economic Psychology, 64, 18–48. DOI: 10.1016/j.joep.2017.10.001.
The Culture Factor Group. Country Comparison Tool. Pobrane z: https://www.hofstede-insights.com/country-comparison-tool (2023.09.12).
Torche, F. (2011). Is a college degree still the great equalizer? Intergenerational mobility across levels of schooling in the United States. American Journal of Sociology, 117(3), 763–807. DOI: 10.1086/661904.
Tsakumis, G.T., Curatola, A.P., Porcano, T.M. (2007). The relation between national cultural dimensions and tax evasion. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 16(2), 131–147. DOI: 10.1016/j.intaccaudtax.2007.06.004.
UNWOMEN. (2023). The paths to equal: Twin indices on women’s empowerment and gender equality. Pobrane z: https://www.unwomen.org/en/digital-library/publications/2023/07/the-paths-to-equal-twin-indices-on-womens-empowerment-and-gender-equality (2023.09.15).
Wiśniewska-Kuźma, M. (2020). Measurement of personal income tax progressivity in the post-socialist countries of Europe compared to other OECD countries. Eastern Journal of European Studies, 11(2), 113–131.
World Economic Forum. (2023). Global Gender Gap Report 2023. Pobrane z: https://www.weforum.org/publications/global-gender-gap-report-2023/ (2023.09.23).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Uniwersytet Rzeszowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
