Ocena ustawowych płac nauczycieli w Polsce w kontekście teorii pomiaru kapitału ludzkiego i godziwych wynagrodzeń

Autor

  • Barbara Oliwkiewicz Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego

DOI:

https://doi.org/10.15584/nsawg.2024.1.7

Słowa kluczowe:

kapitał ludzki, godziwe wynagrodzenie, wynagrodzenie nauczycieli

Abstrakt

Zawód nauczyciela jest uznawany za jeden z zawodów zaufania publicznego. To właśnie nauczyciele wraz z rodzicami kształtują kapitał ludzki przyszłych pracowników. Osoba podejmująca się tej pracy powinna posiadać odpowiednie predyspozycje a także kompetencje, których bazą są kwalifikację kierunkowe oraz pedagogiczne. Praca nauczyciela jest odpowiedzialna, a bywa także stresująca. W szkołach podstawowych i przedszkolach zawód ten jest regulowany przez ustawę Karta Nauczyciela, która z kolei stanowi o tym, że pedagodzy powinni posiadać: wyższe wykształcenie oraz przygotowanie pedagogiczne, należytą wiedzę, odpowiednie zdrowie, a także, że powinni przestrzegać podstawowych zasad moralnych, ponieważ stanowią wzór dla uczniów.

Celem opracowania jest ocena godziwości ustawowych płac nauczycieli. Niestety, w ostatnich latach zawód ten jest bardzo zaniedbany i niedoceniany. Nauczyciele nagminnie porzucają pracę w szkole na rzecz biznesu, co w głównej mierze spowodowane jest nieadekwatnymi wynagrodzeniami dla tego zawodu. Dodatkowo frustracja i niepokój społeczny doprowadziły do zdeprecjonowania tej profesji, a to właśnie nauczyciel w szkole podstawowej ma znaczący wpływ na rozwój kapitału ludzkiego każdego z uczniów. Można stwierdzić, że to właśnie nauczyciele przyczyniają się do kształtowania wartości kapitału ludzkiego kolejnych pokoleń, które będą wchodzić na rynek pracy i mieć ogromny wpływ na rozwój gospodarki i społeczeństwa. Ich praca jest znacząca dla społeczeństwa i powinna być godziwie wynagradzana. Powinna, a nie jest. Aktualnie nauczyciel początkujący (absolwent studiów) jest wynagradzany na tym samym poziomie co 18-latek porzucający naukę i rozpoczynający pracę w sklepie, piekarni czy warsztacie samochodowym. 

Bibliografia

Wysokość minimum socjalnego. Pobrane z: https://www.ipiss.com.pl/pion-badawczy-po¬lityki-spolecznej/wysokosc-minimum-socjalnego/ (2023.12.21).

Dobija, M. (2002a). Struktura i koszt kapitału. Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, 562, 59–67.

Dobija, M. (2002b). Kapitał ludzki i intelektualny w aspekcie teorii rachunkowości. Przegląd Organizacji, 1, 8–13.

Dobija, M. (2007). Premia za ryzyko jako naturalna stała w ekonomii wolnorynkowej. W: W. Tarczyński (red.), Rynek kapitałowy: skuteczne inwestowanie, cz. I (s. 29–46). Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.

Kozioł, W. (2010). Pomiar kapitału ludzkiego jako podstawa kształtowania relacji płac w organizacji. Rozprawa doktorska. Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.

Kozioł, W. (2011). Stała potencjalnego wzrostu w rachunku kapitału ludzkiego. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, 19, 252–260.

Kowalski, M. (2023). Podwyżki dla nauczycieli w 2024 r. – ile wyniosą. Pobrane z: https://www.portaloswiatowy.pl/projekty-aktow-prawnych-dla-oswiaty/podwyzki¬-dla-nauczycieli-w-2024-r.-ile-wyniosa-23790.html (2023.12.21).

Kurek, B. (2011). Hipoteza deterministycznej premii za ryzyko, Monografie: Prace Doktorskie, nr 10. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

Kurek, B., Górowski, I. (2020). Gender and Age as Determinants of Expected Rate of Return on Human Capital. Central European Management Journal, 28(4), 30–50. DOI: 10.7206/cemj.2658-0845.33.

Oliwkiewicz, B. (2018). Oczekiwania płacowe a godziwe wynagrodzenie absolwentów studiów ekonomicznych. Rozprawa doktorska. Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.

Oliwkiewicz, B. (2019). The impact of capital from experience on the value of an employee’s fair remuneration. Prace Naukowe Uniwersytetu we Wrocławiu, 63(10), 207–220. DOI: 10.15611/pn.2019.10.15.

Oliwkiewicz, B. (2020). Oczekiwania płacowe a godziwe wynagrodzenie absolwentów studiów ekonomicznych. W: D. Fatuła (red.), Zarządzanie zrównoważonym rozwojem organizacji (s. 67–94). Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM.

Ossowski, M. (2006). Jak w praktyce korzystać z krzywej uczenia się. Controlling i Rachunkowość Zarządcza, 2, 29–30.

Renkas, J. (2014). Teoria pomiaru kapitału ludzkiego jako podstawa analizy wynagrodzeń w gospodarce Ukrainy. Rozprawa doktorska. Kraków: Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie.

Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 24 lutego 2023 r. (Dz.U. z 2023 r., poz. 352).

Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 984).

Pobrania

Opublikowane

2024-03-31

Jak cytować

Oliwkiewicz, B. (2024). Ocena ustawowych płac nauczycieli w Polsce w kontekście teorii pomiaru kapitału ludzkiego i godziwych wynagrodzeń. Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy, (77), 135–148. https://doi.org/10.15584/nsawg.2024.1.7

Numer

Dział

Artykuły