The Diversity of Weaponry in La Tene Culture Burials in Poland and Comments on the Non-burial Find of a Celtic Sword in Rzeszow
DOI:
https://doi.org/10.15584/anarres.2021.16.5Słowa kluczowe:
Poland, La Tène Culture, graves, weapon, sword, RzeszowAbstrakt
The purpose of this work is to create a comprehensive summary of arms originating from Celtic warrior graves in Poland. The largest number of artefacts comes from La Tene culture cemeteries from Lower Silesia, in Sobocisko and Głownin. Individual warrior graves came from Podgaj, Smolec and Wiązow. Other examples of weaponry were found in the Kietrz cemetery in Upper Silesia, with Lesser Poland warrior graves from Iwanowice, Aleksandrowice, and Krakow-Witkowice. From Lesser Poland we also know of alleged graves from Krakow-Pleszow and Krakow-Wyciąże. Some comments about the non-burial find of a Celtic sword from Rzeszow will also be given. A fresh consideration of the source material has corrected the earlier interpretation and reinterpreted some aspects. A new detailed chronology will also be proposed. It will also present a very broad area of connections of Celts residing in Poland.
Bibliografia
Anastassov J. 2007. Le mobilier leténien du Musée Ruse (Bulgarie). Proceedings of the Rousse Regional Museum of History 11, 165–187.
Benadik B. 1960. Keltské pohrebisko v Bajči-Vlkanove. Slovenská archeológia 8(2), 393–451.
Benadik B. 1983. Maňa. Keltisches Gräberfeld. Fundkatalog (= Materialia Archaeologica Slovaca 5). Nitra: Archäologisches Institut der Slowakischen Akademie der Wissenschaften.
Biborski M. and Kaczanowski P. 2010. Celtycki miecz z Mazowsza. In A. Urbaniak, R. Prochowicz, I. Jakubczyk, M. Levada and J. Schuster (eds.), Terra Barbarica. Studia ofiarowane Magdalenie Mączyńskiej w 65. rocznicę urodzin (= Monumenta Archaeologica Barbarica. Series Gemina 2). Łódź, Warszawa: Instytut Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, Fundacja Uniwersytetu Łódzkiego, Fundacja Monumenta Archaeologica Barbarica, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, 155–165.
Bochnak T. 2005. Uzbrojenie ludności kultury przeworskiej w młodszym okresie przedrzymskim. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Bochnak T. 2006a. Les Celtes et leurs viosins septentrionaux. In M. Szabó (ed.), Celtes et Gaulois, l’Archèologie face à I’Histoire, 3: Les Civilisés et les Barbares du Ve au IIe siècle avant J.- C. Actes de la tabele ronde de Budapest, 17–18 juin 2005 (= Bibracte 12/3). Glux-en- Glenne: Bibracte – Centere archéologique européen, 159–183.
Bochnak T. 2006b. L’etat des recherches sur les depots d’objets metalliques du second age du Fer en Pologne. In G. Bataille and J.-P. Guillaumet (eds.), Les depots metalliques au second age du Fer en Europe temperee. Actes de la table ronde des 13 et 14 octobre 2004 (Glux-en-Glenne – F‑58) (= Bibracte 11). Glux-en-Glenne: Bibracte – Centre archéologique européen, 165–182.
Bochnak T. 2007. Les Celtes en Pologne. Aperçu général. Mélanges d’Ecole française de Rome 119(1), 25–40.
Brunaux J.-L. and Rapin A. 1988. Gournay II. Boucliers et lances, dépôts et trophées (= Revue Archéologique de Picardie). Paris: Errance.
Bujna J. 1982, Spiegelung der Sozialstruktur auf latènezeitlichen Gräberfeldern im Karpatenbecken. Památky archeologické 73, 312–431.
Bujna J. 1989. Das latènezeitliche Gräberfeld bei Dubnik I. Slovenská archeológia 37(2), 245–354.
Bujna J. 1991. Das latènezeitliche Gräberfeld bei Dubnik II. Analise und Auswertung. Slovenská archeológia 39(1–2), 271–256.
Bujna J. 1995. Malé Kosihy. Latènezeitliches Gräberfeld. Katalog. Nitra: Archeologick’y ústav Slovenskej Akadémie Vied.
