Cultural transformation reflected in the names of female and male residents of a village in southeastern poland’s borderland: the case of Nowosiółki Dydyńskie
DOI:
https://doi.org/10.15584/slowo.2024.15.4Keywords:
anthroponymy, first names, cultural onomastics, Polish-Ukrainian borderlandAbstract
The article discusses the process and results of a diachronic analysis of personal naming practices among individuals born in Nowosiółki Dydyńskie, a village situated on the Polish-Ruthenian/Polish-Ukrainian borderland, spanning the period from the mid-18th century to the early 21st century. Two main hypotheses were confronted: (1) a diachronic analysis of the naming practices of borderland inhabitants reveals the coexistence and interpenetration of multiple cultural orders, and (2) the naming system of a given community and its evolution serves as a mirror reflecting the cultural processes that have unfolded over centuries within a specific area. The findings indicate that the oldest layer of personal names in Nowosiółki Dydyńskie and its surroundings consisted of names of Ruthenian origin. These coexisted with names characteristic of three other cultural orders: Polish, German, and Jewish, with Polish anthroponymy being the most dominant among them. Establishing a Roman Catholic parish in a nearby locality in the 17th century initiated a gradual replacement of originally Ruthenian names with their Polish counterparts. By the late 19th century, these Ruthenian names were almost entirely displaced by names belonging to the categories of Christian, Old Polish, and secular names emblematic of Polish anthroponymy.
Downloads
References
Bahlow, H. (1993). Dictionary of German Names, Madison–Wisconsin: Wydawnictwo Max Kade Institute.
Barcik, J.S. (1985). Kalwaria. Warszawa: Wydawnictwo ATK.
Bubak, J. (1993). Księga naszych imion. Wrocław: Wydawnictwo Ossolineum.
Bystroń, J.St. (1938). Księga imion w Polsce używanych. Warszawa: Towarzystwo Wydawnicze „Rój”.
Fros, H., Sowa, F. (1995). Twoje imię. Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny. Kraków: Wydawnictwo WAM.
Grzenia, J. (2002). Nasze imiona. Warszawa: Wydawnictwo Świat Książki.
Grzenia, J. (2004). Słownik imion. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
https://prawoslawie.pl/prawoslawie/o-prawoslawiu/swieta-prawoslawne/2664-swieto-opieki-matki-bozej-pokrow (dostęp: 29.03.2024).
Kaleta, Z. (2003). Wartości i antywartości w staropolskich odapelatywnych nazwach osób. W: Z. Kaleta (red.), Nazwy własne a kultura. Polska i inne kraje słowiańskie (s. 21–48). Warszawa: Wydawnictwo Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy PAN.
Kojder M. (2014). Antroponimia historyczna starostwa hrubieszowskiego w XVI i XVIII wieku. Lublin.
Kojder M. (2019). Antroponimia historyczna wiernych chełmskiej diecezji grecko-unickiej (1662–1810). Lublin.
Kośka, L. (red.). (2002). Imiona przez Żydów polskich używane. Kraków: Wydawnictwo Austeria.
Kurzowa, Z. (1996). Dialekt południowokresowy i jego gwary ludowe. W: B. Dunaj, J. Reichan (red.), Studia dialektologiczne III, 117–121.
Lech-Kirstein, D. (2015). Zwrot kulturowy w badaniach onomastycznych. W: M. Rybka, P. Wiatrowski (red.), Pogranicza językoznawstwa polonistycznego. Prace dedykowane Profesorom Zygmuntowi Zagórskiemu i Karolowi Zierhofferowi dla uczczenia odnowienia doktoratów po pięćdziesięciu latach (s. 85–95). Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje. DOI: https://doi.org/10.14746/psj.2015.30.5
Malec, M. (red.). (1995). Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych (T. 2). Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN.
Malec, M. (red.). (1997). Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych (T. 5). Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN.
Malec, M. (2001). Imię w polskiej antroponimii i kulturze. Kraków: Wydawnictwo Naukowe DWN. Malec, M. (1998). Imiona. W: E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia (s. 97–117). Warszawa–Kraków: Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN.
Mrózek, R. (2004). Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Mytnik, I. (2010). Antroponimia Wołynia w XVI–XVIII w. Warszawa: Wydawnictwo SOWA.
Mytnik, I. (2017; 2019). Imiennictwo ziemi chełmskiej w XVI–XVII w. Warszawa: Wydawnictwo SOWA; wyd. II, e-book: Warszawa–Lublin: Wydawnictwo KUL.
Mytnik, I. (2022). Słownik historyczno-etymologiczny antroponimów ziemi chełmskiej XVI-XVII wieku, wyd. II, poprawione i uzupełnione, e-book: Warszawa–Lublin: Wydawnictwo KUL.
Olejnik M. (2019). Antroponimia starostwa grabowieckiego (XVI–XVIII w.). Lublin.
Spórna, M. (2004). Kulty świętych i ich wpływ na imiennictwo w średniowiecznym archidiakonacie krakowskim. Kraków: niewydana rozprawa doktorska.
Rieger, J. (1977). Imiennictwo ludności wiejskiej w ziemi sanockiej i przemyskiej w XV w. Wrocław: Wydawnictwo Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Robótka, H., Ryszewski, B., Tomczak, A. (1989). Archiwistyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Rothwand, J. (1866). Imiona przez Żydów polskich używane. Warszawa: Wydane Nakładem autora w Drukarni F. Baumritera i I. Rotblata.
Rzetelska-Feleszko, E. (2007). Onomastyka kulturowa. W: A. Cieślikowa (red.), Nowe nazwy własne. Nowe tendencje badawcze (s. 57–62). Kraków: Wydawnictwo PANDIT.
SGKP: Chlebowski B., Walewski W. (red.). (1886). Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich (T. 7) (s. 287). Warszawa: Druk „WIEKU” Nowy-Świat Nr 61.
Szulowska, W. (1992). Imiennictwo dawnej ziemi halickiej i lwowskiej. Warszawa: Wydawnictwo Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy PAN.
Tichoniuk, B. (2000). Imiona i ich formy na pograniczu polsko-białoruskim od XVI w. do r. 1839.
Zielona Góra: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Tadeusza Kotarbińskiego.
Wolnicz-Pawłowska, E. (1978). Osiemnastowieczne imiennictwo ukraińskie w dawnym województwie ruskim. Wrocław: Wydawnictwo Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Wolnicz-Pawłowska, E. (1993). Antroponimia łemkowska na tle polskim i słowackim (XVI–XIX wiek). Warszawa: Wydawnictwo Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy PAN.
Wolnicz-Pawłowska, E., Szulowska, W. (1998). Antroponimia polska na Kresach południowo--wschodnich XV–XIX wiek. Warszawa: Wydawnictwo Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy PAN.
Zawadzki, W. (1869). Obrazy Rusi Czerwonej. Poznań: Nakładem Jana Konstantego Żupańskiego. Znosko, A. (1996). Słownik cerkiewnosłowiańsko-polski. Białystok: Wydawnictwo Prawosławna Diecezja Białostocko-Gdańska.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Słowo. Studia językoznawcze
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
