Poufne wieści z oświeconej Warszawy Teodora Ostrowskiego: przejawy tabloidyzacji w osiemnastowiecznych gazetach rękopiśmiennych (w perspektywie mediolingwistycznej)
DOI:
https://doi.org/10.15584/slowo.2023.14.15Słowa kluczowe:
XVIII wiek, prasa, gazety rękopiśmienne, tabloidyzacjaAbstrakt
Artykuł omawia przejawy tabloidyzacji w gazetach reprezentatywnych dla prasy rękopiśmiennej drugiej połowy XVIII wieku. Autorka odwołuje się do koncepcji życia gatunków, pragmalingwistycznych i genologicznych charakterystyk tabloidyzacji, w tym do cech osiemnastowiecznych gazet drukowanych, uznawanych w badaniach lingwistycznych za pierwowzór tabloidu. Ze względu na dziennikarski charakter gazet Teodora Ostrowskiego ich analizy są sprofilowane mediolingwistycznie i koncentrują się na wykładnikach tabloidyzacji: na poziomie treści, ujęcia stylistycznego, formy wypowiedzi (przetworzenia informacji do przekazu prasowego) oraz sposobu ich osadzania w strukturze gazety rękopiśmiennej (hierarchizacja treści w zależności od zakresu, stopnia pewności).
Downloads
Bibliografia
Bauer, Z. (2010). „Twój głos w Twoim domu”: cztery typy tabloidyzacji. W: I. Kamińska-Szmaj, T. Piekot, M. Poprawa (red.). Oblicza Komunikacji 3. Tabloidyzacja języka i kultury (s. 37–47). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Bizior, R. (2021). Wyróżniki tekstowe determinowane przez płeć w listach-gazetach Jadwigi Rafałowiczówny (z początku XVIII wieku). Uwagi o kobiecym wariancie gatunku. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, 55, 121–136.
Dawidziak-Kładoczna, M. (2011). Osiemnastowieczny pierwowzór tabloidu na przykładzie „Kuriera Polskiego” i „Uprzywilejowanych Wiadomości z Cudzych Krajów”. W: I. Kamińska-Szmaj, T. Piekot, M. Poprawa (red.). Oblicza Komunikacji 4. Tabloidy – język, wartości, obraz świata (s. 231–241). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Hajduk-Nijakowska, J., 2010, Kulturowe źródła tabloidyzacji przekazów medialnych. W: I. Kamińska-Szmaj, T. Piekot, M. Poprawa (red.). Oblicza Komunikacji 3. Tabloidyzacja języka i kultury (s. 9–20). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Janik, M. (1993). Gazetki pisane z roku 1789 ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kielcach. Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach, 17, 45–74.
Kaleta, R. (1872). Wstęp. W: R. Kaleta, (red.). Poufne wieści z oświeconej Warszawy. Gazety pisane z roku 1782 (s. 1–36). Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Kępa-Figura, D. (2010). Językowe wymiary tabloidyzacji – studium przypadku. W: I. Kamińska-Szmaj, T. Piekot, M. Poprawa (red.). Oblicza Komunikacji 3. Tabloidyzacja języka i kultury (s. 127–138). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Kucharski, A. (2019). Życie prywatne magnaterii polskiej w przekazach gazet rękopiśmiennych z epoki stanisławowskiej (1764–1795). Typologia doniesień prasowych. W: E. Dubas-Urwanowicz (red.). Honestas et turpitudo, magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku (s. 665–684). Białystok: Polskie Towarzystwo Historyczne.
Maliszewski, K. (2001). Komunikacja społeczna w kulturze staropolskiej. Studia z dziejów kształtowania się form i treści społecznego przekazu w Rzeczpospolitej szlacheckiej. Toruń: Polskie Towarzystwo Historyczne.
Ożóg, K. (2011). Człowiek – język – świat według współczesnych polskich tabloidów (zarys problematyki). W: I. Kamińska-Szmaj, T. Piekot, M. Poprawa (red.). Oblicza Komunikacji 4. Tabloidy – język, wartości, obraz świata (s. 73–83). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Pietrzak, M. (2021). Odnajdywanie śladów przeszłości gatunków prasowych. Uwagi historyka języka. Język Polski, CI, 2, 100–111.
Pisarek, W. (2008). Wstęp do nauki o komunikowaniu. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Popiołek, B. (2013). Rytmy życia. Codzienność i święto w gazetach rękopiśmiennych czasów saskich. Rocznik Historii Prasy Polskiej, XVI, z. 2 (32), 5–18.
Suska, D. (2020). Kategoria prasowości i jej wykładniki w osiemnastowiecznych gazetkach rękopiśmiennych Jędrzeja Kitowicza. Poradnik Językowy, nr 1, 69–78.
Suska, D. (2021). Wykładniki „paktu faktograficznego” w strukturze osiemnastowiecznych gazet rękopiśmiennych Teodora Ostrowskiego: incipity źródłowe. W: E. Horyń, E. Młynarczyk, P. Żmigrodzki (red.). Język polski – między tradycją a współczesnością (s. 585–594). Kraków: Wydawnictwo Naukowe UP.
Suska, D. (2022). Koncepcja prawdy prasowej i jej wykładniki w osiemnastowiecznych gazetach rękopiśmiennych Teodora Ostrowskiego. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica, 17, 245–257.
Wojdyła, M. (2011). Tabloidy w badaniach medioznawczych. W: I. Kamińska-Szmaj, T. Piekot, M. Poprawa (red.). Oblicza Komunikacji 4. Tabloidy – język, wartości, obraz świata (s. 9–32). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zawadzki, K. (2002). Początki prasy polskiej. Gazety ulotne i seryjne XVI–XVIII wieku. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Słowo. Studia Językoznawcze
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