Bujna J. 2003. Spony z kelských hrobov bez výzbroje z územia Slovenska (Typovo-chronologické triedenie LTB- a C1-spôn). Slovenská archeológia 51(1), 39–108.
Czerska B. 1966. Celtyckie cmentarzysko szkieletowe koło wsi Sobocisko, pow. Oława. Wiadomości Archeologiczne 32, 88–103.
Czopek S. 2002. W sprawie stosunków kulturowych w okresie przedrzymskim na obszarze południowo-wschodniej Polski. Sprawozdania Archeologiczne 54, 9–19.
Čižmář M. 1975. Relativní chronologie keltských pohřebišt’ na Moravě. Památky archeologické 66(2), 417–437.
Čižmář M. 2005. Contacts between Moravia and the teritory of the Scordisci. In H. Dobrzańska, V. Megaw and P. Poleska (eds.), Celts on the Margin. Studies in European Cultural Interaction 7th Century BC – 1st Century AD. Dedicated to Zenon Woźniak. Kraków: Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Science, 131–134.
Čižmářová J. 2004. Encyklopedie Keltů na Moravě a ve Slezsku. Praha: Libri.
Dąbrowska T. 1988. Wczesne fazy kultury przeworskiej. Chronologia – zasięg – powiązania. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Domaradzki M. 1977. Tarcze z okuciami metalowymi na terenie Celtyki. Przegląd Archeologiczny 25, 53–95.
Dulęba P. 2009. Przemiany kulturowe w zachodniej Małopolsce w okresie od III do I wieku przed Chr. Przyczynek do kontaktów między Celtami a Germanami. In M. Karwowski and E. Droberjar (eds.), Archeologia Barbarzyńcow 2008: powiązania i kontakty w świecie barbarzyńskim. Materiały z IV Protohistorycznej Konferencji Sanok, 13–17 października 2008 (= Collectio Archaeologica Ressoviensis 13). Rzeszów: Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, 11–35.
Dulęba P. 2014. Geneza zachodniomałopolskiej enklawy kultury lateńskiej i jej powiązania z innymi regionami osadnictwa celtyckiego. In J. Čižmářová (ed.), Moravsé Křižovatky. Střední Podunají mezi pravěkem a historií. Věnováno památce Miloše Čižmáře. Brno: Moravské zemské muzeum, 189–200.
Dulęba P. 2019. On the Origin of the La Tène Culture in Silesia. In Ch. Bockisch-Bräuer, B. Mühldorfer and M. Schönfelder (eds.), Die frühe Eisenzeit in Mitteleuropa. Internationale Tagung vom 20–22. Juli 2017 in Nürnberg (= Beiträge zur Vorgeschichte Nordostbayerns 9). Nürnberg: Naturhistorische Gesellschaft Nürnberg e.V., Abteilung für Vorgeschichte, 369–390.
Filip J. 1956. Keltové ve střední Evropě. Praha: Československá akademie věd.
Gedl M. 1978. Gräber der Latènekultur in Kietrz, Bezirk Opole. Beiträge zum Randbereich der Latènekultur. Prace Archeologiczne 28, 9–72.
Ginalski J. and Muzyczuk A. 1999. Stan badań nad osadnictwem celtyckim na Podkarpaciu. In S. Czopek and A. Kokowski (eds.), Na granicach antycznego świata: sytuacja kulturowa w południowo-wschodniej Polsce i regionach sąsiednich w młodszym okresie przedrzymskim i okresie rzymskim. Materiały z konferencji, Rzeszów, 20–21 XI 1997. Rzeszów: Muzeum Okręgowe w Rzeszowie, 9–13.
Hoffman W. 1940. Neue Keltenfunde aus Mittelschlesien. Altschlesien 9, 10–22.
Jahn M. 1931. Die Kelten in Schlesien (= Quellenschriften zur Ostdeutschen Vor- und Frühgeschichte 1). Leipzig: C. Kabitzsch.
Jahn M. 1934. Neue skythische und keltische Funde. Altschlesien 4, 112–126.
Karwowski M. 2007. Hic Celticorum finis – osadnictwo celtyckie na pograniczu Polski i Ukrainy. In M. Dębiec and M. Woloszyn (eds.), U źródeł Europy Środkowo- -Wschodniej: pogranicze polsko-ukraińskie w perspektywie badań archeologicznych (= Collectio Archaeologica Ressoviensis 5). Rzeszów: Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, Instytut Archeologii Uniwersytetu Rzeszowskiego, 127–141.
