Silesian onimic universals as exemplified by geographic names derived from the names of birds

Authors

DOI:

https://doi.org/10.15584/slowo.2022.13.13

Keywords:

geographic names, names of birds, Silesia

Abstract

The subject matter of this paper is the geographic names of Silesia derived from the names of birds. Polish and German appellative-derived names of inhabited and uninhabited buildings, as well as oronyms and hydronyms have been analysed. Names of bird species are presented as a universal bases for geographic names in both languages. The analytical part focuses on particular names, their locations, the first records, as well as the real and symbolical meanings of their appellative name-forming bases. The analysis shows a clear similarity in the name-forming trends in both languages. Topographic names describing terrain with respect to certain fauna species occurring there constitute a significant majority (for instance, the most frequent oronym bases are species of birds of prey or night birds). There are also similarities between the symbolical meanings of particular bird species, as well as their valuation. The geographic names derived from the names of birds can therefore be considered to be onimic universals shaping the image of reality in both the Polish and German languages.

Downloads

References

Bartmiński, J. (1991). Projekt i założenia ogólne słownika aksjologicznego. W: J. Puzynina, J. Bartmiński (red.), Język a Kultura, t. 2: Zagadnienia leksykalne i aksjologiczne (s. 197–209). Wrocław: Wiedza o Kulturze.

Biolik, M. (2001). Konotacje semantyczne oronimów Warmii i Mazur motywowanych nazwami ptaków. W: H. Sędziak (red.), Polszczyzna Mazowsza i Podlasia, cz. V (s. 211–219). Łomża: Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów.

Deutsches Wörterbuch von Jacob Grimm und Wilhelm Grimm, b.d., https://woerterbuchnetz.de [dostęp: 22.06.2021].

Elektroniczny słownik hydronimów Polski, b.d., https://eshp.ijp.pan.pl [dostęp: 22.06.2021].

Forstner, D. (1990). Świat symboliki chrześcijańskiej, tłum. W. Zakrzewska. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.

Heckowa, K.W. (1961). Pod znakiem świętego słońca. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ptaki_Polski, b.d. [dostęp: 30.03.2022].

https://pl.wikipedia.org/wiki/Ptaki, b.d. [dostęp: 30.03.2022].

https://woerterbuchnetz.de, b.d. [dostęp: 31.12.2021].

https://www.duden.de, b.d. [dostęp: 31.12.2021].

Kępa-Figura, D. (2007). Kategoryzacja w komunikacji językowej na przykładzie leksemu ptak, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Kopaliński, W. (1990). Słownik symboli. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Kowalski, P. (2007). Kultura magiczna. Omen, przesąd, znaczenie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Lakoff, G., Johnson, M. (2010). Metafory w naszym życiu, tłum. T.P. Krzeszowski, Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Lech-Kirstein, D. (2010). Nazwy ptaków w polskiej toponimii (przyczynek do onomastyki kulturowej). W: J. David, M. Čornejová, M. Harvalík (red.), Mnohotvárnost a specifičnost onomastiky. IV. česká onomastická konference 15.–17. září 2009, Ostrava – sborník příspěvků (s. 304–312). Ostrava–Praha: Filozofická fakulta Ostravské univerzity v Ostravě a Ústav pro český AV ČR, v.v.i.

Lewandowska-Tomaszczyk, B. (1996). Uniwersalizm a relatywizm na tle nowych teorii kognitywnych. W: R. Grzegorczykowa, A. Pajdzińska (red.), Językowa kategoryzacja świata (s. 51–66). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Ligęza, J. (1984). Śląska kultura ludowa. Katowice–Wrocław: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego.

Polański, K. (red.) (1993). Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wrocław–Warszawa–Kraków 1993: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Puzynina, J. (1992). Język wartości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Rospond, S. (1970). Słownik etymologiczny nazw geograficznych Śląska, t. I (1985–1986). H. Borek, S. Rospond (red.), t. II–III (1988). H. Borek (red.), t. IV. Warszawa–Wrocław: PWN (1991–2016). S. Sochacka (red.), t. V–XVII. Opole: PIN Instytut Śląski.

Wesołowska, H. (1991). Zwyczaje i obrzędy rodzinne. W: D. Simonides, P. Kowalski (red.), Kultura ludowa śląskiej ludności rodzimej (s. 228–260). Wrocław–Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.

Published

2022-12-15

How to Cite

Lech-Kirstein, D. (2022). Silesian onimic universals as exemplified by geographic names derived from the names of birds. Słowo. Studia językoznawcze, (13), 192–207. https://doi.org/10.15584/slowo.2022.13.13

Issue

Section

TOPONIMY