Tradycyjne zabawy z małym dzieckiem na językowym pograniczu polsko-słowackim okolic Dukli w woj. podkarpackim
DOI:
https://doi.org/10.15584/slowo.2023.14.20Słowa kluczowe:
folklor dziecięcy, husianki, rymowanki, zabawianki paluszkoweAbstrakt
Autorka artykułu prezentuje teksty tradycyjnego słownego folkloru dziecięcego, zebrane podczas badań terenowych w okolicach Dukli w woj. podkarpackim. Omówione zostają zabawianki paluszkowe (zwłaszcza reprezentowana przez największą liczbę wariantów zabawianka Tu sroczka kaszkę warzyła...) oraz husianki – oba gatunki tekstów są prawdopodobnie pierwszą formą zabawy, z jaką styka się dziecko. W artykule poświęcono uwagę również pozytywnemu wpływowi tego typu tekstów na rozwój werbalny, fizyczny i emocjonalny dziecka. Na końcu omówiono rymowanki uczące, za pomocą których uczono dzieci wykonywanych dawniej na wsi prac, np. czynności związanych z sianokosami. W zakończeniu autorka podkreśla, że nie tylko folklor muzyczny i pieśni, ale również teksty sytuacyjne używane na co dzień podczas zabawy są pomocnym narzędziem w budowaniu i umacnianiu tożsamości regionalnej.
Downloads
Bibliografia
Avanesians, A. (2015). Playing with Tradition: Preserving Armenian Culture and Tradition Through Rhymes and Finger Plays [A graduate thesis submitted in partial fulfillment of the requirements For the degree of Master of Art in Education, Educational Psychology, California State University Northridge]. https://scholarworks.calstate.edu/downloads/1v53k152k?locale=en.
Bartmiński, J. (1990). Folklor – język – poetyka. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Bettelheim, B. (1996). Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, tłum. D. Danek. Warszawa: Agencja Wydawnicza Jacek Santorski & Co: „W.A.B.”.
Białek, A., Filip, A. (2013). Udział gestów wskazujących w rozwoju umiejętności osiągania wspólnego odniesienia, Studia Psychologiczne, 51 (2), 5–16.
Bielenda-Mazur, E., Siudak, A. (2019). Gest wskazywania palcem w świetle doniesień neurobiologicznych, Logopaedica Lodziensia, 21–30.
Cieślikowski, J. (1975). Literatura i podkultura dziecięca. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Cieślikowski, J. (1985). Wielka zabawa. Wyd. II. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Gorzechowska, J., Kaczurbina, M. (1986). Mało nas, mało nas. Polskie dziecięce zabawy ludowe. Warszawa: Nasza Księgarnia.
Kaczmarczyk, B. (2012). Tradycyjne oraz współczesne zabawy i gry dziecięce. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Kaczmarczyk-Gwóźdź, B. (2021). Wśród lalek, misiów i smartfonów. Od zabawek tradycyjnych do gadżetów kultury popularnej. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze we współpracy z Uniwersytetem Wrocławskim.
Michalikowa, L. (1976). Tradycyjne zabawy ludowe. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury.
Minge, K., Minge, N. (2011). Jak kreatywnie wspierać rozwój dziecka? Warszawa: Wydawnictwo Edgard.
Sąsiadek, K. (2005). Zabawy paluszkowe. Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
Sears, M., Sears, W. (2013). Księga rodzicielstwa bliskości, tłum. G. Chamielec, M. Szewczyk. Warszawa: Wydawnictwo Mamania.
Simonides, D. (1976). Współczesny folklor słowny dzieci i nastolatków. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Simonides, D. (1985). Ele mele dudki. Rymowanki dzieci śląskich (studium folklorystyczne). Katowice: Śląski Instytut Naukowy.
Slany, K. (2017). Karnawalizacja grozy w folklorze dziecięcym, Literatura Ludowa, 1 (61), 3–19.
Winczewski, P. (2016). Białe kruki. Gry i zabawy ruchowe z lat 1821–1939. Warszawa: Narodowe Centrum Kultury.
Wojciechowska, R. (2014). Bobomigi wykładowe: analiza procesu komunikacji podczas wykładu, Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne, 24, 175–187.
Wolanin, A. (2020). Migać czy nie migać? Znaczenie bobomigów w rozwoju niemowląt. W: K. Kochan, M. Paszkowicz (red.), Polityka społeczna w kontekście wychowania, edukacji i rynku pracy (s. 127–132). Zielona Góra: Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w Zielonej Górze.
Wortman, S. (1958). Baśń w literaturze i życiu dziecka. Co i jak opowiadać? Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich.
Zīriņa, T. (2009). Facilitation of Child Language Development through Using Finger Plays in Toddler’s Age, Ad Verba Liberorum, 57–61. (doi: 10.2478/v10196-011-0007-0)
Żebrowska-Mazur, B. (2020). Słowny ludowy folklor dziecięcy. Cz. 1: Istota folkloru dziecięcego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Żebrowska-Mazur, B. (2021). Funkcja ludyczna pożywienia w tekstach słownego folkloru dziecięcego. W: D. Ochmann, R. Przybylska (red.), Polskie kulinaria. Aspekty historycznojęzykowe, regionalne i kulturowe (s. 203–222). Kraków: Wydawnictwo Libron.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Słowo. Studia Językoznawcze
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