Karwowski M. 2008. Neue Forschungen zur peripheren Enklave der La-Tène-Kultur im südostpolnischen Karpatenvorland. In Ch. Eggl (ed.), Ritus und Religion in der Eisenzeit (= Beiträge zur Ur- und Frühgeschichte Mitteleuropas 49). Langenweissbach: Beier & Beran. Archäologische Fachliteratur, 143–154.
Kobal J. V. 1995–1996. Manche Probleme der La Téne-Kultur des Oberen Theiβgebeites (Karpatoukraine). Acta Archaeologica Carpathica 33, 139–184.
Kontny B. 1999. Znaleziska toków z obszaru kultury przeworskiej. Światowit n.s. 1(42), fasc. B, 128–137.
Kosicki A. 1996. Der forschungsstand über die Latènekultur in Niederschlesien. In Z. Woźniak (ed.), Kontakte längs die Bernsteinstraße (zwischen Caput Adriae und den Osteegebieten) in der Zeit um Christi Geburt. Kraków: Muzeum Archeologiczne w Krakowie, 273–279.
Krämer W. 1985. Die Grabfunde von Manching und die Latènezeitlichen Flachgräber in Südbayern (= Ausgrabungen in Manching 9). Stuttgart: Franz Steiner.
Kunysz A. 1962. Miecz celtycki z Rzeszowa. Wiadomości Archeologicznie 28, 86–87.
Lejars T. 1994. Gournay III. Les fourreaux d’épée. Le sanctuaire de Gournay-sur-Aronde et l’armement des Celtes de la Tène moyenne (= Archéologie Aujourd’hui). Paris: Errance.
Łuczkiewicz P. 1997. Miecze późnolateńskie z obszaru kultury przeworskiej. In J. Gurba and A. Kokowski (eds.), Kultura przeworska. Materiały z konferencji (= Kultura Przeworska 3, Lubelskie Materiały Archeologiczne 8(3)). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 169–227.
Łuczkiewicz P. 2006. Uzbrojenie ludności ziem Polski w młodszym okresie przedrzymskim. Lublin: Instytut Archeologii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Meduna J. 1962. Laténské žárowé hroby na Moravé. Památky archeologické 53(1), 87–136.
Meduna J. 1992. Ein latènezeilicher Fund mit Bronzebeschlägen von Brno-Maloměřice (Kr. Brno-Stadt). Bericht der Römisch-Germanischen Kommission 73, 181–276.
Megaw V. 1973. The decorated sword-scabbards of iron from Carnon-sur-Coole (Marne) and Drňa, Rimavská Sobota (Slovakia). Hamburger Beiträge zur Archäologie 3(2), 119–137.
de Navarro J. M. 1972. The finds from the site of La Tène, 1: Scabbards and the swords found in them. London: Oxford University Press.
Németh P. G. and Szabó M. 1999/2000. Keltische Gräber in Somogytúr. Acta Archaeologica Academiae Scientiarum Hungariae 51, 249–267.
Olędzki M. 2005. “Anarti” and “Anartophracti”. Transcarpathian central and settlement relations of the Celts. In H. Dobrzańska, V. Megaw and P. Poleska (eds.), Celts on the Margin. Studies in European Cultural Interaction 7th Century BC – 1st Century AD. Dedicated to Zenon Woźniak. Kraków: Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Science, 145–152.
Petersen E. 1937. Neue Grabungen auf dem Siling und ihre Ergebnisse. Nachrischtenblatt für deutsche Vorzeit 13, 270–272.
Pleiner R. 1993. The Celtic Sword. Oxford: Clarendon Press.
Poleska P. 1996. Die latènezeitliche Siedlung in Kraków, Nowa Huta-Pleszów. In Z. Woźniak (ed.), Kontakte längs die Bernsteinstraße (zwischen Caput Adriae und den Osteegebieten) in der Zeit um Christi Geburt. Kraków: Muzeum Archeologiczne w Krakowie, 211–242.
Poleska P. 2006. Celtycki mikroregion osadniczy w rejonie podkrakowskim. Kraków: Muzeum Archeologiczne w Krakowie.
Raftery B. 1988. Hollow two-piece metal rings in La Tène Europe (= Marburger Studien zur Vor- und Frühgeschichte 11). Marburg: Dr. Wolfram Hitzeroth Verlag.
Rapin A. 1987. Le système de suspension des fourreaux d’épées laténiens au IIIe siècle av. J.-C. Innovations techniques et reconstitution des éléments périssables. In D. Vitali (ed.), Celti ed Etruschi nell’ Italia centro-settentrionale dal V secolo a. C. all romanizzazione. Atti del colloquio internazionale Bologna 12–14 aprile1985. Bologna, Imola: University Press, 529–539.
Ratimorská P. 1981. Keltské pohrebisko v Chotíne I. Západné Slovensko 8, 15–88.
Rosen-Przeworska J. 1939–1945. Zabytki okresu wczesnolateńskiego na ziemiach Polski. Światowit 18, 43–68.
Rosen-Przeworska J. 1946–1947. Zabytki celtyckie na ziemiach Polski. Światowit 19, 179–322.
Sankot P. 2005. Finds of the La Téne weapons from Detva, Central Slovakia. In H. Dobrzańska, V. Megaw and P.
Poleska (eds.), Celts on the Margin. Studies in European Cultural Interaction 7th Century BC – 1st Century AD. Dedicated to Zenon Woźniak. Kraków: Institute of Archaeology and Ethnology of the Polish Academy of Science, 135–144.
Schönfelder M. 1998. Zu Fuchsschwanzketten in der Latènezeit. Archäologisches Korrespondenzblatt 28, 79–93.
Szabó M. and Petres É. F. 1992. Decorated Weapons of the La Téne Iron Age in the Carpathian Basin (= Inventaria Praehistorica Hungariae 5). Budapest: Magyar Nemezeti Múzeum.
Todorović J. 1974. Skordisci. Istorija i kultura (= Monumenta Archaeologica 2). Novi Sad: Institut za izučavanje istorije Vojvodine.
Tomaszewska I. 1997. Uwagi na temat celtyckiej pochwy miecza z Warszawy-Żerania. Archeologia Polski 42, 141–154.
Waldhauser J. 1987. Keltische Gräberfeldern in Böhmen. Berichte der Römisch-Germanischen Kommission 68, 25–179.
Waldhauser J. 2001. Encyklopedie Keltů v Čechách. Praha: Libri.
Woźniak Z. 1970. Osadnictwo celtyckie w Polsce. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Woźniak Z. 1979. Starsza faza kultury lateńskiej w Polsce i jej oddziaływania. In J. Dąbrowski and Z. Rajewski (eds.), Prahistoria ziem polskich, 4: Od środkowej epoki brązu do środkowego okresu lateńskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 209–220.
Woźniak Z. 1991. La necropoli di Iwanowice i Celti in Polonia. In S. Moscati, O.-H. Frey and V. Kruta (eds.), Les Celtes. Catalogue d’exposition de Venise, mars– décembre 1991. Milano: Bompiani, 378.
Woźniak Z. 1992. Zur Chronologie der keltischen Siedlungsmaterialien aus Schlesien und Kleinpolen. In K. Godłowski and R. Madyda-Legutko (eds.), Probleme der relativen und absoluten Chronologie ab Laténezeit bis zum Frühmittelalter. Materialien des III. Internationalen Symposiums: Grundprobleme der Frühgeschichtlichen Entwicklung im Nördlichen Mitteldonaugebiet, Kraków–Karniowice 3.–7. Dezember 1990. Kraków: Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, 9–17.
Woźniak Z. 1996. Kontakty wzdłuż szlaku bursztynowego na przełomie er. Wprowadzenie. In Z. Woźniak (ed.), Kontakte längs die Bernsteinstraße (zwischen Caput Adriae und den Osteegebieten) in der Zeit um Christi Geburt. Kraków: Muzeum Archeologiczne w Krakowie, 10–14.
Woźniak Z. 2004. Rola Karpat zachodnich w okresie lateńskim. In J. Gancarski (ed.), Okres lateński i rzymski w Karpatach polskich. Krosno: Muzeum Podkarpackie w Krośnie, 43–67.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Analecta Archaeologica Ressoviensia
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
